جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۲
جز (جایگزینی متن - 'افراط و تفریط' به 'افراط و تفریط') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۲) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== [[اخلاق]]''' یعنی دستگاه روحی انسان که مجموعهای است از [[اندیشهها]]، [[تمایلات]] و [[خواستهها]]، [[ارادهها]] و [[تصمیمها]]، اجزایش - مثل یک اتومبیل - با همدیگر تناسب داشته باشد<ref>فلسفه اخلاق، ص۱۱۱.</ref>. اخلاق یعنی آنجا که [[روح انسان]] حالتی پیدا میکند که خود [[روح]] [[زیبا]] میشود. اگر کار، زیبا است به تبع روح زیبا است<ref>فلسفه اخلاق، ص۱۱۰.</ref><ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۶۸.</ref> و اخلاق فلسفی یا اخلاق فیلسوفانه که گاهی به آن "اخلاق سقراطی" اطلاق می کنند به معنای نظام اخلاقی که فیلسوفان در طول تاریخ از آن سخن رانده اند. به [[دلیل]] اینکه خیلی خشک و [[علمی]] بوده از محیط [[علما]] و [[فلاسفه]] [[تجاوز]] نکرده و به میان عموم [[مردم]] نرفته است<ref>ر.ک: تعلیم و تربیت در اسلام، ص۲۰۰.</ref><ref>ر.ک: [[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۷۰.</ref> | ||
==[[روش عقلی]] (اخلاق فلسفی)== | ==[[روش عقلی]] (اخلاق فلسفی)== | ||
خط ۱۴: | خط ۱۳: | ||
===مبانی شیوه [[عقلی]]=== | ===مبانی شیوه [[عقلی]]=== | ||
*مشرب [[اخلاق]] [[فلسفی]] بر چهار مبنا [[استوار]] است: | *مشرب [[اخلاق]] [[فلسفی]] بر چهار مبنا [[استوار]] است: | ||
#[[انسان]] علاوه بر صورت ظاهری دارای صورتی [[باطنی]] است که ممکن است همانند صورت ظاهری [[زشت]] یا [[زیبا]] و [[بیمار]] یا سالم باشد؛ | # [[انسان]] علاوه بر صورت ظاهری دارای صورتی [[باطنی]] است که ممکن است همانند صورت ظاهری [[زشت]] یا [[زیبا]] و [[بیمار]] یا سالم باشد؛ | ||
#صورت [[باطنی]] [[انسان]] از قوای [[باطنی]] او ([[غضب]]، [[شهوت]] و [[عقل]]) تشکیل میشود؛ | #صورت [[باطنی]] [[انسان]] از قوای [[باطنی]] او ([[غضب]]، [[شهوت]] و [[عقل]]) تشکیل میشود؛ | ||
#هر [[قوه]] [[باطنی]] که عضوی از صورت [[باطنی]] [[انسان]] است دارای سه حالت [[اعتدال]] [[افراط]] و [[تفریط]] است؛ | #هر [[قوه]] [[باطنی]] که عضوی از صورت [[باطنی]] [[انسان]] است دارای سه حالت [[اعتدال]] [[افراط]] و [[تفریط]] است؛ | ||
خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
===کاستیهای مشرب [[عقلی]]=== | ===کاستیهای مشرب [[عقلی]]=== | ||
* [[اخلاق]] [[فلسفی]] در مقایسه با [[اخلاق]] [[نقلی]] ساختارمندتر است و با [[رذیلتهای نفسانی]] مواجههای سازمان یافته تصویر کرده؛ چنان که پیش از برخورد با ملکات [[رذیله]] به [[معرفت نفس]] و قوای نفس میپردازد، [[فضیلتها]] و رذیلتها را طبقهبندی میکند و راه کسب هر [[فضیلت]] و درمان هر [[رذیله]] را با معیار [[علمی]] نشان میدهد. با این همه، [[کاستیها]] و کمبودهایی دارد که ما برخی از آنها را نام میبریم: | * [[اخلاق]] [[فلسفی]] در مقایسه با [[اخلاق]] [[نقلی]] ساختارمندتر است و با [[رذیلتهای نفسانی]] مواجههای سازمان یافته تصویر کرده؛ چنان که پیش از برخورد با ملکات [[رذیله]] به [[معرفت نفس]] و قوای نفس میپردازد، [[فضیلتها]] و رذیلتها را طبقهبندی میکند و راه کسب هر [[فضیلت]] و درمان هر [[رذیله]] را با معیار [[علمی]] نشان میدهد. با این همه، [[کاستیها]] و کمبودهایی دارد که ما برخی از آنها را نام میبریم: | ||
#[[اخلاق]] [[فلسفی]] برای عموم [[مردم]] کارآمد نیست و تنها برای [[دانش]] آموختگان مکتبهای [[فلسفی]] مفهوم و مفید است، به همین [[دلیل]] هرگز از محافل [[علمی]] خارج نشده و در سطح [[جامعه اسلامی]] و مخاطبان عام انتشار پیدا نکرده است. | # [[اخلاق]] [[فلسفی]] برای عموم [[مردم]] کارآمد نیست و تنها برای [[دانش]] آموختگان مکتبهای [[فلسفی]] مفهوم و مفید است، به همین [[دلیل]] هرگز از محافل [[علمی]] خارج نشده و در سطح [[جامعه اسلامی]] و مخاطبان عام انتشار پیدا نکرده است. | ||
#[[اخلاق]] [[فلسفی]]، چون از آثار یونانی متأثر است، با آموزههای [[شرعی]] و [[حکم]] و حیانی عجین نیست و از رابطه [[انسان]] و [[خدا]] سخنی ندارد و به همین [[دلیل]] فاقد دستورالعملهای تأثیرگذار است، در [[دلها]] [[نفوذ]] نمیکند و گیرایی لازم را ندارد. | # [[اخلاق]] [[فلسفی]]، چون از آثار یونانی متأثر است، با آموزههای [[شرعی]] و [[حکم]] و حیانی عجین نیست و از رابطه [[انسان]] و [[خدا]] سخنی ندارد و به همین [[دلیل]] فاقد دستورالعملهای تأثیرگذار است، در [[دلها]] [[نفوذ]] نمیکند و گیرایی لازم را ندارد. | ||
#در این [[مکتب]] [[اخلاقی]]، [[تخلق]] به [[اخلاق]] و کسب ملکات جز در حد توصیه و پیشنهاد هیچ [[نظم]] و ترتیب خاصی ندارد. کسب هیچ فضیلتی بر دیگری مقدم نیست و برای [[مبارزه]] با رذیلهای، دفع رذیلة دیگر شرط نشده و برای پیرایش و آرایش نفس به سجای خوب و بد، آغاز و انتهایی وجود ندارد. در این مشرب، [[روح انسان]] مسافری نیست که به طور طبیعی و در یک ترتیب منطقی در هر منزل چیزی مییابد، بلکه همانند خانهای فرض شده که باید با تعدادی [[زیور]] و [[زینت]] مزین شود و تفاوتی ندارد که کدام یک را زودتر و کدام یک را دیرتر بر در و دیوار آن بیفزاییم؛ به همین [[دلیل]] میتوان گفت مشرب [[فلسفی]] [[اخلاق]]، ساکن است و [[پویایی]] ندارد<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۶۳-۶۴.</ref>. | #در این [[مکتب]] [[اخلاقی]]، [[تخلق]] به [[اخلاق]] و کسب ملکات جز در حد توصیه و پیشنهاد هیچ [[نظم]] و ترتیب خاصی ندارد. کسب هیچ فضیلتی بر دیگری مقدم نیست و برای [[مبارزه]] با رذیلهای، دفع رذیلة دیگر شرط نشده و برای پیرایش و آرایش نفس به سجای خوب و بد، آغاز و انتهایی وجود ندارد. در این مشرب، [[روح انسان]] مسافری نیست که به طور طبیعی و در یک ترتیب منطقی در هر منزل چیزی مییابد، بلکه همانند خانهای فرض شده که باید با تعدادی [[زیور]] و [[زینت]] مزین شود و تفاوتی ندارد که کدام یک را زودتر و کدام یک را دیرتر بر در و دیوار آن بیفزاییم؛ به همین [[دلیل]] میتوان گفت مشرب [[فلسفی]] [[اخلاق]]، ساکن است و [[پویایی]] ندارد<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۶۳-۶۴.</ref>. | ||