پرش به محتوا

اعتدال: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
خط ۱۴: خط ۱۴:
در [[فرهنگ]] لغات درباره اعتدال آمده که: اعتدال، مصدر است به معنای میانه حال شدن و راست و مستقیم گشتن<ref>ملخص المنجد و منتهی الأرب، ص۵۲۰.</ref>.
در [[فرهنگ]] لغات درباره اعتدال آمده که: اعتدال، مصدر است به معنای میانه حال شدن و راست و مستقیم گشتن<ref>ملخص المنجد و منتهی الأرب، ص۵۲۰.</ref>.
===معنای اصطلاحی===
===معنای اصطلاحی===
در مقدمه کتاب مرآة الانوار و مشکوة الاسرار (مقدمه [[تفسیر برهان]])، فرموده: [[عدل]]، ضدّ [[جور]] بوده و آن، چیزی است که در [[نفوس]] به امر راست و مستقیم [[قیام]] می‌کند، و اعتدال، حالت در وسط بودن بین دو حالت کمی و کیفی است، و در تناسب، به آن اعتدال، و در اقامه، به آن عدل گفته می‌شود. [[ابوعمر]] گفته است: عدل به [[فتح]] عین، به معنای فدیه قیمت، [[حق]] و مرد [[صالح]] است و این معانی و غیر این معانی در قاموس آمده است و استعمال آن در [[قرآن]] به اکثر از این معانی آمده است و اگر چه در بعضی از آنها نیاز به [[تأویل]] است، اما در [[اخبار]]، تأویل عدل یک بار به معنای [[شهادتین]] آمده؛ چنان‌که در [[تفسیر عیاشی]] و غیر آن از [[امام باقر]]{{ع}} فی قوله تعالی: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد و از کارهای زشت و ناپسند و افزونجویی، باز می‌دارد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref>، [[نقل]] شده که عدل، [[شهادت]] به {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} است، الخبر، و به [[پیامبر]]{{صل}} بار دیگر؛ چنان‌که در [[تفسیر]] مذکور از آن بزرگوار{{ع}} در [[آیه]] یاد شده آمده است که: عدل تنها [[محمد]]{{صل}} است، پس هر که او را [[اطاعت]] کند [[عدالت]] نموده و [[احسان]] [[علی]]{{ع}} است، پس هر کس [[ولایت]] او را کند، احسان نموده و [[محسن]] در [[بهشت]] است، و نیز تأویل آن یک مرتبه به [[امام]] آمده، به خصوص [[علی]]{{ع}}، و بار دیگر [[تأویل]] آن به [[صدق]] آمده است، و از [[امام صادق]]{{ع}} در قوله تعالی: {{متن قرآن|وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«آیا او با آن کس که به دادگری فرمان می‌دهد و بر راهی است راست، برابر است؟» سوره نحل، آیه ۷۶.</ref>، [[روایت]] شده که فرمود: یعنی علی{{ع}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}}، و در برخی از [[زیارات]] آمده که: {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ حَكَمْتَ بِالْقِسْطِ وَ الْعَدْلِ}}<ref>مقدمه تفسیر برهان، ص۱۶۲.</ref>.<ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۱۷۰.</ref>
در مقدمه کتاب مرآة الانوار و مشکوة الاسرار (مقدمه [[تفسیر برهان]])، فرموده: [[عدل]]، ضدّ [[جور]] بوده و آن، چیزی است که در [[نفوس]] به امر راست و مستقیم [[قیام]] می‌کند، و اعتدال، حالت در وسط بودن بین دو حالت کمی و کیفی است، و در تناسب، به آن اعتدال، و در اقامه، به آن عدل گفته می‌شود. [[ابوعمر]] گفته است: عدل به [[فتح]] عین، به معنای فدیه قیمت، [[حق]] و مرد [[صالح]] است و این معانی و غیر این معانی در قاموس آمده است و استعمال آن در [[قرآن]] به اکثر از این معانی آمده است و اگر چه در بعضی از آنها نیاز به [[تأویل]] است، اما در [[اخبار]]، تأویل عدل یک بار به معنای [[شهادتین]] آمده؛ چنان‌که در [[تفسیر عیاشی]] و غیر آن از [[امام باقر]]{{ع}} فی قوله تعالی: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد و از کارهای زشت و ناپسند و افزونجویی، باز می‌دارد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref>، [[نقل]] شده که عدل، [[شهادت]] به {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} است، الخبر، و به [[پیامبر]]{{صل}} بار دیگر؛ چنان‌که در [[تفسیر]] مذکور از آن بزرگوار{{ع}} در [[آیه]] یاد شده آمده است که: عدل تنها [[محمد]]{{صل}} است، پس هر که او را [[اطاعت]] کند [[عدالت]] نموده و [[احسان]] [[علی]]{{ع}} است، پس هر کس [[ولایت]] او را کند، احسان نموده و [[محسن]] در [[بهشت]] است، و نیز تأویل آن یک مرتبه به [[امام]] آمده، به خصوص [[علی]]{{ع}}، و بار دیگر [[تأویل]] آن به [[صدق]] آمده است، و از [[امام صادق]]{{ع}} در قوله تعالی: {{متن قرآن|وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«آیا او با آن کس که به دادگری فرمان می‌دهد و بر راهی است راست، برابر است؟» سوره نحل، آیه ۷۶.</ref>، [[روایت]] شده که فرمود: یعنی علی{{ع}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}}، و در برخی از [[زیارات]] آمده که: {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ حَكَمْتَ بِالْقِسْطِ وَ الْعَدْلِ}}<ref>مقدمه تفسیر برهان، ص۱۶۲.</ref><ref>[[عبدالنبی امامی|امامی، عبدالنبی]]، [[فرهنگ قرآن ج۱ (کتاب)|فرهنگ قرآن ج۱]]، ص ۱۷۰.</ref>


اعتدال در [[فرهنگ اسلامی]] در معانی اصطلاحی گوناگونی به‌کار رفته که همه آنها با‌معنای لغوی تقارب دارد. در پزشکی به حالت هماهنگی میان "اخلاط چهارگانه"اعتدال گفته‌می‌شود<ref>التوقیف، ج‌۱، ص‌۴۳۱: مفتاح دارالسعاده، ج‌۱، ص‌۱۹۴‌ـ‌۱۹۵.</ref> و در جغرافیا نیز به خط استوا که فاصله یکسانی با [[قطب]] شمال و جنوب دارد و ساعات [[شب]] و روز در آن ثابت است محل اعتدال گفته می‌شود<ref>کشاف اصطلاحات الفنون، ج‌۱، ص‌۷۷۷‌ـ‌۷۷۸.</ref>. در [[علم]] هیئت نیز از نقطه تقاطع منطقة البروج و معدّل النهار به اعتدال ربیعی و خریفی تعبیر می‌کنند<ref>کشاف اصطلاحات الفنون، ج‌۱، ص‌:۷۷۷‌.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/59.htm [[علی خراسانی|خراسانی، علی]]، دایره المعارف قرآن کریم؛ ج۳،ص ۵۴۲]</ref>.
اعتدال در [[فرهنگ اسلامی]] در معانی اصطلاحی گوناگونی به‌کار رفته که همه آنها با‌معنای لغوی تقارب دارد. در پزشکی به حالت هماهنگی میان "اخلاط چهارگانه"اعتدال گفته‌می‌شود<ref>التوقیف، ج‌۱، ص‌۴۳۱: مفتاح دارالسعاده، ج‌۱، ص‌۱۹۴‌ـ‌۱۹۵.</ref> و در جغرافیا نیز به خط استوا که فاصله یکسانی با [[قطب]] شمال و جنوب دارد و ساعات [[شب]] و روز در آن ثابت است محل اعتدال گفته می‌شود<ref>کشاف اصطلاحات الفنون، ج‌۱، ص‌۷۷۷‌ـ‌۷۷۸.</ref>. در [[علم]] هیئت نیز از نقطه تقاطع منطقة البروج و معدّل النهار به اعتدال ربیعی و خریفی تعبیر می‌کنند<ref>کشاف اصطلاحات الفنون، ج‌۱، ص‌:۷۷۷‌.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/59.htm [[علی خراسانی|خراسانی، علی]]، دایره المعارف قرآن کریم؛ ج۳،ص ۵۴۲]</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش