اراده: تفاوت میان نسخه‌ها

==مفهوم‌شناسی==

==اراده در [[قرآن]]==

===تفاوت اراده با اختیار===

#اختیار به آنچه خیر است یا خیر دیده می‌شود، تعلّق می‌گیرد اما تعلّق اراده به آنچه [[شرّ]] است یا شرّ دیده می‌شود نیز ممکن است.

===تفاوت اراده  با [[مشیّت]]===

===تفاوت اراده با قصد===

#قصد فقط به فعل خود قصدکننده تعلّق می‌گیرد؛ ولی اراده هم به فعل اراده‌کننده و هم به فعل غیرش متعلّق می‌شود<ref>الفروق اللغویه، ص‌۴۲۹.</ref>. علاوه بر این، در معنای قصد، نوعی [[میانه‌روی]] نیز مورد نظر است<ref>نثر طوبی، ج‌۲، ص‌۳۰۱.</ref><ref>[[محمد حسین حشمت‌پور|حشمت‌پور، محمد حسین]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۲، ص ۴۴۵.</ref>.

اموری که اراده آنها [[ناپسند]] است؛ مانند [[دنیا]]: {{متن قرآن|مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا}}<ref> برخی از شما این جهان را می‌خواستید؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۲.</ref>، و [[ثواب]] آن: {{متن قرآن|وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَةِ}}<ref> و هر کس پاداش این جهان را بخواهد؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۴۵.</ref>؛ در‌ حالی‌که [[خداوند]]، خواهان [[آخرت]] است: {{متن قرآن|تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الآخِرَةَ}}<ref> این جهان را می‌خواهید و خداوند جهان واپسین را برای شما می‌خواهد؛ سوره انفال، آیه:۶۷.</ref>، [[گمراهی]] [[مؤمنان]] و [[انحراف]] آنان از [[حق]]: {{متن قرآن|وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّواْ السَّبِيلَ}}<ref> می‌خواهند شما نیز گمراه باشید؟؛ سوره نساء، آیه:۴۴.</ref> و {{متن قرآن|يُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَن تَمِيلُواْ مَيْلاً عَظِيمًا}}<ref>و آنان که از شهوت‌ها پیروی دارند می‌خواهند که شما به کجروی سترگی بیفتید؛ سوره نساء، آیه:۲۷.</ref>، [[تحریف]] [[کلام خدا]]: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَن يُبَدِّلُوا كَلامَ اللَّهِ}}<ref> آنان برآنند که گفتار خداوند را دگرگون سازند؛ سوره فتح، آیه:۱۵.</ref>، کار خلاف [[عفّت]]: {{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَعْلَمُ مَا نُرِيدُ}}<ref> و بی‌گمان تو نیک می‌دانی که چه می‌خواهیم؛ سوره هود، آیه:۷۹.</ref>، [[ظلم]] و کج‌روی: {{متن قرآن|وَمَن يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ}}<ref> آنان را (در رستخیز) گرد می‌آورد؛ سوره حج، آیه:۲۵.</ref>، [[فرار از جنگ]]: {{متن قرآن|إِن يُرِيدُونَ إِلاَّ فِرَارًا}}<ref> آنان جز سر گریز (از جنگ) نداشتند؛ سوره احزاب، آیه:۱۳.</ref>، [[حلول]] [[غضب]] [[پروردگار]]: {{متن قرآن|أَمْ أَرَدتُّمْ أَن يَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِّن رَّبِّكُمْ}}<ref> بر شما دراز آمد یا می‌خواستید که خشم پروردگارتان بر شما فرود آید؛ سوره طه، آیه:۸۶.</ref><ref>از دیگر آیاتی که به اراده ناپسند انسان اشاره دارد، عبارت‌اند از: نساء/۴، ۹۱؛ نساء/۴، ۱۵۰؛ صافات/۳۷، ۸۶؛ نساء/۴، ۱۴۴؛ قیامت/۷۵، ۵؛ بقره/۲، ۱۰۸؛ اسراء/۱۷، ۱۰۳؛ مدثّر/۷۴، ۵۲.</ref>.

==[[اراده الهی]] و [[انسانی]]==

اراده بر دو نوع است: اراده الهی و اراده انسانی<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۲۷۱.</ref>. تفاوت این دو نوع اراده عبارت است از:

# [[اراده الهی]] مطلق و محض است، نه محدود و [[مقید]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ}}<ref>«فرمان او جز این نیست که چون چیزی را بخواهد بدو می‌گوید: باش! بی‌درنگ خواهد بود» سوره یس، آیه ۸۲.</ref> و به [[حکم]] تعلق می‌گیرد؛ زیرا اشتیاقی در او متصور نیست؛ امّا اراده [[انسانی]] شدت و [[ضعف]] دارد (از جهت کیفیت [[انتخاب]] و [[اختیار]])؛ زیرا [[انسان‌ها]] از لحاظ [[استعداد]] و [[عقل]] مختلف هستند: {{متن قرآن|كُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيهَا}}<ref>«هر بار که از دلتنگی و اندوه بخواهند از آن (دوزخ) بیرون روند بازشان می‌گردانند» سوره حج، آیه ۲۲.</ref>.

== منابع ==