پرش به محتوا

صدق در خانواده: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{سیره معصوم}}
{{امامت}}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[صدق]]''' است. "'''[[صدق]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[صدق در قرآن]] - [[صدق در حدیث]] - [[صدق در نهج البلاغه]] - [[صدق در معارف و سیره نبوی]] - [[صدق در معارف دعا و زیارات]] - [[صدق در معارف و سیره فاطمی]] - [[صدق در معارف و سیره سجادی]] - [[صدق در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[صدق در خانواده]]</div>
| موضوع مرتبط = صدق
 
| عنوان مدخل = [[صدق]]
| مداخل مرتبط = [[صدق در قرآن]] - [[صدق در حدیث]] - [[صدق در نهج البلاغه]] - [[صدق در معارف و سیره نبوی]] - [[صدق در معارف دعا و زیارات]] - [[صدق در معارف و سیره علوی]] - [[صدق در معارف و سیره فاطمی]] - [[صدق در معارف و سیره سجادی]] - [[صدق در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[صدق در خانواده]]
| پرسش مرتبط  =
}}
==جایگاه و اهمیت صراحت و صداقت در زندگی==
==جایگاه و اهمیت صراحت و صداقت در زندگی==
روشنی و آشکاری ([[صراحت]])<ref>المفردات، ص۲۷۹.</ref> و [[راستگویی]] و راست‌زبانی ([[صداقت]])<ref>المفردات، ص۲۷۷. راست مطابق بودن خبر است با واقع و اعتقاد هر دو، و دروغ خلاف آن است. بحار الانوار، ج۷۲، ص۲۳۳.</ref> که از [[کمالات]] والای [[انسانی]] است، رکنی اساسی در [[زندگی]] و مایه [[برکت]] و [[بالندگی]] است. در سایه حرکت کردن و در [[تاریکی]] [[رفتار]] نمودن و مبهم زیستن، و نیز زبان به ناراستی گشودن و فریبکاری نمودن، پایه‌های [[اعتماد]] در [[خانواده]] را فرومی‌ریزد و [[امنیت]] لازم برای زندگی را می‌زداید و جایی برای [[همدلی]] و [[همراهی]] باقی نمی‌گذارد؛ و چنین زندگی و روابطی عین [[تباهی]] و [[شومی]] است، چنان‌که [[رسول خدا]]{{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|وَ اعْلَمْ‏ أَنَ‏ الصِّدْقَ‏ مُبَارَكٌ‏ وَ الْكَذِبَ مَشْئُومٌ}}<ref>«بدان که راستی مبارک است، و دروغ شوم است». تحف العقول، ص۱۱؛ بحارالانوار، ج۷۷، ص۶۷.</ref>.
روشنی و آشکاری ([[صراحت]])<ref>المفردات، ص۲۷۹.</ref> و [[راستگویی]] و راست‌زبانی ([[صداقت]])<ref>المفردات، ص۲۷۷. راست مطابق بودن خبر است با واقع و اعتقاد هر دو، و دروغ خلاف آن است. بحار الانوار، ج۷۲، ص۲۳۳.</ref> که از [[کمالات]] والای [[انسانی]] است، رکنی اساسی در [[زندگی]] و مایه [[برکت]] و [[بالندگی]] است. در سایه حرکت کردن و در [[تاریکی]] [[رفتار]] نمودن و مبهم زیستن، و نیز زبان به ناراستی گشودن و فریبکاری نمودن، پایه‌های [[اعتماد]] در [[خانواده]] را فرومی‌ریزد و [[امنیت]] لازم برای زندگی را می‌زداید و جایی برای [[همدلی]] و [[همراهی]] باقی نمی‌گذارد؛ و چنین زندگی و روابطی عین [[تباهی]] و [[شومی]] است، چنان‌که [[رسول خدا]]{{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|وَ اعْلَمْ‏ أَنَ‏ الصِّدْقَ‏ مُبَارَكٌ‏ وَ الْكَذِبَ مَشْئُومٌ}}<ref>«بدان که راستی مبارک است، و دروغ شوم است». تحف العقول، ص۱۱؛ بحارالانوار، ج۷۷، ص۶۷.</ref>.
خط ۱۳: خط ۱۶:


[[بهشت]] [[خانواده]] با عدم [[صراحت]] و بی‌صداقتی به شدت آسیب می‌بیند و همه رفتارها و مناسبات تحت الشعاع آن قرار می‌گیرد. [[زندگی]] سالم نمی‌تواند پذیرای عدم صراحت و بی‌صداقتی باشد، و لازم است [[زن]] و مرد نسبت به یکدیگر از [[رفتار]] دوپهلو و مشکوک، پنهانکاری و سرپوش‌گذاری، فریبکاری و نیرنگ‌ورزی، [[دروغگویی]] و ناراستی با تمام وجود بپرهیزند، و بدانند که با این ویژگی‌ها و چنین رفتارهایی نمی‌توانند در [[قلب]] یکدیگر [[نفوذ]] کنند و [[دوستی]] را بارور کنند و فضایی [[امن]] و [[آرامش‌بخش]] برای هم [[تدارک]] نمایند. بنابراین باید [[ساحت]] خانواده را از این امور [[پاک]] نگاه داشت و [[راه]] چنین مسائلی را بر خود و [[فرزندان]] هموار نساخت. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نسبت به این امور سخت حساس بود و از کنار آنها عبور نمی‌نمود. [[عبد الله بن عامر بن ربیعه]]<ref>وی در عصر پیامبر{{صل}} احتمالاً در سال ششم هجری به دنیا آمد و از اصحاب پیامبر{{صل}} محسوب شده است و او را ثقه شمرده‌اند. بخاری، مسلم، ابو داود، ترمذی، نسائی و ابن ماجه از او نقل کرده‌اند. ر.ک: الجرح و التعدیل، ج۵، ص۱۲۲؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۴۹-۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۲-۱۸۳؛ میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۹؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref> گوید: وقتی [[کودک]] بودم، [[رسول خدا]]{{صل}} به [[خانه]] ما آمد. درحالی‌که برای [[بازی]] از [[منزل]] خارج شده بودم، مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا تا چیزی به تو بدهم (اگر در خانه بمانی، چیزی به تو می‌دهم). [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: چه می‌خواهی به او بدهی؟ مادرم گفت: خرما. پیامبر{{صل}} فرمود: بدان که اگر آنچه را گفتی به او ندهی دروغی برایت نوشته می‌شود<ref>الطبقات الکبری، ج۵، ص۹؛ مسند احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۴۷؛ المحلی، ج۸، ص۲۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref>.
[[بهشت]] [[خانواده]] با عدم [[صراحت]] و بی‌صداقتی به شدت آسیب می‌بیند و همه رفتارها و مناسبات تحت الشعاع آن قرار می‌گیرد. [[زندگی]] سالم نمی‌تواند پذیرای عدم صراحت و بی‌صداقتی باشد، و لازم است [[زن]] و مرد نسبت به یکدیگر از [[رفتار]] دوپهلو و مشکوک، پنهانکاری و سرپوش‌گذاری، فریبکاری و نیرنگ‌ورزی، [[دروغگویی]] و ناراستی با تمام وجود بپرهیزند، و بدانند که با این ویژگی‌ها و چنین رفتارهایی نمی‌توانند در [[قلب]] یکدیگر [[نفوذ]] کنند و [[دوستی]] را بارور کنند و فضایی [[امن]] و [[آرامش‌بخش]] برای هم [[تدارک]] نمایند. بنابراین باید [[ساحت]] خانواده را از این امور [[پاک]] نگاه داشت و [[راه]] چنین مسائلی را بر خود و [[فرزندان]] هموار نساخت. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نسبت به این امور سخت حساس بود و از کنار آنها عبور نمی‌نمود. [[عبد الله بن عامر بن ربیعه]]<ref>وی در عصر پیامبر{{صل}} احتمالاً در سال ششم هجری به دنیا آمد و از اصحاب پیامبر{{صل}} محسوب شده است و او را ثقه شمرده‌اند. بخاری، مسلم، ابو داود، ترمذی، نسائی و ابن ماجه از او نقل کرده‌اند. ر.ک: الجرح و التعدیل، ج۵، ص۱۲۲؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۴۹-۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۲-۱۸۳؛ میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۹؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref> گوید: وقتی [[کودک]] بودم، [[رسول خدا]]{{صل}} به [[خانه]] ما آمد. درحالی‌که برای [[بازی]] از [[منزل]] خارج شده بودم، مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا تا چیزی به تو بدهم (اگر در خانه بمانی، چیزی به تو می‌دهم). [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: چه می‌خواهی به او بدهی؟ مادرم گفت: خرما. پیامبر{{صل}} فرمود: بدان که اگر آنچه را گفتی به او ندهی دروغی برایت نوشته می‌شود<ref>الطبقات الکبری، ج۵، ص۹؛ مسند احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۴۷؛ المحلی، ج۸، ص۲۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۵۱؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴؛ الاصابة، ج۲، ص۳۲۱.</ref>.
[[راستگویی]] نزد پیامبر{{صل}} چنان جایگاه و اهمیتی داشته است که وی آن را ملاکی اساسی در [[زندگی]] معرفی کرده و فرموده است: {{متن حدیث|لَا تَنْظُرُوا إِلَى كَثْرَةِ صَلَاتِهِمْ‏ وَ صَوْمِهِمْ‏ وَ كَثْرَةِ الْحَجِ‏ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّيْلِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ}}<ref>«به زیادی نماز و روزه و حج و احسان و وِرد و ذکر شبانه مردم منگرید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنان توجه کنید». امالی الصدوق، ص۲۴۹؛ عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۵۶؛ الاختصاص، ص۲۲۹؛ روضة الواعظین، ص۴۰۸؛ مشکاة الانوار، ص۵۸؛ وسائل الشیعة، ج۱۳، ص۲۲۰؛ بحار الانوار، ج۷۱، ص۹، ج۷۵، ص۱۱۴.</ref>.
[[راستگویی]] نزد پیامبر{{صل}} چنان جایگاه و اهمیتی داشته است که وی آن را ملاکی اساسی در [[زندگی]] معرفی کرده و فرموده است: {{متن حدیث|لَا تَنْظُرُوا إِلَى كَثْرَةِ صَلَاتِهِمْ‏ وَ صَوْمِهِمْ‏ وَ كَثْرَةِ الْحَجِ‏ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّيْلِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ}}<ref>«به زیادی نماز و روزه و حج و احسان و وِرد و ذکر شبانه مردم منگرید، بلکه به راستگویی و امانتداری آنان توجه کنید». امالی الصدوق، ص۲۴۹؛ عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۵۶؛ الاختصاص، ص۲۲۹؛ روضة الواعظین، ص۴۰۸؛ مشکاة الانوار، ص۵۸؛ وسائل الشیعة، ج۱۳، ص۲۲۰؛ بحار الانوار، ج۷۱، ص۹، ج۷۵، ص۱۱۴.</ref>.


خط ۲۲: خط ۲۶:


سلامت و [[ارجمندی]] [[خانواده]] تابع [[راستی و درستی]]، و [[سقوط]] و [[خواری]] آن معلول ناراستی و فریبکاری است. زن و مرد در زندگی مشترک، نزدیک‌ترین کسان به هم و [[بهترین]] معاشران برای یکدیگرند، و لازم است با راستگویی و امانتداری کامل تعامل نمایند، که این، [[حق]] زندگی مشترک آنان است. در [[رساله حقوق]] [[امام سجاد]]{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|وَ أَمَّا حَقُّ الْخَلِيطِ فَأَنْ لَا تَغُرَّهُ وَ لَا تَغُشَّهُ‏ وَ لَا تَكْذِبَهُ‏ وَ لَا تُغْفِلَهُ وَ لَا تَخْدَعَهُ وَ لَا تَعْمَلَ فِي انْتِقَاضِهِ عَمَلَ الْعَدُوِّ الَّذِي لَا يَبْقَى عَلَى صَاحِبِهِ وَ إِنِ اطْمَأَنَّ إِلَيْكَ اسْتَقْصَيْتَ لَهُ عَلَى نَفْسِكَ وَ عَلِمْتَ أَنَّ غَبْنَ الْمُسْتَرْسِلِ رِبًا}}<ref>«و اما حقّ معاشر و ندیم و شریک تو این است که او را نفریبی، و با وی دغلی در کار نیاری، و به او دروغ نگویی، و غافلش نسازی، و نیرنگش نزنی، و چون دشمنی که ملاحظه طرف خود را نمی‌کند به کارشکنی او نپردازی، و اگر به تو اطمینان کرد تا آنجا که توانی برایش بکوشی و بدانی که مغبون کردن کسی که به تو اعتماد کرده مانند ربا خوردن است؛ رهاورد خرد، ص۲۷۲» تحف العقول، ص۱۹۲؛ بحارالانوار، ج۷۳، ص۱۸؛ مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۱۶۴.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۴۳۹.</ref>
سلامت و [[ارجمندی]] [[خانواده]] تابع [[راستی و درستی]]، و [[سقوط]] و [[خواری]] آن معلول ناراستی و فریبکاری است. زن و مرد در زندگی مشترک، نزدیک‌ترین کسان به هم و [[بهترین]] معاشران برای یکدیگرند، و لازم است با راستگویی و امانتداری کامل تعامل نمایند، که این، [[حق]] زندگی مشترک آنان است. در [[رساله حقوق]] [[امام سجاد]]{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|وَ أَمَّا حَقُّ الْخَلِيطِ فَأَنْ لَا تَغُرَّهُ وَ لَا تَغُشَّهُ‏ وَ لَا تَكْذِبَهُ‏ وَ لَا تُغْفِلَهُ وَ لَا تَخْدَعَهُ وَ لَا تَعْمَلَ فِي انْتِقَاضِهِ عَمَلَ الْعَدُوِّ الَّذِي لَا يَبْقَى عَلَى صَاحِبِهِ وَ إِنِ اطْمَأَنَّ إِلَيْكَ اسْتَقْصَيْتَ لَهُ عَلَى نَفْسِكَ وَ عَلِمْتَ أَنَّ غَبْنَ الْمُسْتَرْسِلِ رِبًا}}<ref>«و اما حقّ معاشر و ندیم و شریک تو این است که او را نفریبی، و با وی دغلی در کار نیاری، و به او دروغ نگویی، و غافلش نسازی، و نیرنگش نزنی، و چون دشمنی که ملاحظه طرف خود را نمی‌کند به کارشکنی او نپردازی، و اگر به تو اطمینان کرد تا آنجا که توانی برایش بکوشی و بدانی که مغبون کردن کسی که به تو اعتماد کرده مانند ربا خوردن است؛ رهاورد خرد، ص۲۷۲» تحف العقول، ص۱۹۲؛ بحارالانوار، ج۷۳، ص۱۸؛ مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۱۶۴.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۴۳۹.</ref>
== جستارهای وابسته ==


==پرسش مستقیم==
==پرسش مستقیم==
#[[جایگاه و اهمیت صراحت و صداقت در زندگی چیست؟ (پرسش)]]
#[[جایگاه و اهمیت صراحت و صداقت در زندگی چیست؟ (پرسش)]]
{{پایان مدخل‌ وابسته}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۵: خط ۳۶:


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس}}


[[رده:صدق]]
[[رده:صدق]]
[[رده:فضایل اخلاقی]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۳٬۰۱۶

ویرایش