مهره در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مهره و فتوحات اسلامی
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== [[مهره]] و [[فتوحات اسلامی]] == | == [[مهره]] و [[فتوحات اسلامی]] == | ||
با آغاز فتوحات اسلامی در [[سال دوازدهم هجری]]، مردم قبیله [[مهره]] نیز همگام با بسیاری از [[قبایل عرب]] پا به عرصه فتوحات اسلامی نهادند و نقشی پررنگی در [[فتوحات]] [[عراق]] و [[شام]] وخراسان و [[مغرب]] [[عربی]] و دیگر شهرهایی که به دست مسلمین فتح شد، ایفا نمودند. نمود بارز این حضور گسترده و مؤثر را می‌‌توان در فتوحات شمال افریقا خصوصاً در [[فتح مصر]] جست. <ref> د.علی صالح الخلاقی، دور قبیلة مَهْرَة وأعلامها فی مصر فی القرون الثلاثة الأولی للهجرة (۱)، یافع نیوز.</ref> در این فتوحات که بسیاری از [[رجال]] مهره در [[عهد]] [[نبوی]]{{صل}}، از جمله برخی از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} همچون ابو عبدالرحمن نبیه بن صؤاب (صواب) مهری از [[اصحاب]] و [[راویان]] [[نبی خاتم]]{{صل}}، <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۴۵.</ref> سفیان بن صهابه مهری معروف به «خرنق شاعر»<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۰۴؛ ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۳، ص۱۰۳. ضمن این که در برخی منابع از او با لقب «الخریق الشاعر» نام برده شده است. ابن اثیر، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، ج۲، ص۲۵۳؛ مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، ج۳۲، ص۸۵.</ref> و [[برح بن حسکل]] (عُسکُل) <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۸۵.</ref> حضور داشتند، مهری‌ها از طلایه داران [[سپاه اسلام]] و از بهترین [[یاران]] [[عمرو بن عاص]] –عامل حکومت مدینه در [[مصر]]- بودند و رشادت‌ها و شجاعت‌های بسیار از خود در صحنه‌های [[نبرد با رومیان]] به نمایش گذاشتند. چندان که فضل شان در [[جهاد]] و شجاعتشان در [[قتال]]، [[تحسین]] فرمانده‌شان -[[عمرو بن عاص]]- را برانگیخت و وی در [[مدح]] رزم آوران این [[قبیله]]، از آنان با تعبیر: {{عربی|"أما مَهْرَة فقوم یَقْتُلْون ولا یُقْتَلُون"}} یاد کرد.<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۶۰.</ref> اوج رشادت‌ها و شجاعت‌های مهری‌ها در محاصره و فتح قلعه اسکندریه در [[سال ۲۵ هجری]] رقم خورد که تفاصیل این واقعه را | با آغاز فتوحات اسلامی در [[سال دوازدهم هجری]]، مردم قبیله [[مهره]] نیز همگام با بسیاری از [[قبایل عرب]] پا به عرصه فتوحات اسلامی نهادند و نقشی پررنگی در [[فتوحات]] [[عراق]] و [[شام]] وخراسان و [[مغرب]] [[عربی]] و دیگر شهرهایی که به دست مسلمین فتح شد، ایفا نمودند. نمود بارز این حضور گسترده و مؤثر را می‌‌توان در فتوحات شمال افریقا خصوصاً در [[فتح مصر]] جست. <ref> د.علی صالح الخلاقی، دور قبیلة مَهْرَة وأعلامها فی مصر فی القرون الثلاثة الأولی للهجرة (۱)، یافع نیوز.</ref> در این فتوحات که بسیاری از [[رجال]] مهره در [[عهد]] [[نبوی]]{{صل}}، از جمله برخی از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} همچون ابو عبدالرحمن نبیه بن صؤاب (صواب) مهری از [[اصحاب]] و [[راویان]] [[نبی خاتم]]{{صل}}، <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۴۵.</ref> سفیان بن صهابه مهری معروف به «خرنق شاعر»<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۰۴؛ ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۳، ص۱۰۳. ضمن این که در برخی منابع از او با لقب «الخریق الشاعر» نام برده شده است. ابن اثیر، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، ج۲، ص۲۵۳؛ مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، ج۳۲، ص۸۵.</ref> و [[برح بن حسکل]] (عُسکُل) <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۸۵.</ref> حضور داشتند، مهری‌ها از طلایه داران [[سپاه اسلام]] و از بهترین [[یاران]] [[عمرو بن عاص]] –عامل حکومت مدینه در [[مصر]]- بودند و رشادت‌ها و شجاعت‌های بسیار از خود در صحنه‌های [[نبرد با رومیان]] به نمایش گذاشتند. چندان که فضل شان در [[جهاد]] و شجاعتشان در [[قتال]]، [[تحسین]] فرمانده‌شان -[[عمرو بن عاص]]- را برانگیخت و وی در [[مدح]] رزم آوران این [[قبیله]]، از آنان با تعبیر: {{عربی|"أما مَهْرَة فقوم یَقْتُلْون ولا یُقْتَلُون"}} یاد کرد.<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۶۰.</ref> اوج رشادت‌ها و شجاعت‌های مهری‌ها در محاصره و فتح قلعه اسکندریه در [[سال ۲۵ هجری]] رقم خورد که تفاصیل این واقعه را [[ابن عبد الحکم]] به نقل از [[محدث]] شهیر [[یزید بن ابی حبیب]] در کتاب خود نقل کرده است.<ref> ر. ک. ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۵۹-۱۶۰؛ د. علی صالح الخلاقی، دور قبیلة مَهْرَة وأعلامها فی مصر فی القرون الثلاثة الأولی للهجرة (۱)، یافع نیوز.</ref> آنان همچنین، تحت [[فرماندهی]] عمرو بن عاص و در [[حمله]] [[عبدالله بن سعد بن أبی سرح عامری]] به افریقا در [[زمان]] [[خلافت عثمان]] در [[سال ۲۷ هجری]] با ششصد تن [[جنگجو]] مشارکت جستند<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۳۱۳</ref> و اندکی بعد، در [[فتوحات]] شمال افریقا، [[مغرب]] و [[اندلس]] حضوری مؤثر یافتند. مهری‌ها در جنگ‌های شمال افریقا که در [[قرن نخست هجری]] به وقوع پیوست در نقش سواره [[نظام]] [[سپاه اسلام]] ظاهر شدند و با مهارت‌های بسیار بالایی که در سوارکاری داشتند و با بهره‌گیری از شتران معروف خود که به سرعت و [[صلابت]] و حرکت بی‌سر و صدای خود شهره بودند، در فتوحات [[مصر]] از جمله «نیکیو» در سال ۶۴۶ میلادی و دیگر جنگ‌های آن شرکت کردند. نتیجه حضور مؤثر و گسترده مهری‌ها در [[فتوحات اسلامی]] مصر، در [[ترقی]] فرمانده‌شان [[عبدالسلام بن هبره مهری]] تبلور یافت. عبدالسلام به دستور عمرو بن عاص، [[فرماندهی سپاه]] [[اسلام]] در فتح لیبی را برعهده گرفت و توانست با [[شکست]] [[فرمانروایان]] و عمال امپراطوری بیزانس، لیبی را برای همیشه از [[تسلط]] [[رومیان]] خارج کند. وی پس از فتح لیبی به [[حکمرانی]] این [[سرزمین]] [[دست]] یافت و عنوان نخستین [[امیر]] [[مسلمان]] این سرزمین را از آن خود کرد. <ref> الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره.</ref> | ||
پس از انجام [[فتوحات]] در شمال افریقا، به تدریج [[رزمندگان]] [[مهره]] در [[اراضی]] سرزمین‌های مفتوحه سکونت [[اختیار]] کردند. بر اساس برخی [[روایات]] [[تاریخی]]، مهری‌ها پیش از [[برقراری نظام اسلامی]] در شمال افریقا، نخست در «الرایه» زمینی را همراه با دیگر [[قبایل]] حاضر در منطقه به طور مشترک مالک شدند و آن را محل استقرار اسبان و چهارپایان خود قرار دادند. <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۹.</ref> سپس آنان در منطقه «[[جبل]] [[یشکر]]» که اردوگاه و مقر [[لشکریان]] مسلمان در شمال افریقا و نخستین پایتخت [[اسلامی]] [[مصر]] بود، سکنی گزیدند<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۸.</ref> تا این که پس از پایان [[فتوحات اسلامی]] در مصر در سال ۶۴۱ میلادی و بعد از تأسیس [[شهر]] «[[فسطاط]]» توسط [[عمرو بن عاص]] و تبدیل آن به پایتختی جدید مصر، زمین‌هایی از سوی [[امارت]] تازه تأسیس این منطقه، برای لشکریان حاضر در مصر -از جمله مهری‌ها-، جهت اسکان در این شهر، در نظر گرفته شد که هر یک از این زمین‌های اختصاصی به نام هر [[قبیله]] معروف و شناخته شده بود. از این رو محل اسکان [[مردم]] قبیله مهره، «خیطت المهره» (یا [[حی]] المهره به زبان [[انگلیسی]]) نامیده شد.<ref> الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره.</ref> در برخی مصادر نقل شده که قبایل غافق و [[مهره]]، مدتی بعد، با توسعه خطه و محدوده اسکان شهری خود، از [[شرق]] به صحرا و از ناحیه شمال به «الفضاء» رسیدند.<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۹-۲۲۱.</ref> همچنین گروهی از آنان با سکونت در [[عراق]] بخصوص [[شهر کوفه]]، خطه ای را در این شهر به خود اختصاص دادند. <ref> لویی ماسینیون، خطط الکوفه و شرح خریطها، ص۲۱-۲۲.</ref> | پس از انجام [[فتوحات]] در شمال افریقا، به تدریج [[رزمندگان]] [[مهره]] در [[اراضی]] سرزمین‌های مفتوحه سکونت [[اختیار]] کردند. بر اساس برخی [[روایات]] [[تاریخی]]، مهری‌ها پیش از [[برقراری نظام اسلامی]] در شمال افریقا، نخست در «الرایه» زمینی را همراه با دیگر [[قبایل]] حاضر در منطقه به طور مشترک مالک شدند و آن را محل استقرار اسبان و چهارپایان خود قرار دادند. <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۹.</ref> سپس آنان در منطقه «[[جبل]] [[یشکر]]» که اردوگاه و مقر [[لشکریان]] مسلمان در شمال افریقا و نخستین پایتخت [[اسلامی]] [[مصر]] بود، سکنی گزیدند<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۸.</ref> تا این که پس از پایان [[فتوحات اسلامی]] در مصر در سال ۶۴۱ میلادی و بعد از تأسیس [[شهر]] «[[فسطاط]]» توسط [[عمرو بن عاص]] و تبدیل آن به پایتختی جدید مصر، زمین‌هایی از سوی [[امارت]] تازه تأسیس این منطقه، برای لشکریان حاضر در مصر -از جمله مهری‌ها-، جهت اسکان در این شهر، در نظر گرفته شد که هر یک از این زمین‌های اختصاصی به نام هر [[قبیله]] معروف و شناخته شده بود. از این رو محل اسکان [[مردم]] قبیله مهره، «خیطت المهره» (یا [[حی]] المهره به زبان [[انگلیسی]]) نامیده شد.<ref> الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره.</ref> در برخی مصادر نقل شده که قبایل غافق و [[مهره]]، مدتی بعد، با توسعه خطه و محدوده اسکان شهری خود، از [[شرق]] به صحرا و از ناحیه شمال به «الفضاء» رسیدند.<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۹-۲۲۱.</ref> همچنین گروهی از آنان با سکونت در [[عراق]] بخصوص [[شهر کوفه]]، خطه ای را در این شهر به خود اختصاص دادند. <ref> لویی ماسینیون، خطط الکوفه و شرح خریطها، ص۲۱-۲۲.</ref> | ||