پرش به محتوا

عبدالله بن مسلم بن قتیبه دینوری: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۹ مارس ۲۰۲۲
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل...» ایجاد کرد)
 
خط ۱۸: خط ۱۸:
ابن قتیبه آثار فراوانی دارد که برخی، آن را حدود سیصد جلد دانسته‌اند.<ref>عیون الاخبار ۴/۱۶، مقدمه.</ref> تعدادی از تالیفات او که در منابع وجود دارد، عبارت‌اند از: معانی الشعر الکبیر (مشتمل بر [[دوازده]] کتاب) عیون الشعر (مشتمل بر ده کتاب) عیون الاخبار (مشتمل بر ده کتاب) التفقه الحکایة و المحکی الشعر و الشعراء الخیل جامع النحو مختلف الحدیث اعراب القرآن دیوان الکتاب فرائد الدر خلق الانسان القرائات المراتب و المناقب من عیون الشعر التسویه بین العرب و العجم الانواء المشکل دلائل النبوّه اختلاف تأویل الحدیث جامع الفقه اصلاح غلط ابی عبید فی غریب الحدیث المسائل و الجوابات العلم کتاب المیسر و القداح حکم الامثال الاشربه النحو الصغیر الرد علی المشبهه آداب العشره غریب الحدیث<ref>الفهرست (الندیم) ۸۵.</ref> ادب القاضی الصیام الهجو الرد علی من یقول بخلق القرآن<ref>تاریخ الاسلام ۲۰/۳۸۲.</ref> فضل العرب علی العجم القلم تعبیر الرؤیا آداب القرائه التاریخ<ref>عیون الاخبار ۴/۲۲، ۳۲ و ۳۵، مقدمه.</ref> المناقضه<ref>کشف الظنون ۲/۱۴۶۴.</ref> تقویم اللسان مشکلات القرآن<ref>هدیة العارفین ۱/۴۴۱.</ref> غریب الفاظ الاحکام اخبار العرب و انسابهم<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ۴۳۹.</ref> و ادب الکاتب که ابن قتیبه آن را برای [[عبیدالله بن یحیی بن خاقان]] وزیر المعتمد نوشت و سپس [[ابومحمد بن السید البطلیوسی]] شرح مفصلی بر آن نگاشت.<ref>وفیات الاعیان ۳/۴۳.</ref> [[ابن خلدون]] درباره این کتاب می‌‌نویسد: اصول و ارکان [[علم]] ادب چهار کتاب است: ادب الکتاب (الکاتب) ابن قتیبه الکامل مبرد البیان و التبیین جاحظ و نوادر ابوعلی قالی بغدادی.<ref> تاریخ ابن خلدون ۱/۷۶۳.</ref> از کتاب‌های مهم دیگر وی المعارف است که خود در مقدمه آن می‌‌نویسد: هیچ [[انسان]] [[اهل]] فضلی از این کتاب [[بی‌نیاز]] نیست، چون در هر [[مجلسی]] که شرکت نماید و مطلبی مطرح گردد، در این کتاب یافت می‌‌شود.<ref> تاریخ ابن خلدون ۱/۷۶۳.</ref>
ابن قتیبه آثار فراوانی دارد که برخی، آن را حدود سیصد جلد دانسته‌اند.<ref>عیون الاخبار ۴/۱۶، مقدمه.</ref> تعدادی از تالیفات او که در منابع وجود دارد، عبارت‌اند از: معانی الشعر الکبیر (مشتمل بر [[دوازده]] کتاب) عیون الشعر (مشتمل بر ده کتاب) عیون الاخبار (مشتمل بر ده کتاب) التفقه الحکایة و المحکی الشعر و الشعراء الخیل جامع النحو مختلف الحدیث اعراب القرآن دیوان الکتاب فرائد الدر خلق الانسان القرائات المراتب و المناقب من عیون الشعر التسویه بین العرب و العجم الانواء المشکل دلائل النبوّه اختلاف تأویل الحدیث جامع الفقه اصلاح غلط ابی عبید فی غریب الحدیث المسائل و الجوابات العلم کتاب المیسر و القداح حکم الامثال الاشربه النحو الصغیر الرد علی المشبهه آداب العشره غریب الحدیث<ref>الفهرست (الندیم) ۸۵.</ref> ادب القاضی الصیام الهجو الرد علی من یقول بخلق القرآن<ref>تاریخ الاسلام ۲۰/۳۸۲.</ref> فضل العرب علی العجم القلم تعبیر الرؤیا آداب القرائه التاریخ<ref>عیون الاخبار ۴/۲۲، ۳۲ و ۳۵، مقدمه.</ref> المناقضه<ref>کشف الظنون ۲/۱۴۶۴.</ref> تقویم اللسان مشکلات القرآن<ref>هدیة العارفین ۱/۴۴۱.</ref> غریب الفاظ الاحکام اخبار العرب و انسابهم<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ۴۳۹.</ref> و ادب الکاتب که ابن قتیبه آن را برای [[عبیدالله بن یحیی بن خاقان]] وزیر المعتمد نوشت و سپس [[ابومحمد بن السید البطلیوسی]] شرح مفصلی بر آن نگاشت.<ref>وفیات الاعیان ۳/۴۳.</ref> [[ابن خلدون]] درباره این کتاب می‌‌نویسد: اصول و ارکان [[علم]] ادب چهار کتاب است: ادب الکتاب (الکاتب) ابن قتیبه الکامل مبرد البیان و التبیین جاحظ و نوادر ابوعلی قالی بغدادی.<ref> تاریخ ابن خلدون ۱/۷۶۳.</ref> از کتاب‌های مهم دیگر وی المعارف است که خود در مقدمه آن می‌‌نویسد: هیچ [[انسان]] [[اهل]] فضلی از این کتاب [[بی‌نیاز]] نیست، چون در هر [[مجلسی]] که شرکت نماید و مطلبی مطرح گردد، در این کتاب یافت می‌‌شود.<ref> تاریخ ابن خلدون ۱/۷۶۳.</ref>


کتاب‌های دیگری را نیز به وی نسبت داده‌اند که یا فصلی از کتاب‌های اصلی بوده و یا انتساب آنها به وی مورد تردید است. از جمله کتاب‌هایی که انتسابش به ابن قتیبه مورد تشکیک جدی قرار گرفته، الامامة و السیاسه است. اولین فردی که در آن [[شک]] کرد، غاینغوس مستشرق اسپانیایی بود، سپس دکتر دوزی در کتاب [[تاریخ]] الاندلس و آدابه در این رابطه از وی [[پیروی]] کرد که شواهدی نیز برای ادعای خود ذکر می‌‌کند<ref>عیون الاخبار ۴/۳۶، مقدمه.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۴۷۱-۴۷۳.</ref>
کتاب‌های دیگری را نیز به وی نسبت داده‌اند که یا فصلی از کتاب‌های اصلی بوده و یا انتساب آنها به وی مورد تردید است. از جمله کتاب‌هایی که انتسابش به ابن قتیبه مورد تشکیک جدی قرار گرفته، الامامة و السیاسه است. اولین فردی که در آن [[شک]] کرد، غاینغوس مستشرق اسپانیایی بود، سپس دکتر دوزی در کتاب [[تاریخ الاندلس ]]و آدابه در این رابطه از وی [[پیروی]] کرد که شواهدی نیز برای ادعای خود ذکر می‌‌کند<ref>عیون الاخبار ۴/۳۶، مقدمه.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۴۷۱-۴۷۳.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش