افضلیت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\'\'\'\[\[(.*)\]\]\'\'\'(.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(206\,242\,\s299\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\sn...) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
برخی [[آیات قرآن]] نیز بر [[لزوم]] برتری پیشوای [[دینی]] [[مردم]] دلالت می‌کند، چنان‌که فرموده است: {{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری می‌کنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref>. در این [[آیه]] دو گزینه با یکدیگر مقایسه شده است: یکی فردی که خود، [[هدایت یافته]] است و به [[هدایت]] انسان‌های دیگر نیازی ندارد، در نتیجه می‌تواند مردم را هدایت کند و دیگر فردی که تا دیگران، وی را هدایت نکنند، هدایت یافته نخواهد بود. اکنون اگر بنا باشد [[انسان]] از یکی از دو گزینه مزبور [[پیروی]] کند، کدام‌یک از آن دو سزاوارتر است؟ بدون [[شک]]، عقل [[سلیم]]، پیروی از گزینه نخست را [[نیکو]] و [[پیروی]] از گزینه دوم را [[ناپسند]] می‌داند. جمله {{متن قرآن|فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}} ناظر به همین [[حکم عقلی]] و [[درک]] وجدانی است<ref>کشف المراد، ص۴۹۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۸؛ ارشاد الطالبین، ۳۳۶.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۲۱.</ref> | برخی [[آیات قرآن]] نیز بر [[لزوم]] برتری پیشوای [[دینی]] [[مردم]] دلالت می‌کند، چنان‌که فرموده است: {{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری می‌کنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref>. در این [[آیه]] دو گزینه با یکدیگر مقایسه شده است: یکی فردی که خود، [[هدایت یافته]] است و به [[هدایت]] انسان‌های دیگر نیازی ندارد، در نتیجه می‌تواند مردم را هدایت کند و دیگر فردی که تا دیگران، وی را هدایت نکنند، هدایت یافته نخواهد بود. اکنون اگر بنا باشد [[انسان]] از یکی از دو گزینه مزبور [[پیروی]] کند، کدام‌یک از آن دو سزاوارتر است؟ بدون [[شک]]، عقل [[سلیم]]، پیروی از گزینه نخست را [[نیکو]] و [[پیروی]] از گزینه دوم را [[ناپسند]] می‌داند. جمله {{متن قرآن|فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}} ناظر به همین [[حکم عقلی]] و [[درک]] وجدانی است<ref>کشف المراد، ص۴۹۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۸؛ ارشاد الطالبین، ۳۳۶.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۲۱.</ref> | ||
==[[افضلیت]]== | |||
ویژگی و صفتی که [[امام]] می‌بایست دارا باشد افضلیت است. افضلیت این است که امام باید در تمام صفات [[نفسانی]] [[حسنه]] و [[دانش‌ها]] و کمال‌ها بر دیگران [[برتری]] مطلق داشته باشد و در میان [[امت]] [[افضل]] از او در هیچ مورد و امری نمی‌بایست وجود داشته باشد<ref>احقاق الحق و ازهاب الباطل، ج۲، ص۳۲۲.</ref>. | |||
[[شیخ طوسی]] افضلیت را به دو قسمت تقسیم می‌کند و می‌نویسد: | |||
امام باید از همه افراد امتش [[برتر]] باشد و این برتری بر دو قسم است: | |||
اول: از دیگران برتر باشد یعنی از جهت کثرت [[ثواب]] بر دیگران برتری داشته باشد. | |||
دوم: برتر از دیگران در ظاهر باشد، در همه آنچه که او در آن امام است<ref>تلخیص الشافی، ج۱، ص۱۹۹.</ref>. | |||
این تقسیم هرچند انحصار به شیخ طوسی ندارد و پیش از ایشان نیز [[متکلمان]] این تقسیم را در افضلیت قائل شده‌اند؛ ولی گویا قسم اول هم به قسم دوم بر می‌گردد. وقتی امام قرار باشد در همه چیز برتر از دیگران باشد، از نظر [[میزان]] ثواب نیز می‌بایست این‌چنین باشد، پس دلیلی برای این تقسیم وجود ندارد. | |||
[[سید مرتضی]] در [[افضلیت امام]] می‌فرماید: | |||
آنچه که دلالت می‌کند بر این که امام باید [[برترین]] افراد امت باشد و ثوابش نیز از دیگران بیشتر باشد این است که او در همه [[شئون]] [[دین]] امام و در تمام [[شریعت]] [[رئیس]] است و هیچ [[واجب عقلی]] و [[عبادت]] [[شرعی]] وجود ندارد مگر این که او [[پیشوا]] و امام آن است. تمام این امور به آن بر می‌گردد که او پیشوا در تمام آن است و این امر به خوبی دلالت دارد بر این که امام باید از همه [[مردمان]] برتر باشد<ref>الذخیرة فی علم الکلام، ص۴۳۴.</ref>. | |||
[[محدث بحرانی]] می‌نویسد: | |||
امام باید [[افضل افراد امت]] باشد در همه آنچه که کمال نفسانی شمرده می‌شود به خاطر این که امام جلودار امت است و جلودار باید از دیگران افضل باشد؛ زیرا مقدم داشتن ناقص بر کسی که از او برتر و کامل‌تر است از نظر [[عقل]] مردود است<ref>قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۸۰.</ref>. | |||
مباحث مربوط به «[[افضلیت امام]]» از آن جهت حائز اهمیت است که در [[استدلال]] [[امامیه]] به [[آیات امامت]] و [[ولایت]] و نیز [[آیات]] [[فضائل]] [[[ائمه اطهار]]{{عم}}] در [[اثبات]] [[جانشینی بلافصل]] [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} از [[نسل]] ایشان بدان استناد شده و اساساً [[کارایی]] عمده و فراوانی دارد. در واقع [[مفسران]] گرانقدر امامیه با استناد به [[لزوم افضلیت امام]] قائل به [[خلافت]] بلافضل امیرمؤمنان علی{{ع}} گردیده و آن را به اثبات رسانده‌اند. | |||
به هر حال از آنچه آمد، هم تعریف «[[افضلیت]]» به‌دست آمد - که مقصود از آن [[برتری]] مطلق است - و هم [[ادله]] افضلیت؛ ولی به جهت اهمیت موضوع [[شایسته]] است ادله افضلیت به نیکویی بررسی گردد.<ref>[[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار]]، ص ۶۵.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۱: | خط ۵۲: | ||
# [[پرونده:1379781.jpg|22px]] [[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|'''حقوق اهل بیت''']] | # [[پرونده:1379781.jpg|22px]] [[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|'''حقوق اهل بیت''']] | ||
# [[پرونده:1368142.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|'''درسنامه امام‌شناسی''']] | # [[پرونده:1368142.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|'''درسنامه امام‌شناسی''']] | ||
# [[پرونده:IM010223.jpg|22px]] [[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|'''آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
=='''[[:رده:آثار افضلیت امام|منبع‌شناسی جامع افضلیت امام]]'''== | =='''[[:رده:آثار افضلیت امام|منبع‌شناسی جامع افضلیت امام]]'''== | ||