آستانه حضرت معصومه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'جاریه' به 'جاریه'
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - 'جاریه' به 'جاریه') |
||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
در آستانه موزه‌ای نیز وجود دارد که پاره‌ای از اشیای قیمتی و کتاب‌های [[هدیه]] شده به آستانه یا [[نذری]] در آن گرد آمده و مجموعه‌ای [[ارزشمند]] را تشکیل داده است. از سال ۱۳۱۴ش با [[تصمیم]] [[وزارت]] [[معارف]] وقت، برای نگهداری بهینه از [[اموال]] و اشیای نفیس و عتیقه، در بخش زنانه [[حرم]] محلی اختصاص داده شد. در این موزه، اشیای نفیسی چون مسکوکات کهن و گران‌بهای زرین و سیمین، قندیل، چلچراغ، شمعدان، قالی‌های قالیچه‌ها، کاشی‌ها، زری‌ها، قرآنها، جواهرات، تابلوها، سنگ قبرها، سجاده‌ها، رحل‌ها، تجهیزات [[جنگی]] و فلزی، درها، ساعت‌ها، اشیای بلورین، سفالینه‌ها و بسیاری اشیای نفیس دیگر نگهداری می‌شود<ref>راهنمای قم، ص۸۵-۹۵ و ۱۱۸-۱۲۷؛ “نگاهی به موزه آستانه مقدسه قم”، روزنامه ایمان، ش۱۰۳، ص۴.</ref>. جای نخستین موزه در دو عمارت متروکه جانب غربی [[صحن]] زنانه بود<ref>راهنمای قم، ص۸۰.</ref>. این موزه گنجینه‌هایی [[ارزشمند]] را در خود جای داده است<ref>«نگاهی به موزه آستانه مقدسه قم”، روزنامه ایمان، ش۱۰۳، ص۴.</ref>. در آمار رسمی سال ۱۳۷۶ش اعلام شد سالانه میانگین یکصد هزار تن از موزه آستانه بازدید می‌کنند<ref>«سالانه به طور متوسط یکصد هزار نفر از موزه آستانه مقدسه بازدید می‌کنند”، پیام آستانه، ش۷، ص۳.</ref>. | در آستانه موزه‌ای نیز وجود دارد که پاره‌ای از اشیای قیمتی و کتاب‌های [[هدیه]] شده به آستانه یا [[نذری]] در آن گرد آمده و مجموعه‌ای [[ارزشمند]] را تشکیل داده است. از سال ۱۳۱۴ش با [[تصمیم]] [[وزارت]] [[معارف]] وقت، برای نگهداری بهینه از [[اموال]] و اشیای نفیس و عتیقه، در بخش زنانه [[حرم]] محلی اختصاص داده شد. در این موزه، اشیای نفیسی چون مسکوکات کهن و گران‌بهای زرین و سیمین، قندیل، چلچراغ، شمعدان، قالی‌های قالیچه‌ها، کاشی‌ها، زری‌ها، قرآنها، جواهرات، تابلوها، سنگ قبرها، سجاده‌ها، رحل‌ها، تجهیزات [[جنگی]] و فلزی، درها، ساعت‌ها، اشیای بلورین، سفالینه‌ها و بسیاری اشیای نفیس دیگر نگهداری می‌شود<ref>راهنمای قم، ص۸۵-۹۵ و ۱۱۸-۱۲۷؛ “نگاهی به موزه آستانه مقدسه قم”، روزنامه ایمان، ش۱۰۳، ص۴.</ref>. جای نخستین موزه در دو عمارت متروکه جانب غربی [[صحن]] زنانه بود<ref>راهنمای قم، ص۸۰.</ref>. این موزه گنجینه‌هایی [[ارزشمند]] را در خود جای داده است<ref>«نگاهی به موزه آستانه مقدسه قم”، روزنامه ایمان، ش۱۰۳، ص۴.</ref>. در آمار رسمی سال ۱۳۷۶ش اعلام شد سالانه میانگین یکصد هزار تن از موزه آستانه بازدید می‌کنند<ref>«سالانه به طور متوسط یکصد هزار نفر از موزه آستانه مقدسه بازدید می‌کنند”، پیام آستانه، ش۷، ص۳.</ref>. | ||
در سال ۱۳۳۰ش کتابخانه‌ای نیز روی [[مقبره]] مستوفی و غرفه [[مشرق]] الشمسین ساخته شد و کلیه کتاب‌ها را به آنجا منتقل کردند<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۱.</ref>. به سبب احادیثی که درباره [[فضیلت]] [[خاک]] [[قم]] [[روایت]] شده<ref>بحارالأنوار، ج۴۸، ص۳۱۶-۳۱۷.</ref>، از قرن‌ها قبل، آوردن [[مردگان]] از جاهای دور و نزدیک به آنجاو خاکسپاری‌شان در [[حرم]] و قبرستان‌های پیرامون، معمول بوده است. در میان شهرهای [[ایران]]، قم از این حیث ممتاز است. در هیچ یک از شهرهای ایران به اندازه قم، اجساد [[علمای دینی]] و [[پادشاهان]] و [[رجال]] [[حکومتی]] [[دفن]] نشده و هیچ شهری مانند قم دارای قبرستان‌های بزرگ و گوناگون نبوده است<ref>سیاحت‌نامه شاردن، ج۳، ص۷۶؛ سفرنامه اورشل، ص۱۷۴؛ تاریخ مذهبی قم، ص۱۸۱.</ref>. افزون بر [[مردم]] عادی، سه دسته [[امام]] زادگان، [[علما]] و شاهان به صورت ویژه در حرم [[حضرت]] معصومه{{س}} دفن شده‌اند<ref>سیاحت‌نامه شاردن، ج۳، ص۷۶؛ أنوارالمشعشعین، ج۱، ص۵۰۴، ۴۶۸.</ref>. چنین است که اکنون آرامگاه شمار فراوانی از شاهان و اعضای خاندان‌های حکومتی، [[سرداران]] [[جنگی]]، [[حاکمان]] ایالات، علما، بزرگان، شخصیت‌های [[اجتماعی]]، افراد [[ثروتمند]]، [[نیکوکاران]] و برخی از عرب‌های منسوب به [[خاندان پیامبر اسلام]]{{صل}} و برخی عرب‌های [[مهاجر]] قدیمی در محدوده حرم و صحن‌ها و بارگاه حضرت معصومه{{س}} جای دارد<ref>گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۰۴.</ref>. همچنین [[زنان]] علویه‌ای که به قم [[مهاجرت]] کردند و در آنجا در گذشتند، در کنار [[مرقد]] حضرت معصومه{{س}} دفن شدند، چنان که پس از [[وفات]] [[فاطمه معصومه]]{{س}}، [[ام محمد]] و [[میمونه]]، دو دختر [[موسی مبرقع]]، را در کنار [[قبر]] [[فاطمه معصومه]]{{س}} [[دفن]] کردند و بر سر آنان گنبدی جداگانه و متصل به گنبد اصلی ساختند و اکنون زیر این دو گنبد، شش قبر وجود دارد. زیر گنبد نخست، [[فاطمه]] بنت [[موسی بن جعفر]]{{س}}، ام‌محمد و ام‌اسحاق، | در سال ۱۳۳۰ش کتابخانه‌ای نیز روی [[مقبره]] مستوفی و غرفه [[مشرق]] الشمسین ساخته شد و کلیه کتاب‌ها را به آنجا منتقل کردند<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۱.</ref>. به سبب احادیثی که درباره [[فضیلت]] [[خاک]] [[قم]] [[روایت]] شده<ref>بحارالأنوار، ج۴۸، ص۳۱۶-۳۱۷.</ref>، از قرن‌ها قبل، آوردن [[مردگان]] از جاهای دور و نزدیک به آنجاو خاکسپاری‌شان در [[حرم]] و قبرستان‌های پیرامون، معمول بوده است. در میان شهرهای [[ایران]]، قم از این حیث ممتاز است. در هیچ یک از شهرهای ایران به اندازه قم، اجساد [[علمای دینی]] و [[پادشاهان]] و [[رجال]] [[حکومتی]] [[دفن]] نشده و هیچ شهری مانند قم دارای قبرستان‌های بزرگ و گوناگون نبوده است<ref>سیاحت‌نامه شاردن، ج۳، ص۷۶؛ سفرنامه اورشل، ص۱۷۴؛ تاریخ مذهبی قم، ص۱۸۱.</ref>. افزون بر [[مردم]] عادی، سه دسته [[امام]] زادگان، [[علما]] و شاهان به صورت ویژه در حرم [[حضرت]] معصومه{{س}} دفن شده‌اند<ref>سیاحت‌نامه شاردن، ج۳، ص۷۶؛ أنوارالمشعشعین، ج۱، ص۵۰۴، ۴۶۸.</ref>. چنین است که اکنون آرامگاه شمار فراوانی از شاهان و اعضای خاندان‌های حکومتی، [[سرداران]] [[جنگی]]، [[حاکمان]] ایالات، علما، بزرگان، شخصیت‌های [[اجتماعی]]، افراد [[ثروتمند]]، [[نیکوکاران]] و برخی از عرب‌های منسوب به [[خاندان پیامبر اسلام]]{{صل}} و برخی عرب‌های [[مهاجر]] قدیمی در محدوده حرم و صحن‌ها و بارگاه حضرت معصومه{{س}} جای دارد<ref>گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۰۴.</ref>. همچنین [[زنان]] علویه‌ای که به قم [[مهاجرت]] کردند و در آنجا در گذشتند، در کنار [[مرقد]] حضرت معصومه{{س}} دفن شدند، چنان که پس از [[وفات]] [[فاطمه معصومه]]{{س}}، [[ام محمد]] و [[میمونه]]، دو دختر [[موسی مبرقع]]، را در کنار [[قبر]] [[فاطمه معصومه]]{{س}} [[دفن]] کردند و بر سر آنان گنبدی جداگانه و متصل به گنبد اصلی ساختند و اکنون زیر این دو گنبد، شش قبر وجود دارد. زیر گنبد نخست، [[فاطمه]] بنت [[موسی بن جعفر]]{{س}}، ام‌محمد و ام‌اسحاق، جاریه [[محمد بن موسی]] مدفون‌اند و زیر گنبد دوم، قبر [[ام‌حبیب]] جاریه ابی‌علی، [[محمد بن احمد بن موسی بن محمد بن علی]]، قبر ام‌القاسم دختر [[علی کوکبی]] و قبر میمونه، دختر موسی، [[خواهر]] محمد بن موسی{{ع}} است<ref>تاریخ قم، حسن قمی، ص۵۷۰-۵۷۲.</ref>. هنگامی که [[زینب]] بنت موسی بن محمد بن علی، بنیان‌گذار گنبد نخستین در گذشت، او را در بیرون از دو گنبد موجود آن [[زمان]] به [[خاک]] سپردند و بر روی آرامگاه او گنبد جداگانه‌ای ساختند<ref>گنجینه آثار قم، ج۱، ص۴۰۸.</ref>. شماری از [[علویان]] هم در [[حرم]] [[حضرت]] معصومه{{س}} دفن شده‌اند، مانند [[سید ابوالحسن حسین بن حسین بن]] [[جعفر بن محمد]] بن [[اسماعیل بن جعفر الصادق]]{{ع}}؛ [[حمزة بن احمدالرخ بن محمد بن اسماعیل بن محمد بن عبدالله باهر بن زین‌العابدین]]{{ع}} که جد [[سلطان محمد شریف]] است که در [[قم]] دفن شده و [[مرقد]] معروفی هم دارد؛ [[ابوجعفر محمد بن حمزه ابوالقاسم علی بن محمد بن حمزه]] (۳۴۶ق)؛ [[علی بن حمزه]]؛ [[ابوعلی احمد خطیب شجری بن علی بن محمد بن عمر الشجری بن علی بن عمر الاشرف بن زین‌العابدین]] (۳۲۷ق)؛ [[ابوجعفر محمد بن احمد]] که در زمان [[حیات]] برادرش در گذشت؛ [[ابومحمد حسن بن احمد]] (۳۴۹ق) و [[ابوعلی احمد بن حسن]] (۳۷۹ق)<ref>گنجینه آثار قم، ج۱، ص۳۹۶.</ref>. | ||
از [[قرن یازدهم]] به بعد این آستانه آرامگاه شاهان [[ایران]] شد<ref>سیاحت‌نامه شاردن، ج۳، ص۷۰؛ ایران و قضیه ایران، ج۲، ص۸.</ref>. نخستین [[پادشاهی]] که در قم دفن شده، رستم‌خان [[پادشاه]] گرجستان بود که [[مسلمان]] شد و او را پس از [[مرگ]] در یکی از باغ‌های قم یا زیر یکی از گنبدهای حرم مربوط به [[خاندان]] [[صفی]] دفن کرده‌اند<ref>تاریخ مذهبی قم، ص۱۸۳.</ref>. از شاهان صفوی، [[صفی]] اول، شاه تهماسب، شاه [[عباس]] دوم، شاه [[سلیمان]] و شاه [[سلطان]] [[حسین]] در [[حرم]] [[دفن]] شده‌اند<ref>ذیل تاریخ عالم‌آرای عباسی، ص۲۵۷؛ سفرنامه سدیدالسلطنه، ص۱۱۴، ۱۱۵؛ راهنمای قم، ص۶۴، ۱۰۰، ۱۰۱؛ گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۱۵.</ref>. از شاهزادگان صفوی هم نزدیک هفتاد تن که به دست افغان‌ها کشته شدند، در سردابه بزرگی که [[مقبره]] [[خانوادگی]] صفوی در زیر [[صحن]] موزه است، به [[خاک]] سپرده شده‌اند<ref>تاریخ مذهبی قم، ص۱۸۴.</ref>. | از [[قرن یازدهم]] به بعد این آستانه آرامگاه شاهان [[ایران]] شد<ref>سیاحت‌نامه شاردن، ج۳، ص۷۰؛ ایران و قضیه ایران، ج۲، ص۸.</ref>. نخستین [[پادشاهی]] که در قم دفن شده، رستم‌خان [[پادشاه]] گرجستان بود که [[مسلمان]] شد و او را پس از [[مرگ]] در یکی از باغ‌های قم یا زیر یکی از گنبدهای حرم مربوط به [[خاندان]] [[صفی]] دفن کرده‌اند<ref>تاریخ مذهبی قم، ص۱۸۳.</ref>. از شاهان صفوی، [[صفی]] اول، شاه تهماسب، شاه [[عباس]] دوم، شاه [[سلیمان]] و شاه [[سلطان]] [[حسین]] در [[حرم]] [[دفن]] شده‌اند<ref>ذیل تاریخ عالم‌آرای عباسی، ص۲۵۷؛ سفرنامه سدیدالسلطنه، ص۱۱۴، ۱۱۵؛ راهنمای قم، ص۶۴، ۱۰۰، ۱۰۱؛ گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۱۵.</ref>. از شاهزادگان صفوی هم نزدیک هفتاد تن که به دست افغان‌ها کشته شدند، در سردابه بزرگی که [[مقبره]] [[خانوادگی]] صفوی در زیر [[صحن]] موزه است، به [[خاک]] سپرده شده‌اند<ref>تاریخ مذهبی قم، ص۱۸۴.</ref>. | ||