پرش به محتوا

آداب ازدواج در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == ==' به '==')
خط ۳۲: خط ۳۲:
[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|لَا نِكَاحَ، اذْهَبِي فَانْكِحِي مَنْ شِئْتِ}}<ref>«ازدواج اجباری [[باطل]] است، برو و با هر که می‌خواهی ازدواج کن.» مصنف ابن أبی شیبة، ج۳، ص۲۷۵؛ شهاب الدین احمد بن علی ابن حجر العسقلانی، الدرایة فی تخریج أحادیث الهدایة، الطبعة الاولی، دارالمعرفة، بیروت، ج۲، ص۵۹. یا فرمود: {{متن حدیث|لَا نِكَاحَ لَكَ، اذْهَبِي فَانْكِحِي عَمَّ وَلَدِكِ}}. مصنف عبد الرزاق، ج۶، ص۱۴۷؛ المحلی، ج۱۰، ص۳۲۵؛ محمد بن علی بن محمد الشوکانی، نیل الأوطار (شرح منتقی الاخبار من أحادیث سید الاخبار لابن تیمیة)، دار الحدیث، القاهرة، ج۷، ص۱۳۹.</ref>.
[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|لَا نِكَاحَ، اذْهَبِي فَانْكِحِي مَنْ شِئْتِ}}<ref>«ازدواج اجباری [[باطل]] است، برو و با هر که می‌خواهی ازدواج کن.» مصنف ابن أبی شیبة، ج۳، ص۲۷۵؛ شهاب الدین احمد بن علی ابن حجر العسقلانی، الدرایة فی تخریج أحادیث الهدایة، الطبعة الاولی، دارالمعرفة، بیروت، ج۲، ص۵۹. یا فرمود: {{متن حدیث|لَا نِكَاحَ لَكَ، اذْهَبِي فَانْكِحِي عَمَّ وَلَدِكِ}}. مصنف عبد الرزاق، ج۶، ص۱۴۷؛ المحلی، ج۱۰، ص۳۲۵؛ محمد بن علی بن محمد الشوکانی، نیل الأوطار (شرح منتقی الاخبار من أحادیث سید الاخبار لابن تیمیة)، دار الحدیث، القاهرة، ج۷، ص۱۳۹.</ref>.


[[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[سنت]] ازدواج تحمیلی را که سنتی [[جاهلی]] بود زیر پا گذاشت و نشان داد که نخستین شرط ازدواج [[آزادی]] و [[اختیار]] طرفین است. ابن ابی [[یعفور]] گوید به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: “من خواهان آنم که با زنی ازدواج کنم و پدر و مادرم خواهان آنند که من با شخصی دیگر ازدواج کنم”. [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|تَزَوَّجِ‏ الَّتِي‏ هَوِيتَ‏ وَ دَعِ‏ الَّتِي يَهْوَى أَبَوَاكَ}}<ref>«با آن‌که خود بدو [[تمایل]] داری ازدواج کن و آن را که پدر و مادرت می‌خواهند رها کن.» الکافی، ج۵، ص۴۰۱؛ المقنع، ص۳۲۵ [{{متن حدیث|وَ إِذَا أَحْبَبْتَ تَزْوِيجَ امْرَأَةٍ وَ أَبَوَاكَ أَرَادَا غَيْرَهَا فَتَزَوَّجِ الَّتِي هَوَيْتَ‏ وَ دَعِ‏ الَّتِي‏ هَوَاهَا أَبَوَاكَ‏}}] تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۲؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۲۲۰؛ یوسف بن احمد البحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، حققه و علق محمد تقی الایروانی، الطبعة الاولی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۳۶۳ ش. ج۲۳، ص۲۳۴.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۳۸.</ref>
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[سنت]] ازدواج تحمیلی را که سنتی [[جاهلی]] بود زیر پا گذاشت و نشان داد که نخستین شرط ازدواج [[آزادی]] و [[اختیار]] طرفین است. ابن ابی [[یعفور]] گوید به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: “من خواهان آنم که با زنی ازدواج کنم و پدر و مادرم خواهان آنند که من با شخصی دیگر ازدواج کنم”. [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|تَزَوَّجِ‏ الَّتِي‏ هَوِيتَ‏ وَ دَعِ‏ الَّتِي يَهْوَى أَبَوَاكَ}}<ref>«با آن‌که خود بدو [[تمایل]] داری ازدواج کن و آن را که پدر و مادرت می‌خواهند رها کن.» الکافی، ج۵، ص۴۰۱؛ المقنع، ص۳۲۵ [{{متن حدیث|وَ إِذَا أَحْبَبْتَ تَزْوِيجَ امْرَأَةٍ وَ أَبَوَاكَ أَرَادَا غَيْرَهَا فَتَزَوَّجِ الَّتِي هَوَيْتَ‏ وَ دَعِ‏ الَّتِي‏ هَوَاهَا أَبَوَاكَ‏}}] تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۲؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۲۲۰؛ یوسف بن احمد البحرانی، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، حققه و علق محمد تقی الایروانی، الطبعة الاولی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۳۶۳ ش. ج۲۳، ص۲۳۴.</ref><ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۳۸.</ref>


==نگاه به ازدواج و [[زندگی خانوادگی]]==
==نگاه به ازدواج و [[زندگی خانوادگی]]==
خط ۵۳: خط ۵۳:
همچنین روایت شده است که آن [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|لا يُختارُ حُسنُ وَجهِ المَرأةِ على حسُنِ دِينِها}}<ref>«زیبایی [[زن]] را بر دینداری او ترجیح مده.» کنز العمال، ج۱۶، ص۳۰۱، ۳۰۴؛ میزان الحکمة، ج۲، ص۸۸.</ref>.
همچنین روایت شده است که آن [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|لا يُختارُ حُسنُ وَجهِ المَرأةِ على حسُنِ دِينِها}}<ref>«زیبایی [[زن]] را بر دینداری او ترجیح مده.» کنز العمال، ج۱۶، ص۳۰۱، ۳۰۴؛ میزان الحکمة، ج۲، ص۸۸.</ref>.


اصل قرار گرفتن ظاهر اشخاص و [[غفلت]] از معیارهای اساسی برای زندگی خانوادگی زمینه [[اشتباهات]] بزرگ در تشکیل خانواده را فراهم می‌کند. امور ظاهری اصل نیست، زیرا به شدت در معرض آسیب و دگرگونی است و چنان‌چه بنای زندگی بر اموری لرزان قرار گیرد، خانواده پیوسته در معرض [[فروپاشی]] واقع می‌شود. رسول خدا{{صل}} در رهنمودی دراین‌باره فرموده است: {{متن حدیث|لَا تَزَوَّجُوا النِّسَاءَ لِحُسْنِهِنَّ، فَعَسَى حُسْنُهُنَّ أَنْ يُرْدِيَهُنَّ، وَلَا تَزَوَّجُوهُنَّ لِأَمْوَالِهِنَّ، فَعَسَى أَمْوَالُهُنَّ أَنْ تُطْغِيَهُنَّ، وَلَكِنْ تَزَوَّجُوهُنَّ عَلَى الدِّينِ}}<ref>«با [[زنان]] صرفاً به خاطر [[زیبایی]] آنان [[ازدواج]] نکنید که چه بسا زیبایی آنان هلاکشان سازد، و با آنان به [[جهت]] ثروتشان ازدواج نکنید که چه بسا [[ثروت]] آنان سبب طغیانشان شود. با زنان به خاطر [[دین]] و [[ایمان]] آنان ازدواج کنید.» سنن ابن ماجة، ج۱، ص۵۹۷؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۴، ص۲۹؛ کنز العمال، ج۱۶، ص۳۰۴.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۴۵.</ref>.
اصل قرار گرفتن ظاهر اشخاص و [[غفلت]] از معیارهای اساسی برای زندگی خانوادگی زمینه [[اشتباهات]] بزرگ در تشکیل خانواده را فراهم می‌کند. امور ظاهری اصل نیست، زیرا به شدت در معرض آسیب و دگرگونی است و چنان‌چه بنای زندگی بر اموری لرزان قرار گیرد، خانواده پیوسته در معرض [[فروپاشی]] واقع می‌شود. رسول خدا{{صل}} در رهنمودی دراین‌باره فرموده است: {{متن حدیث|لَا تَزَوَّجُوا النِّسَاءَ لِحُسْنِهِنَّ، فَعَسَى حُسْنُهُنَّ أَنْ يُرْدِيَهُنَّ، وَلَا تَزَوَّجُوهُنَّ لِأَمْوَالِهِنَّ، فَعَسَى أَمْوَالُهُنَّ أَنْ تُطْغِيَهُنَّ، وَلَكِنْ تَزَوَّجُوهُنَّ عَلَى الدِّينِ}}<ref>«با [[زنان]] صرفاً به خاطر [[زیبایی]] آنان [[ازدواج]] نکنید که چه بسا زیبایی آنان هلاکشان سازد، و با آنان به [[جهت]] ثروتشان ازدواج نکنید که چه بسا [[ثروت]] آنان سبب طغیانشان شود. با زنان به خاطر [[دین]] و [[ایمان]] آنان ازدواج کنید.» سنن ابن ماجة، ج۱، ص۵۹۷؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۴، ص۲۹؛ کنز العمال، ج۱۶، ص۳۰۴.</ref><ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۴۵.</ref>.


==معیارهای روشن و صحیح==
==معیارهای روشن و صحیح==
خط ۷۹: خط ۷۹:
مردی به [[حسن]]{{ع}} عرض کرد: “دختری دارم، به نظر شما او را به [[ازدواج]] چه کسی درآورم؟” [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|زَوِّجْهَا مِنْ‏ رَجُلٍ‏ تَقِيٍّ‏ فَإِنَّهُ إِنْ أَحَبَّهَا أَكْرَمَهَا وَ إِنْ أَبْغَضَهَا لَمْ يَظْلِمْهَا}}<ref>«او را به ازدواج کسی در آور که پرواپیشه باشد. پس اگر او را [[دوست]] بدارد کرامتش نماید، و اگر دشمنش دارد به او [[ستم]] نورزد.» مکارم الاخلاق، ص۲۰۴؛ شهاب الدین محمد بن احمد الابشیهی، المستطرف فی کل فن مستظرف، دار الندوة الجدیدة، بیروت، ج۲، ص۲۱۸ [{{متن حدیث|ممن یتقی الله عز و جل فإن}} آمده است]؛ السید السابق، فقه السنة، الطبعة الرابعة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۳ ق. ج۲، ص۲۰ [{{متن حدیث|ممن یتقی الله فإن}} آمده است]؛ میزان الحکمة، ج۵، ص۸۹.</ref>.
مردی به [[حسن]]{{ع}} عرض کرد: “دختری دارم، به نظر شما او را به [[ازدواج]] چه کسی درآورم؟” [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|زَوِّجْهَا مِنْ‏ رَجُلٍ‏ تَقِيٍّ‏ فَإِنَّهُ إِنْ أَحَبَّهَا أَكْرَمَهَا وَ إِنْ أَبْغَضَهَا لَمْ يَظْلِمْهَا}}<ref>«او را به ازدواج کسی در آور که پرواپیشه باشد. پس اگر او را [[دوست]] بدارد کرامتش نماید، و اگر دشمنش دارد به او [[ستم]] نورزد.» مکارم الاخلاق، ص۲۰۴؛ شهاب الدین محمد بن احمد الابشیهی، المستطرف فی کل فن مستظرف، دار الندوة الجدیدة، بیروت، ج۲، ص۲۱۸ [{{متن حدیث|ممن یتقی الله عز و جل فإن}} آمده است]؛ السید السابق، فقه السنة، الطبعة الرابعة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۳ ق. ج۲، ص۲۰ [{{متن حدیث|ممن یتقی الله فإن}} آمده است]؛ میزان الحکمة، ج۵، ص۸۹.</ref>.


[[حسین بن بشار واسطی]]<ref>از راویان ثقه است، ر.ک: رجال الکشی، ص۴۱۵، ۴۴۹-۴۵۰، ۵۵۳؛ رجال الطوسی، ص۳۳۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۰۲.</ref> گوید: نامه‌ای به [[امام باقر]]{{ع}} نوشتم و از او دربارۀ[معیارهای]ازدواج [[پرسش]] نمودم. در پاسخ من چنین نوشت: {{متن حدیث|مَنْ‏ خَطَبَ‏ إِلَيْكُمْ‏، فَرَضِيتُمْ‏ دِينَهُ‏ وَ أَمَانَتَهُ‏، فَزَوِّجُوهُ‏}}<ref>«هرکه برای [[خواستگاری]] نزد شما آمد و [[دینداری]] و امانت‌ورزی او را دریافتید و پسندیدید بدو [[همسر]] دهید.» الکافی، ج۵، ص۳۴۷؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۹۳؛ تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۶؛ مکارم الاخلاق، ص۲۰۴؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۵۱؛ عبد علی بن جمعة العروسی الحویزی، تفسیر نور الثقلین، صححه و علق علیه و اشرف علی طبعه هاشم الرسولی المحلاتی، دار الکتب العلمیة، قم، ج۲، ص۱۷۰.</ref>.
[[حسین بن بشار واسطی]]<ref>از راویان ثقه است، ر.ک: رجال الکشی، ص۴۱۵، ۴۴۹-۴۵۰، ۵۵۳؛ رجال الطوسی، ص۳۳۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۲۰۲.</ref> گوید: نامه‌ای به [[امام باقر]]{{ع}} نوشتم و از او دربارهٔ [معیارهای]ازدواج [[پرسش]] نمودم. در پاسخ من چنین نوشت: {{متن حدیث|مَنْ‏ خَطَبَ‏ إِلَيْكُمْ‏، فَرَضِيتُمْ‏ دِينَهُ‏ وَ أَمَانَتَهُ‏، فَزَوِّجُوهُ‏}}<ref>«هرکه برای [[خواستگاری]] نزد شما آمد و [[دینداری]] و امانت‌ورزی او را دریافتید و پسندیدید بدو [[همسر]] دهید.» الکافی، ج۵، ص۳۴۷؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۹۳؛ تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۶؛ مکارم الاخلاق، ص۲۰۴؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۵۱؛ عبد علی بن جمعة العروسی الحویزی، تفسیر نور الثقلین، صححه و علق علیه و اشرف علی طبعه هاشم الرسولی المحلاتی، دار الکتب العلمیة، قم، ج۲، ص۱۷۰.</ref>.


همچنین از [[امام صادق]]{{ع}} درباره معیار تناسب و همتایی [[روایت]] شده است که فرمود: {{متن حدیث|الْكُفْوُ أَنْ‏ يَكُونَ‏ عَفِيفاً وَ [يَكُونَ] عِنْدَهُ يَسَارٌ}}<ref>«متناسب و همتا بدین معناست که پاکدامن باشد و [[زندگی]] با او همراه با [[آسایش]] باشد.» تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۴؛ جمال الدین الحسن بن یوسف المطهر (العلامة الحلی)، تذکرة الفقهاء، الطبعة الاولی، المکتبة المرتضویة، ج۲، ص۶۰۳؛ مختلف الشیعة، ج۷، ص۳۰۰؛ عوالی اللآلی، ج۳، ص۳۳۸.</ref>.
همچنین از [[امام صادق]]{{ع}} درباره معیار تناسب و همتایی [[روایت]] شده است که فرمود: {{متن حدیث|الْكُفْوُ أَنْ‏ يَكُونَ‏ عَفِيفاً وَ [يَكُونَ] عِنْدَهُ يَسَارٌ}}<ref>«متناسب و همتا بدین معناست که پاکدامن باشد و [[زندگی]] با او همراه با [[آسایش]] باشد.» تهذیب الاحکام، ج۷، ص۳۹۴؛ جمال الدین الحسن بن یوسف المطهر (العلامة الحلی)، تذکرة الفقهاء، الطبعة الاولی، المکتبة المرتضویة، ج۲، ص۶۰۳؛ مختلف الشیعة، ج۷، ص۳۰۰؛ عوالی اللآلی، ج۳، ص۳۳۸.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش