پرش به محتوا

افزایش علم معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۱۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۲
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۲۳: خط ۲۳:
==رابطۀ افزایش پذیری [[علم امام]] با شأنی بودن آن==
==رابطۀ افزایش پذیری [[علم امام]] با شأنی بودن آن==
افزایش پذیر دانستن علم امام با [[اعتقاد]] به شأنی بودن آن تلازم دارد؛ زیرا معنای افزایش‌پذیری این است که امام، برخی از [[علوم]] را به طور کامل نداشته و در زمان‌های مختلف بر علوم او افزوده می‌شود. این معنا در شأنی بودن علم امام نیز لحاظ شده است؛ یعنی امام، بالفعل برخی از علوم را ندارد؛ اما [[توان]] آن را دارد که در مواقع خاص آن را دریافت ‌کند. بنابراین کسی که علم امام را افزایش‌پذیر می‌داند، به شأنی بودن و عدم فعلیت بخشی از علم امام نیز اعتراف کرده است<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه.</ref>.
افزایش پذیر دانستن علم امام با [[اعتقاد]] به شأنی بودن آن تلازم دارد؛ زیرا معنای افزایش‌پذیری این است که امام، برخی از [[علوم]] را به طور کامل نداشته و در زمان‌های مختلف بر علوم او افزوده می‌شود. این معنا در شأنی بودن علم امام نیز لحاظ شده است؛ یعنی امام، بالفعل برخی از علوم را ندارد؛ اما [[توان]] آن را دارد که در مواقع خاص آن را دریافت ‌کند. بنابراین کسی که علم امام را افزایش‌پذیر می‌داند، به شأنی بودن و عدم فعلیت بخشی از علم امام نیز اعتراف کرده است<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه.</ref>.
==افزایش علم معصوم در مسائل مستحدثه==
درباره [[ازدیاد علم امام]] در وقایع مستحدثه نیز باید گفت که [[خداوند متعال]] در آیاتی [[مردم]] را در رخدادهای جدید که ممکن است تا [[قیامت]] برای [[جامعه اسلامی]] پیش بیاید<ref>{{متن قرآن|وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا}} «و هنگامی که خبری از ایمنی یا بیم به ایشان برسد آن را فاش می‌کنند و اگر آن را به پیامبر یا پیشوایانشان باز می‌بردند کسانی از ایشان که آن را در می‌یافتند به آن پی می‌بردند و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود (همه) جز اندکی، از شیطان پیروی می‌کردید» سوره نساء، آیه ۸۳.</ref>، یا در مسائلی که [[اختلاف]] نمایند<ref>{{متن قرآن|وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ}} «و ما این کتاب را بر تو فرو فرستادیم تا آنچه را در آن اختلاف ورزیدند برای آنها روشن گردانی و تا رهنمود و بخشایشی باشد برای گروهی که ایمان دارند» سوره نحل، آیه ۶۴.</ref>، یا در مواردی که برای آنان معضلی پدید آید<ref>مانند: {{متن قرآن|...فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} «و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref>، به [[اهل بیت]]{{عم}} ارجاع<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر، ج۱، ص۲۶۰؛ ج۲، ص۳۳۱؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۱۰-۲۱۲؛ ابن‌حیون، نعمان بن محمد، شرح الأخبار، ج۱، ص۱۱۹.</ref> و به [[حکم]] ایشان در این موارد، به نحو مطلق [[حجیت]] داده است.
معتقدیم لازمه چنین حجیتی، [[ضرورت]] [[افزایش علم امام]] است. توضیح اینکه وقایع حادثه گاه از مصادیق قضایای حقیقیه<ref>در علم منطق قضیه را به اعتبار وجود موضوعش، به سه قسم حقیقیه، خارجیه و ذهنیه تقسیم می‌کنند. اگر موضوع فقط در ذهن باشد، به آن قضیه ذهنیه گفته می‌شود. قضیه خارجیه آن است که وجود موضوع قضیه در خارج به گونه‌ای باشد که فقط افرادی از موضوع لحاظ گردند که در یکی از زمان‌های سه گانه موجودند. اگر وجود موضوع فرضی بود، چه در واقع وجود داشته باشد و چه وجود آنها در خارج محقق نباشد، به آن قضیه حقیقیه گفته می‌شود. ر.ک: مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۶؛ حلی، حسن بن یوسف، القواعد الجلیة، ص۲۵۳؛ یزدی، عبدالله، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۸.</ref> است که [[حکم]] آن در [[علوم وراثتی]] [[امام]] و نزد او موجود است؛ گاه از مصادیق قضایای خارجیه است، ولی باز [[علم]] آن در علم موجود امام یافت می‌شود؛ اما گاهی علم یک قضیه خارجیه، یا [[تطبیق]] قضیه حقیقیه، در علم موجود امام نیست، یا اگر وجود دارد به هر دلیلی امام نمی‌خواهد یا نباید از آن استفاده نماید و درباره آن قضیه نیاز به علم تازه از سوی [[خداوند]] [[منان]] می‌باشد. در این صورت تحقق [[اطاعت]] [[مردم]] از امام، متوقف بر [[حکم امام]]، و حکم امام، متوقف بر [[افزایش علم امام]] است<ref>[[محمد تقی یارمحمدیان|یارمحمدیان، محمد تقی]]، [[ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت (کتاب)|ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت]]، ص ۵۸.</ref>.


==نتیجه گیری==
==نتیجه گیری==
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش