|
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
| خط ۶: |
خط ۶: |
| | پرسش مرتبط = | | | پرسش مرتبط = |
| }} | | }} |
| ==مقدمه== | | == آشنایی اجمالی == |
| برخی وی را از زمره مسلمانانی دانسته‌اند که بدون عذر در [[غزوه تبوک]] شرکت نکردند.<ref>معرفة الصحابه، ج ۱، ص ۲؛ تجرید اسماء الصحابه، ج ۱، ص ۶۹.</ref> آورده‌اند که او پس از [[آگاهی]] از [[نزول آیات]] در مذمّت [[مخالفان]]، از کار خود پشیمان شد و به همراه چند تن خود را به ستون‌های [[مسجدالنبی]] بستند و [[عهد]] کردند تا [[پذیرش]] [[توبه]] خویش از جانب [[خدا]] به همان حال بمانند.<ref>اسدالغابه، ج ۱، ص ۲۴۵؛ الاصابه، ج ۱، ص ۵۲۳؛ الدرالمنثور، ج ۴، ص ۲۷۸.</ref> گویند: [[پیامبر]]{{صل}} پس از بازگشت از [[تبوک]] و اطلاع از [[اقدام]] آنها، از پذیرش توبه ایشان سر باز زد؛ امّا با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و دیگرانی هستند که به گناه خویش اعتراف دارند؛ کردار پسندیده‌ای را با کار ناپسندی دیگر آمیخته‌اند باشد که خداوند از آنان در گذرد که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۱۰۲.</ref>، پیامبر{{صل}} به [[مسجد]] رفت و قبولی توبه [[ثعلبه]] و همراهانش را به آنها مژده داد <ref>تفسیر ابو حمزه ثمالی، ص ۱۹۲؛ مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۰۱؛ معرفة الصحابه، ج ۱، ص ۲.</ref> و بند از دست و پای آنها برگرفت.
| | وی در شمار افرادی است که از [[غزوۀ تبوک]] [[تخلف]] کردند<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۴۹۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۸۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۹ و ۵۲۳.</ref>. گفته شده [[ابولبابه]] و [[ثعلبة بن ودیعه]] پس از تخلف، خود را با طناب بستند، سپس با [[اموال]] خود نزد [[رسول خدا]]{{صل}} رفتند و گفتند: ای رسول خدا، اموالی را که از شما دریغ کردیم، از ما بگیر. [[حضرت]] فرمود: «تا [[جنگی]] نشود، نمی‌توانم آنها را بگیرم». آنان [[توبه]] کردند و [[خداوند متعال]] [[توبه]] آنان را پذیرفت و [[آیه]] {{متن قرآن|وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و دیگرانی هستند که به گناه خویش اعتراف دارند؛ کردار پسندیده‌ای را با کار ناپسندی دیگر آمیخته‌اند باشد که خداوند از آنان در گذرد که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۱۰۲.</ref>. نازل گشت<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۴۹۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۸۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۹.</ref>. [[ذهبی]]<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۱، ص۶۸.</ref> [[روایت]] تخلف [[ثعلبه]] را از [[تبوک]] [[ضعیف]] دانسته است؛ چنان که مشهور و روایت صحیح آن است که ابولبابه در [[غزوه بنی قریظه]] خود را به ستون بست و توبه کرد<ref>قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۱، ص۲۷۱؛ ابن جوزی، ابوالفرج، زاد المسیر، ج۳، ص۲۳۴.</ref> که این با تخلف او در تبوک و تویه دوباره‌اش منافات ندارد.<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ثعلبة بن معن بن محصن»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۳۲۱.</ref> |
| | |
| پس از آن ثعلبه و همفکرانش [[اموال]] خود را به پیامبر{{صل}} بخشیدند تا در [[راه خدا]] [[صدقه]] دهد و گفتند: این همان اموالی است که مانع شرکت ما در [[جنگ]] شد؛ امّا آن [[حضرت]] ابتدا نپذیرفت و فرمود: در این باره [[دستوری]] ندارم. در این هنگام [[آیه]] {{متن قرآن|خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«از دارایی‌های آنان زکاتی بردار که با آن آنها را پاک می‌داری و پاکیزه می‌گردانی و برای آنها (به نیکی) دعا کن که دعای تو (مایه) آرامش آنان است و خداوند شنوایی داناست» سوره توبه، آیه ۱۰۳.</ref>، {{متن قرآن|أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«آیا ندانسته‌اند: خداوند است که از بندگانش توبه را می‌پذیرد و زکات‌ها را دریافت می‌دارد و خداوند است که توبه‌پذیر بخشاینده است؟!» سوره توبه، آیه ۱۰۴.</ref> نازل شد و در پی آن پیامبر{{صل}} یک سوم اموال ایشان را پذیرفت و بقیّه را به آنها باز گرداند.<ref>مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۰۱.</ref> از فرجام وی اطلاعی در دست نیست.<ref>[[سید احمد سادات|سادات، سید احمد]]، [[ثعلبة بن ودیعه انصاری (مقاله)|مقاله «ثعلبة بن ودیعه انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
