توسل در حقوق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[توسل]]''' و مرتبط با '''[[حق اهل بیت]]''' است. "'''حق توسل'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>

<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[توسل در قرآن]] - [[توسل در حدیث]] - [[توسل در نهج البلاغه]] - [[توسل در کلام اسلامی]] - [[توسل در اخلاق اسلامی]] - [[توسل در معارف و سیره حسینی]] - [[توسل در معارف دعا و زیارات]] - [[توسل در معارف و سیره سجادی]] - [[توسل در معارف و سیره رضوی]] - [[توسل در حقوق اسلامی]]</div>

<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[حق توسل (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>

*[[هدف]] از [[خلقت]]، [[رسیدن به کمال]] و [[مقام قرب الهی]] است؛ اما از آنجا که برای برقراری [[ارتباط]] با هر کسی نیاز به واسطه و وسیله هست، لذا برای پیوند و اتصال به آستان [[قدس]] [[ربوبی]] نیز محتاج به واسطه و وسیله هستیم.

*[[خداوند]] در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و به سوی او راه جویید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار گردید» سوره مائده، آیه ۳۵.</ref>.

*[[خداوند]] در این [[آیه]] سه [[دستور]] مهم برای [[رستگار]] شدن به [[مؤمنین]] می‌دهد:

*بحث ما در این [[آیه]] "وسیله" است، "وسیله" در اصل به معنی [[تقرب]] جستن و یا چیزی که باعث [[تقرب]] به دیگری از روی علاقه و رغبت باشد می‌شود.

*"[[توسل]]" از نظر لغت یعنی اتخاذ "وسیله" برای نزدیک شدن به چیزی، و به معانی نزدیک، [[مقام]] و [[منزلت]] در پیشگاه [[سلطان]]، [[درجه]] و چاره‌جویی برای رسیدن به چیزی با میل و رغبت و هر چیزی که به سبب آن نزدیک شدن به دیگری ممکن باشد<ref>حبیب اله صمیمی، فضائل و شناخت معصومین با لسان اهل بیت{{عم}}، ص۶۹۱-۶۹۲.</ref>.

*[[رسول اکرم]]{{صل}} فرمودند: "[[امامان]] از [[فرزندان]] [[حسین]] هستند... هم ایشان رشته محکم و وسیله‌ای به سوی [[خداوند]] هستند"<ref>عیون أخبارالرضا{{ع}}، ج۲، ص۵۸.</ref>. [[ابن شهر آشوب]] از [[حضرت علی]]{{ع}} ذیل [[آیه]] [[نقل]] می‌کند که "من وسیله [[خدا]] هستم (چرا که) من و فرزندانم [[ذریه]] [[خدا]] هستیم"<ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۷۵. در کتاب إرشاد القلوب، ج۲، ص۳۰۶ عبارت {{متن حدیث|وَ أَنَا وَ وُلْدِي وَرَثَتُهُ }} وارد شده است.</ref>.

*[[قرآن کریم]] در جای دیگر می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا}}<ref>«و خداوند را نام‌های نیکوتر است، او را بدان‌ها بخوانید!» سوره اعراف، آیه ۱۸۰.</ref>.

*در کتاب [[شریف]] کافی در ذیل [[آیه]]، [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: "بخدا [[سوگند]] که ما اسمای حسنای [[الهی]] هستیم که عمل هیچ بنده‌ای قبول نمی‌شود الا با شناختن ما"<ref>الکافی، ج۱، ص۱۴۳.</ref>. هنگام [[دعا]]، [[خدا]] را به [[اسامی]] ما بخوانید تا دعای شما [[مستجاب]] شود.

*[[حضرت زهرا]]{{س}} ضمن [[خطبه]] شریفش می‌فرماید: "[[حمد]] کنید خدایی را که [[عظمت]] و نورش ایجاب می‌کند که [[اهل]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] (برای نزدیک گشتن به او) وسیله بجوید و ما وسیله او در میان خلقش هستیم..."<ref>{{متن حدیث| وَ احْمَدُوا اللَّهَ الَّذِي لِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ يَبْتَغِي مَنْ فِي السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ نَحْنُ وَسِيلَتَهُ فِي خَلْقِهِ...}}؛ ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۱۱.</ref>؛ پس هر کس که به [[فیض]] و مقامی می‌رسد به واسطه آن ذوات [[مقدس]] می‌رسد.

*از [[سلمان فارسی]] [[نقل]] شده است که از [[رسول اکرم]] شنیدم: "[[خدای عزوجل]] می‌فرماید: ای [[بندگان]] من، آیا چنین نیست که چه بسا کسی [[حاجات]] بزرگی از شما می‌خواهد و شما حوائج او را برنمی‌آورید مگر اینکه شفیع قرار دهد در نزد شما کسی را که محبوب‌ترین [[مردم]] به نزد شما است؟ آنگاه [[حاجات]] او را به [[احترام]] آن شفیع برمی‌آورید؟! حال [[آگاه]] باشید و بدانید که گرامی‌ترین [[خلق]] و [[افضل]] آنان نزد من [[محمد]]{{صل}} است و [[برادر]] وی [[علی]]{{ع}} و [[امامان]] پس از وی همانان که "وسیله‌هایی" به سوی من هستند هر کس حاجتی دارد و نفعی را طالب است و یا آنکه دچار حادثه‌ای بس سخت و زیانبار گشته و رفع آن را می‌خواهد باید مرا به [[محمد]]{{صل}} وآل طاهرینش بخواند تا به [[نیکوترین]] وجه [[حاجات]] او را برآورم"<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ص۱۶۳.</ref>.

*اگر کسی [[مقرب]] [[درگاه الهی]] شد طبیعی است که او وسیلۀ [[توسل]] و [[تقرب]] دیگران به [[خدا]] می‌شود مثل [[اهل بیت]] و رسیدن به این [[مقام]] دلالت بر [[عظمت]] فوق العاده والای [[اهل بیت]]{{عم}} نزد [[خداوند]] است، در ادامه احادیثی را میآوریم که [[پیامبران اولوالعزم]] به [[خمسه طیبه]] [[توسل]] جسته‌اند و این نشان‌دهنده [[ولایت مطلقه]] آنان حتی بر [[پیامبران]] است.

*[[تمسک به اهل بیت]]{{عم}} از لوازم [[سیر]] الی [[الله]] و دریافت [[فیض الهی]] است، حال این [[فیض]] [[معنوی]] باشد مثل [[علم]] و [[بصیرت]] یا هر [[رزق و روزی]] مادی دیگر.

*پس [[انکار]] "[[توسل]]" و [[تقرب]] جستن به وسیله‌ای در نزد [[خداوند]] [[انکار]] یکی از اصول است و نادیده گرفتن یکی از [[قوانین]] [[فطرت]] است.

*[[سنت]] "[[توسل]]" به وسائط در [[نظام آفرینش]]، یک [[سنت]] اساسی [[تکوینی]] است که یگانه راه به دست آوردن [[فیض]] "وجود" و اکتسابِ [[برکات]] از مبدأ واحد هستی، برای موجودات "متفاوت الرتبه" [[جهان]] [[خلقت]] مقرر شده است و این [[سنت]] نه تنها منافات با [[خالقیت]] کلیه و [[قدرت]] مطلقه و [[عامه]] [[حضرت]] [[باری تعالی]] شأنه العزیز ندارد بلکه در [[حقیقت]] مؤکد [[خالقیت]] کلیه است و واقعیت آن گسترش دادن به شوون فاعلیت [[خدا]] و افزودن بر مظاهر [[قدرت]] لایتناهی آن ذات یگانه و بی‌همتاست<ref>حبیب الله صمیمی، فضائل و شناخت معصومان با لسان اهل بیت{{ع}}، ص۷۰۳.</ref><ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۰۴- ۱۰۷.</ref>.

* [[پرونده:1379781.jpg|22px]] [[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|'''حقوق اهل بیت''']]