|
|
| خط ۶: |
خط ۶: |
| | پرسش مرتبط = قرآن (پرسش) | | | پرسش مرتبط = قرآن (پرسش) |
| }} | | }} |
| ==مقدمه== | | == مقدمه == |
| [[صدیقه کبرا]] به [[قرائت قرآن]] اهتمام داشت و آن را در کنار [[انفاق در راه خدا]] و نگاه به چهره [[پیامبر]]، سه عمل مورد علاقه خود برمی‌شمرد<ref>{{متن حدیث|و روی انها قالت: أحب من دنیاکم ثلاثاء الانفاق فی سبیل الله و تلاوه کتاب الله و النظر الی وجه ابی رسول الله{{صل}}}}؛ (شیخ الاسلامی، مسند فاطمه الزهرا{{س}}، ص۱۶۱).</ref>. آن [[حضرت]]، قرائت قرآن را به دیگران نیز سفارش می‌کرد. در برخی [[روایات]]، [[فضائل]] قرائت شماری از [[سوره‌ها]] از آن حضرت نقل شده است. از جمله فرمود: | | [[حضرت زهرا]] {{س}} به [[قرائت قرآن]] اهتمام فراوانی داشت و آن را در کنار [[انفاق در راه خدا]] و نگاه به چهره [[پیامبر]]، سه عمل مورد علاقه خود برمی‌شمرد<ref>{{متن حدیث|و روی انها قالت: أحب من دنیاکم ثلاثاء الانفاق فی سبیل الله و تلاوه کتاب الله و النظر الی وجه ابی رسول الله{{صل}}}}؛ (شیخ الاسلامی، مسند فاطمه الزهرا{{س}}، ص۱۶۱).</ref>. آن حضرت، قرائت قرآن را به دیگران نیز سفارش می‌کرد. در برخی [[روایات]]، [[فضائل]] قرائت شماری از [[سوره‌ها]] از آن حضرت نقل شده است. از جمله فرمود: "کسی که سوره‌های [[حدید]]، واقعه و الرحمن را قرائت کند، در [[ملکوت آسمان‌ها و زمین]]، با عنوان «ساکن الفردوس» خوانده می‌شود"<ref>{{متن حدیث|عن فاطمه انها قالت: قال رسول الله: قارئ الحدید و اذا وقعت الواقعة والرحمن یدعی فی ملکوت السموات و الارض ساکن الفردوس}}؛ سیوطی، مسند فاطمه، ص۲۴؛ سیوطی، الدرالمنثور، ج۶، ص۱۴۰.</ref>.<ref>[[محمد رضا جباری|جباری، محمد رضا]]، [[سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (کتاب)|سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا]]، ص ۶۷.</ref> |
| کسی که سوره‌های [[حدید]]، واقعه و الرحمن را قرائت کند، در [[ملکوت آسمان‌ها و زمین]]، با عنوان «ساکن الفردوس» خوانده می‌شود<ref>{{متن حدیث|عن فاطمه انها قالت: قال رسول الله: قارئ الحدید و اذا وقعت الواقعة والرحمن یدعی فی ملکوت السموات و الارض ساکن الفردوس}}؛ (سیوطی، مسند فاطمه، ص۲۴؛ سیوطی، الدرالمنثور، ج۶، ص۱۴۰).</ref>. | |
| | |
| [[دعا]] و [[مناجات]] در [[محضر الهی]] از [[عبادات]] مطلوب و شیرین [[فاطمه]] بود و روایات زیادی، مشتمل بر دعاهای آن حضرت با مضامین بلند و آسمانی در [[منابع روایی]] به چشم می‌خورد<ref>بنگرید: بحرانی اصفهانی، عوالم العلوم، جلد اول از مجلد فاطمه، ص۳۳۸ - ۳۰۷؛ شیخ الاسلامی، مسند فاطمه الزهرا، ص۲۱۳-۲۴۵.</ref>.
| |
| | |
| از هدایای بزرگ [[خداوند]] به فاطمه [[تسبیح]] معروف آن حضرت است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آن را با آثار و [[برکات]] بسیار به وی [[تعلیم]] داد تا بدین طریق، [[مؤمنان]] تا [[قیامت]] ریزه‌خوار [[خوان]] [[معنوی]] او باشند. بنابر روایات، این تسبیح هنگامی به فاطمه{{س}} تعلیم داده شد که نزد [[رسول خدا]]{{صل}} رفت تا از آن حضرت برای کمک در امور [[منزل]]، خآدمی را [[طلب]] کند؛ اما رسول خدا{{صل}} فرمود: من بهتر از آن را به تو می‌دهم. سپس تسبیح معروف فاطمه را به او تعلیم داد<ref>روایات مربوط به تسبیح حضرت زهرا{{س}} را به نقل از منابع مختلف، در بحرانی اصفهانی، عوالم العلوم، جلد اول از مجلد فاطمه، ص۲۹۵ - ۲۸۰ دنبال کنید. در یکی از این روایات که از تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۶۸ نقل شده، چنین آمده است: {{متن حدیث|عَنْ عَلِيٍّ{{ع}} أَنَّهُ قَالَ أَهْدَى بَعْضُ مُلُوكِ الْأَعَاجِمِ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} رَقِيقاً فَقُلْتُ لِفَاطِمَةَ اسْتَخْدِمِي مِنْ رَسُولِ اللَّهِ خَادِماً فَأَتَتْهُ فَسَأَلَتْهُ ذَلِكَ... فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَا فَاطِمَةُ أُعْطِيكِ مَا هُوَ خَيْرٌ مِنْ ذَلِكِ تُكَبِّرِينَ اللَّهَ بَعْدَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِينَ تَكْبِيرَةً وَ تُحَمِّدِينَ اللَّهَ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِينَ تَحْمِيدَةً وَ تُسَبِّحِينَ اللَّهَ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِينَ تَسْبِيحَةً ثُمَّ تَخْتِمِينَ ذَلِكِ بِلَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَذَلِكِ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا وَ مَنِ الَّذِي أَرَدْتِ فَلَزِمَتْ صهَذَا التَّسْبِيحَ بِعَقِبِ كُلِّ صَلَاةٍ وَ نُسِبَ إِلَيْهَا}}.</ref>.
| |
| | |
| در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} آمده است: [[خداوند]] به چیزی بهتر از [[تسبیح]] [[فاطمه]] [[عبادت]] نشده است و اگر چیزی بهتر از آن بود، [[رسول خدا]] آن را به فاطمه عطا می‌کرد<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ التَّحْمِيدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِيحِ فَاطِمَةَ{{س}} وَ لَوْ كَانَ شَيْ‌ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} فَاطِمَةَ{{س}}}}؛ (کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۴۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۶۴).</ref>. بنابر روایتی از [[امام صادق]]، [[صدیقه]] [[طاهره]] از یک نخ پشمی گره‌زده شده، تسبیحی ساخته بود که به وسیله آن [[اذکار]] و تسبیحات را قرائت می‌کرد و می‌شمرد؛ اما پس از [[شهادت]] [[حمزه سیدالشهداء]]، از [[تربت]] [[قبر]] او تسبیحی ساخت. [[مردم]] نیز در این عمل از آن [[حضرت]] [[پیروی]] کردند و پس از [[شهادت امام حسین]] به علت [[فضیلت]] و مزیت تربت [[پاک]] آن حضرت، از تربت او تسبیح تهیه کردند<ref>{{متن حدیث|عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ{{ع}}: إِنَّ فَاطِمَةَ{{س}} كَانَتْ مِسْبَحَتُهَا مِنْ خَيْطِ صُوفٍ مُفَتَّلٍ مَعْقُودٍ عَلَيْهِ عَدَدَ التَّكْبِيرَاتِ فَكَانَتْ بِيَدِهَا{{ع}} تُدِيرُهَا تُكَبِّرُ وَ تُسَبِّحُ إِلَى أَنْ قُتِلَ حَمْزَةُ بْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ{{ع}} فَاسْتَعْمَلَتْ تُرْبَتَهُ وَ عَمِلَتِ التَّسَابِيحَ فَاسْتَعْمَلَهَا النَّاسُ فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ{{ع}} وَ جُدِّدَ عَلَى قَاتِلِهِ الْعَذَابُ عُدِلَ بِالْأَمْرِ عَلَيْهِ فَاسْتَعْمَلُوا تُرْبَتَهُ لِمَا فِيهَا مِنَ الْفَضْلِ وَ الْمَزِيَّةِ}}؛ (شیخ مفید، المزار، ص۱۵۰؛ طبرسی، مکارم الاخلاق، ص۲۸۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۸۲، ص۳۳۳؛ ج۹۸، ص۱۳۳).</ref>.
| |
| | |
| فاطمه در دورانی که خود و خانواده‌اش در تنگنای [[اقتصادی]] بودند، نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمد و پرسید: «ای رسول خدا! غذای [[فرشتگان]]، [[حمد]] و [[تسبیح]] [[الهی]] است. غذای ما چیست؟» ایشان در پاسخ فرمود:
| |
| قسم به آنکه مرا به [[حق]] [[مبعوث]] فرمود، سی [[روز]] است که در [[خانه]] [[آل محمد]] آتشی [برای تهیه [[غذا]]] افروخته نشده! اگر مایلی که پنج بز [از بزهایی که اخیراً برای ما آمده] به تو بدهم و یا پنج کلمه که [[جبرئیل]] به من آموخته، به تو بیاموزم؟
| |
| | |
| [[فاطمه]] تقاضا کرد آن کلمات را به او بیاموزد. رسول خدا{{صل}} نیز فرمود: ای فاطمه چنین بگو:
| |
| {{متن حدیث|يَا أَوَّلَ الْأَوَّلِينَ وَ يَا آخِرَ الْآخِرِينَ يَا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِينَ وَ يَا رَاحِمَ الْمَسَاكِينِ وَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ}}<ref>{{متن حدیث|عن سوید بن غفله قال: اصابت علیا رضی الله عنه فاقه، فقال لفاطمة رضی الله عنها: لو اتیت رسول الله فسالتیه و کان عند ام ایمن رضی الله عنها، فلقت الباب، فقال النبی لام ایمن: ان هذا لدق فاطمه، و لقد اتتنا فی ساعه ما عودتنا ان تاتینا فی مثلها فقومی فافتحی لها الباب، قالت: ففتحت لها الباب فقال: یا فاطمه لقد اتیتنا فی ساعه ما عودتنا ان تأتینا فی مثلها، فقالت: یا رسول الله هذه الملائکه طعامها التسبیح والتحمید والتمجید، فما طعامنا؟ قال: والذی بعثنی بالحق ما اقتبس فی آل محمد نار منذ ثلاثین یوما، و قد اتانا اعتز فان شئت امرت لک بخمسه اعنز و ان شئت علمتک خمس کلمات علمنیهن جبریل آنفا. قالت: بل علمنی الخمس کلمات التی علمکهن جبریل. قال: قولی یا اول الاولین یا آخر الاخرین ذاالقوة المتین و یا راحم المساکین و یا ارحم الراحمین. قال فانصرفت حتی دخلت علی علی رضی الله عنهما فقالت: ذهبت من عندک الی الدنیا و اتیتک بالاخره، قال: خیرا یاتیک، خیرا یأتیک}}؛ (طبرانی، کتاب الدعاء، ص۳۱۹؛ سیوطی، مسند فاطمه الزهراء ص۲۵، ح۶ و ۷).</ref>؛
| |
| | |
| نکته شایان توجه در این [[روایت]] آنکه فاطمه با وجود [[گرسنگی]] و [[سختی]] [[معیشت]] و اینکه برای [[تقاضای کمک]] [[اقتصادی]] نزد [[پدر]] می‌رود، غذای [[معنوی]] را ترجیح می‌دهد. از این رو وقتی نزد همسرش بازگشت، گفت: «برای [[طلب]] [[دنیا]] رفتم و با [[آخرت]] برگشتم!» علی نیز فرمود: «خیر آوردی، خیر آوردی!».
| |
| البته این به معنای [[غفلت]] از نیازهای مادی خود و خانواده‌اش نبود؛ بلکه به مفهوم توجه دادن نفس خویش به روزی‌رسان اصلی است.<ref>[[محمد رضا جباری|جباری، محمد رضا]]، [[سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (کتاب)|سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا]]، ص ۶۷.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
