نظام اجتماعی در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{مدخل‌های وابسته}} +{{مدخل وابسته}})) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = نظام | |||
< | | عنوان مدخل = [[نظام اجتماعی]] | ||
| مداخل مرتبط = [[نظام اجتماعی در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مفهوم [[نظام]] ([[سیستم]]) [[اجتماعی]]== | |||
[[تالکوت پارسون]]<ref>Talcott Parsons.</ref> از پیشروان جامعه شناسی [[آمریکا]]، برای [[سیستم اجتماعی]] سه خصوصیت بیان می‌کند: | |||
#وجود [[روابط]] متقابل بین دو یا چند نفر؛ | #وجود [[روابط]] متقابل بین دو یا چند نفر؛ | ||
#منظور داشتن نحوۀ [[رفتار]] احتمالی دیگران در رفتارهای مبتنی بر [[روابط]] متقابل؛ | #منظور داشتن نحوۀ [[رفتار]] احتمالی دیگران در رفتارهای مبتنی بر [[روابط]] متقابل؛ | ||
#تعقیب هدف‌های مشترک. | #تعقیب هدف‌های مشترک. | ||
به عقیدۀ پارسون، مجموعه‌ای که از سه خصوصیت فوق برخوردار باشد، یک [[سیستم اجتماعی]] ایجاد می‌کند<ref>رابرت دال، مترجم: حسین ظفریان، تجزیه و تحلیل جدید سیاست، ص۱۵.</ref>. | |||
بنابر تعریف پارسون، وجود [[روابط]] هوشمندانه و هدفمندانۀ متقابل بین افراد یک مجموعه، قوام اصلی [[سیستم اجتماعی]] است. | |||
چنانچه به این نکته نیز توجه شود که وجود [[روابط]] هوشمندانۀ متقابل و مبتنی بر [[هدف]] مشترک [[واحد]] بین افراد یک مجموعه بستگی به وجود مرکزیت [[واحد]] [[هدایت‌گری]] دارد که بتواند [[روابط]] متقابل این مجموعه را در مسیر [[هدف]] [[واحد]] تنظیم و [[هدایت]] کند، در تعریف [[سیستم]] یا [[نظام اجتماعی]]، به همان نتیجه‌ای می‌رسیم که در تعریف و [[تبیین]] ویژگی‌های [[نظام]] بیان کردیم؛ چنانچه ویژگی‌های سه گانه [[نظام]] به شرحی که در گذشته ارائه کردیم در مجموعه‌ای از [[انسان‌ها]] فراهم آیند، این مجموعه را می‌توان برخوردار از یک [[نظام]] یا [[سیستم اجتماعی]] [[واحد]] [[شناخت]]؛ بنابراین، در تعریف [[سیستم اجتماعی]] می‌توان چنین گفت: "الگوی [[روابط]] متقابل و [[منظم]] [[حاکم]] بر جمعی از انسان‌های دارای [[هدف]] مشترک و برخوردار از [[رهبری]] و [[مدیریت]] مرکزی واحد". | |||
*از آنجا که وجود رهبریِ مرکزی [[واحد]]، شرط اصلی شکل‌گیری [[روابط]] متقابل، [[منظم]] و هدفدار بین [[انسان‌ها]] در یک مجموعه [[واحد]] است؛ لهذا در تعریف [[سیستم اجتماعی]] مورد توجه قرار گرفته است. | *از آنجا که وجود رهبریِ مرکزی [[واحد]]، شرط اصلی شکل‌گیری [[روابط]] متقابل، [[منظم]] و هدفدار بین [[انسان‌ها]] در یک مجموعه [[واحد]] است؛ لهذا در تعریف [[سیستم اجتماعی]] مورد توجه قرار گرفته است. | ||
براساس این تعریف، وجود [[رهبری]] [[واحد]]، شرط اصلی شکل‌گیری هرگونه [[نظام اجتماعی]] [[واحد]] است. و از همین جاست که در تعریف "رهبری" نیز به [[جایگاه]] آن در شکل دهی [[رفتار]] افراد مجموعۀ تحت [[رهبری]] اشاره شده است؛ مثلاً در تعریفی که از اُوردوی تید<ref>Ordway Tead.</ref> دربارۀ [[رهبری]] [[نقل]] شده، آمده است: "رهبری، [[قدرت]] تأثیر بر مجموعه‌ای از [[انسان‌ها]] و واداشتن آنان به [[همکاری]] در راه [[تحقیق]] هدفی است که در پی آنند"<ref>فارس خلیل وهبه و فتوح أبوالعزم، القیادۀ وتخطیط مجتمعنا الاشتراکی، مکتبۀ القاهرۀ الحدیثۀ (به نقل از Ordway Tead, The Art of leadership. p.۱۶).</ref>. | |||
و نظیر آن، تعریفی است که از اموری [[بوگاردوس]]<ref>Emory S. Bogardus.</ref> [[نقل]] شده:"رهبری، عمل تأثیر متقابلی است که [[همکاری]] و همدستی افراد یک مجموعه به رغم تفاوت‌هایی که دارند و جهت دهی [[رفتار]] آنها در راه [[هدف]] مشترکی را نتیجه می‌دهد"<ref>فارس خلیل وهبه و فتوح أبوالعزم، القیادۀ وتخطیط مجتمعنا الاشتراکی، مکتبۀ القاهرۀ الحدیثۀ (به نقل از Emory S.Bogardus. Leaders and Leadership, p.۳).</ref>. | |||
نقش [[رهبری]] در [[نظام اجتماعی]]، منحصر در مرحلۀ عینی شدن و اجرای عملی یک [[نظام]] نیست، بلکه در [[تئوری]] یک [[نظام]] نیز شکل و [[جایگاه]] [[رهبری]] نقش اول را ایفا می‌کند؛ لهذا مسئلۀ [[رهبری]]، نه تنها در مرحله اجرای الگوی یک [[نظام]] نقش تعیین کننده دارد، بلکه در الگوی تئوریک [[نظام]] نیز [[جایگاه]] تعیین کننده و اساسی دارد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۶۹-۷۲.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۷: | ||
* [[پرونده:11123.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|'''فقه نظام سیاسی اسلام ج۱''']] | * [[پرونده:11123.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|'''فقه نظام سیاسی اسلام ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||