رحمت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

*خدای والا [[سوره الرحمن]] را با کلمه {{متن قرآن|الرَّحْمَنُ}} آغاز کرده، زیرا در این [[سوره]] اشاره فرموده که [[جهان]] و اجزای آن را طوری [[آفریده]] و سامان داده که جنّ و [[انس]] بتوانند از آن بهره‌مند شوند و اینکه عالم به دو نشئه [[آخرت]] و [[دنیا]] قسمت شده و در آن، نشئه [[سعادت]] از [[شقاوت]] و [[نعمت]] از نقمت متمایز می‌گردد، پس هر چه در دو عالم هست، مصداق [[نعمت]] خدای والاست؛ به همین مناسبت، نام الرحمن که عموم و [[کثرت]] [[رحمت]] از راه بذل [[نعمت]] را می‌رساند، استعمال شده است<ref>المیزان، ج ۱۹، ص ۹۴.</ref> [[آیه]] {{متن قرآن|وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاء وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>و در این جهان و در جهان واپسین برای ما نیکی مقرّر فرما که ما به سوی تو بازگشته‌ایم؛ فرمود: عذابم را به هر کس بخواهم می‌رسانم و بخشایشم همه چیز را فرا می‌گیرد و آن را به زودی برای آنان که پرهیزگاری می‌ورزند و زکات می‌دهند و کسانی که به آیات ما ایمان دارند مقرّر می‌دارم؛ سوره اعراف، آیه:۱۵۶.</ref> [[عذاب]] را در بعضی از موارد ثابت می‌کند؛ خواه ناخواه باید در برابر این [[عذاب]] خاص، [[رحمت]] خاصی هم وجود داشته باشد، زیرا [[محرومیت]] گروهی خاص از [[نعمت]] به معنای تنعّم گروهی دیگر است، پس دو جمله {{متن قرآن|وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاء وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>و در این جهان و در جهان واپسین برای ما نیکی مقرّر فرما که ما به سوی تو بازگشته‌ایم؛ فرمود: عذابم را به هر کس بخواهم می‌رسانم و بخشایشم همه چیز را فرا می‌گیرد و آن را به زودی برای آنان که پرهیزگاری می‌ورزند و زکات می‌دهند و کسانی که به آیات ما ایمان دارند مقرّر می‌دارم؛ سوره اعراف، آیه:۱۵۶.</ref> در [[آیه شریف]] نشان می‌دهند که [[رحمت]] [[الهی]] به دو قسم [[عام و خاص]] قسمت شده و [[رحمت]] عام، شامل همه موجودات و [[رحمت]] خاص ویژه [[مؤمنان]] است<ref>المیزان، ج ۸، ص ۲۷۵.</ref> روایتی مشهور از [[امام صادق]]{{ع}} نیز اختصاص لفظ رحمان را به [[رحمت]] همگانی و [[رحیم]] را به [[رحمت]] ویژه بر [[مؤمنان]] [[تأیید]] می‌کند<ref>نورالثقلین، ج ۱، ص ۱۴.</ref>؛ به همین مناسبت، [[رحمت]] عام را [[رحمت]] رحمانی و [[رحمت]] خاص را [[رحمت]] رحیمی می‌گویند. بعضی [[مفسران]]، اختصاص [[رحمت]] رحیمی به [[مؤمنان]] را نپذیرفته‌اند، زیرا کلمه [[رحیم]] در [[قرآن]] بی‌آنکه به [[مؤمنان]] یا به [[آخرت]] اختصاص داشته باشد، به کار رفته است<ref>البیان، ص ۴۳۲.</ref><ref>[[محمد صادق صالحی‌منش|صالحی‌منش، محمد صادق]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۴۴- ۵۸۰.</ref>.