ابلیس: تفاوت میان نسخه‌ها

در یازده [[آیه]] از [[قرآن کریم]] از ابلیس [[سخن]] گفته شده است که نه بار آن مربوط به ماجرای رانده شدنش از [[درگاه الهی]] است. واژه [[شیطان]] و [[شیاطین]] نیز ۸۸ بار در [[قرآن]] به کار رفته که در بسیاری از موارد به معنای ابلیس است. ابلیس پس از [[آفرینش آدم]]، از [[فرمان خدا]]، مبنی بر [[سجده]] به [[حضرت آدم]]، [[سرکشی]] کرد و به همین [[دلیل]] از [[درگاه الهی]] رانده شد<ref> [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۳. </ref>. به همین منظور، [[قرآن]] هنگامی که از ابلیس یا [[شیطان]] [[سخن]] می‌‌گوید در صدد بیان [[دشمنی]] این موجود با [[انسان]] هاست. برخی از آیاتی که دلالت بر [[دشمنی]] ابلیس و یا [[شیطان]] نسبت به [[انسان‌ها]] می‌‌کند عبارت است از:{{متن قرآن|فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَذَا عَدُوٌّ لَكَ وَلِزَوْجِكَ}}<ref>«گفتیم: ای آدم! این (ابلیس) دشمن تو و دشمن همسر توست» سوره طه، آیه ۱۱۷.</ref>؛ {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش  نکردم که شیطان را نپرستید که او دشمن آشکار شماست؟» سوره یس، آیه ۶۰.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا}}<ref>«به راستی شیطان دشمن شماست پس او را دشمن بدارید!» سوره فاطر، آیه ۶.</ref>؛ {{متن قرآن|قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ}}<ref>«گفت: اين كار شيطان بود. او به آشكارا دشمنى گمراه‏ كننده است.» سوره قصص، آیه ۱۵.</ref>؛ {{متن قرآن|لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref>؛ و....  

==[[دلیل]] [[دشمنی]] ابلیس==

#مدحور (رانده): {{متن قرآن|قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُومًا مَدْحُورًا}}<ref>«فرمود: نکوهیده و رانده از آنجا بیرون رو!» سوره اعراف، آیه ۱۸.</ref>؛  

# [[ملعون]]: {{متن قرآن|وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ}}<ref>«و تا روز پاداش و کیفر بر تو نفرین باد!» سوره حجر، آیه ۳۵.</ref>؛  

==قیاس عامل [[تکبر]] [[شیطان]]==

#براساس برخی از [[روایات]]، [[خداوند]] برای [[پاداش]] عبادت‌های [[شیطان]]، تقاضای مهلت دادن [[شیطان]] را پذیرفت.

# [[هدف]] [[خداوند]] در مهلت دادن به ابلیس این بود که به او [[فرصت]] [[توبه]] کردن بدهد.

==گسترۀ فعالیت ابلیس از منظر [[قرآن]]==

# ابلیس، [[شیاطین]] و جنّیان نمی‌توانند بر [[عوالم غیب]] و [[اخبار]] پنهان [[آگاهی]] یابند و در کسب [[اخبار]] آسمانی ناتوانند: {{متن قرآن|وَحَفِظْنَاهَا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِينٌ}}<ref>«و آن را از هر شیطان رانده‌ای نگه داشته‌ایم مگر آن کس که (بخواهد از آسمان، چیزی) دزدانه بشنود که شهابی روشن در پی او می‌افتد» سوره حجر، آیه ۱۷ ـ ۱۸</ref>.

# ابلیس و ‌یارانش از انجام هرگونه تصرّف درکلام [[وحی]] عاجز هستند، چنانکه [[خداوند]]، [[نزول وحی]] و [[حفظ]] آن را به خود نسبت می‌دهد: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}}<ref>«بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.</ref>.

==اهداف و شیوه‌های ابلیس برای [[فریب]] [[انسان]]==

# [[اخلاص]]: ابلیس از همان آغاز، معترف بود در برابر انسان‌های [[مخلص]] مغلوب است، به همین [[دلیل]] [[اخلاص]] را حصن تسخیرناپذیر ورود [[شیاطین]] به [[انسان]] می‌‌دانست: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ}}<ref>«گفت: پروردگارا! برای آنکه مرا بیراه نهادی، در زمین (بدی‌ها را) در دید آنها خواهم آراست و همگان را از راه به در خواهم برد بجز از میان آنان بندگان نابت را» سوره حجر، آیه ۳۹ ـ ۴۰</ref>.

# [[ایمان]] و [[توکّل]]:[[شیطان]] برکسانی که بر [[خدا]] [[توکّل]] می‌‌کنند، هیچ‌گونه سلطنتی ندارد: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ}}<ref>«که او  را بر آنان که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند چیرگی نیست» سوره نحل، آیه ۹۹.</ref>.

==کوشش ابلیس برای [[وسوسه]] [[پیامبران]]==

# [[وسوسه]] [[آدم]]{{ع}}: [[وسوسه]] [[شیطان]] از [[حضرت آدم]] که جزء [[پیامبران الهی]] بود شروع شد: {{متن قرآن|فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ}}<ref>«اما شیطان او را وسوسه کرد» سوره طه، آیه ۱۲۰.</ref>.

# [[وسوسه]] [[ابراهیم]]{{ع}}: یکی از [[آزمون‌های الهی]]، مأموریّت [[قربانی]] کردن [[فرزند]] [[ابراهیم]] بود که ابلیس بسیار تلاش کرد با وسوسۀ هایش در [[دل]] [[ابراهیم]] و همچنین [[همسر]] و فرزندانش تردید ایجاد کند، اما [[خداوند]] براساس آیۀ {{متن قرآن|وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و بدو ندا کردیم که: ای ابراهیم! تو خواب خود را راست شمردی؛ ما بدین‌گونه نکوکاران را پاداش می‌دهیم» سوره صافات، آیه ۱۰۴ـ ۱۰۵</ref>، رویای صادقانه [[ابراهیم]] را تثبیت کرد تا [[شک و تردید]] از [[دل]] [[ابراهیم]] بیرون برود.

==[[عاقبت]] ابلیس==

== جستارهای وابسته ==