جایگاه و اهمیت عدالت اجتماعی در اسلام چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جایگاه و اهمیت عدالت اجتماعی در اسلام چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۰۵
، ۲۲ مهٔ ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'افراط و تفریط' به 'افراط و تفریط'
جز (جایگزینی متن - 'افراط و تفریط' به 'افراط و تفریط') |
|||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
«اصل عدالت از مقیاس‌های [[اسلام]] است، که باید دید چه چیز بر او منطبق می‌شود. عدالت در [[سلسله]] [[علل احکام]] است، نه در سلسله معلولات. نه این است که آن چه دین گفت [[عدل]] است، بلکه آن چه عدل است دین می‌گوید. این معنای مقیاس بودن عدالت است برای دین. پس باید بحث کرد که آیا دین مقیاس عدالت است یا عدالت مقیاس دین. مقدسی اقتضا می‌کند که بگوییم دین مقیاس عدالت است، اما [[حقیقت]] این طور نیست؛ این نظیر آن چیزی است که در باب [[حسن و قبح عقلی]] میان [[متکلمین]] رایج شد و [[شیعه]] و [[معتزله]] [[عدلیه]] شدند، یعنی عدل را مقیاس دین شمردند، نه دین را مقیاس عدل. به همین دلیل، [[عقل]] یکی از [[ادله]] شرعیه قرار گرفت تا آنجا که گفتند: {{متن حدیث|الْعَدْلُ وَ التَّوْحِيدُ عَلَوِیَّان وَالْجَبْرُ وَ التَّشْبِیهُ أُمَوِیَّان}}. | «اصل عدالت از مقیاس‌های [[اسلام]] است، که باید دید چه چیز بر او منطبق می‌شود. عدالت در [[سلسله]] [[علل احکام]] است، نه در سلسله معلولات. نه این است که آن چه دین گفت [[عدل]] است، بلکه آن چه عدل است دین می‌گوید. این معنای مقیاس بودن عدالت است برای دین. پس باید بحث کرد که آیا دین مقیاس عدالت است یا عدالت مقیاس دین. مقدسی اقتضا می‌کند که بگوییم دین مقیاس عدالت است، اما [[حقیقت]] این طور نیست؛ این نظیر آن چیزی است که در باب [[حسن و قبح عقلی]] میان [[متکلمین]] رایج شد و [[شیعه]] و [[معتزله]] [[عدلیه]] شدند، یعنی عدل را مقیاس دین شمردند، نه دین را مقیاس عدل. به همین دلیل، [[عقل]] یکی از [[ادله]] شرعیه قرار گرفت تا آنجا که گفتند: {{متن حدیث|الْعَدْلُ وَ التَّوْحِيدُ عَلَوِیَّان وَالْجَبْرُ وَ التَّشْبِیهُ أُمَوِیَّان}}. | ||
[[قسط]] به معنای عدالت است<ref>لسان العرب، ج۱۱، ص۱۵۹.</ref>، به معنای [[میانه‌روی]] و [[اعتدال]] در امور و از [[افراط و تفریط]] دور بودن است<ref>تفسیر المیزان، ج۸، ص۷۳.</ref>. قسط به معنای نصف و [[انصاف]] آمده است که بهره عادلانه را گویند<ref>المفردات، ص۴۰۳.</ref>، و این است که سهم و بهره هر صاحب حقی داده شود و هر کس به حق خویش برسد. | [[قسط]] به معنای عدالت است<ref>لسان العرب، ج۱۱، ص۱۵۹.</ref>، به معنای [[میانه‌روی]] و [[اعتدال]] در امور و از [[افراط]] و [[تفریط]] دور بودن است<ref>تفسیر المیزان، ج۸، ص۷۳.</ref>. قسط به معنای نصف و [[انصاف]] آمده است که بهره عادلانه را گویند<ref>المفردات، ص۴۰۳.</ref>، و این است که سهم و بهره هر صاحب حقی داده شود و هر کس به حق خویش برسد. | ||
[[خداوند]] به [[دادگری]] و قسط [[فرمان]] داده است و این رسم را که به نام دین، [[فحشا]] و [[ستم]] کنند، و دین وسیله توجیه [[بی‌عدالتی‌ها]] باشد، منکوب کرده است. {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref>. عدالت [[ارزش]] ذاتی دارد و [[سلامت]] همه چیز به آن است. از این روست که خداوند فرمان می‌دهد که برپا کننده قسط و [[عدالت اجتماعی]] باشید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ای مؤمنان! به دادگری بپاخیزید» سوره نساء، آیه ۱۳۵.</ref>. | [[خداوند]] به [[دادگری]] و قسط [[فرمان]] داده است و این رسم را که به نام دین، [[فحشا]] و [[ستم]] کنند، و دین وسیله توجیه [[بی‌عدالتی‌ها]] باشد، منکوب کرده است. {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref>. عدالت [[ارزش]] ذاتی دارد و [[سلامت]] همه چیز به آن است. از این روست که خداوند فرمان می‌دهد که برپا کننده قسط و [[عدالت اجتماعی]] باشید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ای مؤمنان! به دادگری بپاخیزید» سوره نساء، آیه ۱۳۵.</ref>. | ||