اعتکاف: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۲
بدون خلاصۀ ویرایش |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۲) |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
اصطلاحی [[فقهی]] به معنی توقف در مساجدی خاص با شرایط مخصوص به قصد [[عبادت]]. اعتکاف از ریشه «ع ک ف» و در لغت به معنای [[محبوس]] کردن و روی آوردن به چیزی به طور پیوسته و [[اعراض]] نکردن از آن آمده است<ref>معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۰۸؛ لسان العرب، ج۹، ص۲۵۵.</ref>. برخی آن را به معنای روی آوردن به چیزی و ملازمت با آن همراه با [[بزرگداشت]] آن چیز شمردهاند<ref>المفردات، ص۵۷۹.</ref> و برخی دیگر گفتهاند: معنای اصل این ماده ماندن در نزد چیزی و احاطه کردن آن است اعم از اینکه احاطه به صورت مادی و یا به گونه [[معنوی]] باشد<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۰۰، ۲۰۱.</ref>. | اصطلاحی [[فقهی]] به معنی توقف در مساجدی خاص با شرایط مخصوص به قصد [[عبادت]]. اعتکاف از ریشه «ع ک ف» و در لغت به معنای [[محبوس]] کردن و روی آوردن به چیزی به طور پیوسته و [[اعراض]] نکردن از آن آمده است<ref>معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۰۸؛ لسان العرب، ج۹، ص۲۵۵.</ref>. برخی آن را به معنای روی آوردن به چیزی و ملازمت با آن همراه با [[بزرگداشت]] آن چیز شمردهاند<ref>المفردات، ص۵۷۹.</ref> و برخی دیگر گفتهاند: معنای اصل این ماده ماندن در نزد چیزی و احاطه کردن آن است اعم از اینکه احاطه به صورت مادی و یا به گونه [[معنوی]] باشد<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۰۰، ۲۰۱.</ref>. | ||
اعتکاف، فرصتی برای [[نیایش]] و خلوت با [[خدا]] و دوری از اشتغالات روزمرّه و [[پاک]] ساختن [[روح]] و [[توبه]] و [[قرب]] به خداست<ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۸.</ref>. | اعتکاف، فرصتی برای [[نیایش]] و خلوت با [[خدا]] و دوری از اشتغالات روزمرّه و [[پاک]] ساختن [[روح]] و [[توبه]] و [[قرب]] به خداست<ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۸.</ref>. | ||
===معنای اصطلاحی=== | ===معنای اصطلاحی=== | ||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
[[کنارهگیری]] از [[اهل]] و [[خانواده]] و [[مشاغل]] [[دنیوی]] و عزلتگزینی در [[خانه خدا]] به قصد [[عبادت]] از کارهای پیشینهدار در [[ادیان توحیدی]] بوده است و [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] گاه برای مدتی اندک یا زیاد از [[جامعه]] دوری میگزیدند و در عبادتگاهها و [[مساجد]] به [[مناجات با خدا]] میپرداختند. از [[آیه]] ۱۲۵ [[سوره بقره]] که در آن از [[فرمان خداوند]] به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[اسماعیل]]{{ع}} مبنی بر [[تطهیر]] [[مسجدالحرام]] برای [[طواف]] و اعتکافکنندگان یاد شده بر میآید که اعتکاف در [[شریعت]] این دو [[پیامبر الهی]] وجود داشته است<ref>التفسیر الکبیر، ج۴، ص۴۷.</ref>. | [[کنارهگیری]] از [[اهل]] و [[خانواده]] و [[مشاغل]] [[دنیوی]] و عزلتگزینی در [[خانه خدا]] به قصد [[عبادت]] از کارهای پیشینهدار در [[ادیان توحیدی]] بوده است و [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] گاه برای مدتی اندک یا زیاد از [[جامعه]] دوری میگزیدند و در عبادتگاهها و [[مساجد]] به [[مناجات با خدا]] میپرداختند. از [[آیه]] ۱۲۵ [[سوره بقره]] که در آن از [[فرمان خداوند]] به [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[اسماعیل]]{{ع}} مبنی بر [[تطهیر]] [[مسجدالحرام]] برای [[طواف]] و اعتکافکنندگان یاد شده بر میآید که اعتکاف در [[شریعت]] این دو [[پیامبر الهی]] وجود داشته است<ref>التفسیر الکبیر، ج۴، ص۴۷.</ref>. | ||
در برخی [[احادیث]] از وجود نوعی اعتکاف و [[گوشهگیری]] برای [[عبادت]] در [[عصر جاهلی]] که «[[تحنث]]» نامیده میشود سخن به میان آمده است<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۱۵۴.</ref>. از جمله در روایتی نقل شده است که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} نیز [[قبل از بعثت]] به [[کوه]] حرا میآمد و در آنجا مشغول تحنث میشد<ref>صحیح البخاری، ج۱، ص۳.</ref>. این عمل [[پیامبر]]{{صل}} که به مدت یک ماه ادامه داشت هر ساله تکرار میگردید<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۱۵۴.</ref>. بر پایه روایتی [[قرآن کریم]] نیز در یکی از همین موارد تحنث بر پیامبر اسلام{{صل}} نازل شد<ref>أسباب نزول، ص۵.</ref>. پس از [[بعثت]] نیز [[سنت]] اعتکاف ادامه یافت و پیامبر اسلام{{صل}} و [[مسلمانان]] به این [[سنت الهی]] عمل میکردند. از جمله در روایتی نقل شده است که در دهه آخر [[ماه رمضان]] برای پیامبر سایبانی در [[مسجد]] [[نصب]] و فرشی را پهن میکردند و آن حضرت به اعتکاف مشغول میشد<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۸۴.</ref>. بر اساس روایتی دیگر آن حضرت پس از ورود به [[مدینه]]، ابتدا در دهه اول ماه رمضان به اعتکاف مشغول شد و در سال بعد در دهه وسط و در سال سوم در دهه آخر [[معتکف]] شد و از سال سوم به بعد، هر ساله در دهه آخر [[ماه رمضان]] اعتکاف مینمود<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۸۹.</ref> | در برخی [[احادیث]] از وجود نوعی اعتکاف و [[گوشهگیری]] برای [[عبادت]] در [[عصر جاهلی]] که «[[تحنث]]» نامیده میشود سخن به میان آمده است<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۱۵۴.</ref>. از جمله در روایتی نقل شده است که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} نیز [[قبل از بعثت]] به [[کوه]] حرا میآمد و در آنجا مشغول تحنث میشد<ref>صحیح البخاری، ج۱، ص۳.</ref>. این عمل [[پیامبر]]{{صل}} که به مدت یک ماه ادامه داشت هر ساله تکرار میگردید<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۱۵۴.</ref>. بر پایه روایتی [[قرآن کریم]] نیز در یکی از همین موارد تحنث بر پیامبر اسلام{{صل}} نازل شد<ref>أسباب نزول، ص۵.</ref>. پس از [[بعثت]] نیز [[سنت]] اعتکاف ادامه یافت و پیامبر اسلام{{صل}} و [[مسلمانان]] به این [[سنت الهی]] عمل میکردند. از جمله در روایتی نقل شده است که در دهه آخر [[ماه رمضان]] برای پیامبر سایبانی در [[مسجد]] [[نصب]] و فرشی را پهن میکردند و آن حضرت به اعتکاف مشغول میشد<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۸۴.</ref>. بر اساس روایتی دیگر آن حضرت پس از ورود به [[مدینه]]، ابتدا در دهه اول ماه رمضان به اعتکاف مشغول شد و در سال بعد در دهه وسط و در سال سوم در دهه آخر [[معتکف]] شد و از سال سوم به بعد، هر ساله در دهه آخر [[ماه رمضان]] اعتکاف مینمود<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۸۹.</ref><ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۶؛ [[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[اعتکاف - آقازاده (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>. | ||
==اهمیت اعتکاف== | ==اهمیت اعتکاف== | ||
اعتکاف در [[شرایع الهی]] از آنچنان اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است که [[خداوند]] به دو [[پیامبر]] بزرگ خویش یعنی [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[اسماعیل]]{{ع}} [[فرمان]] میدهد که [[مسجدالحرام]] و [[خانه خدا]] را برای اعتکاف کنندگان [[تطهیر]] نمایند<ref>{{متن قرآن|وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ}} «و (یاد کن) آنگاه را که خانه (کعبه) را برای مردم جای بازگشت و امن کردیم و (گفتیم) از «مقام ابراهیم» نمازگاه گزینید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه مرا برای طوافکنندگان (مسافر) و مجاوران (حرم) و رکوعکنندگان سجدهگزار، پاکیزه بدارید» سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref>. همچنین اهمیت این [[سنت]] [[پسندیده]] را میتوان از اهتمام شدید و مداوم [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به آن دریافت؛ به گونهای که بر اساس [[نقلی]] منسوب به [[امام رضا]]{{ع}} پیامبر اسلام{{صل}} در یک سال که به علت [[جنگ بدر]] موفق به انجام این [[عبادت]] نگردیدند در سال بعد قضای آن را به جای آوردند<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۱۹۰.</ref> | اعتکاف در [[شرایع الهی]] از آنچنان اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است که [[خداوند]] به دو [[پیامبر]] بزرگ خویش یعنی [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[اسماعیل]]{{ع}} [[فرمان]] میدهد که [[مسجدالحرام]] و [[خانه خدا]] را برای اعتکاف کنندگان [[تطهیر]] نمایند<ref>{{متن قرآن|وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ}} «و (یاد کن) آنگاه را که خانه (کعبه) را برای مردم جای بازگشت و امن کردیم و (گفتیم) از «مقام ابراهیم» نمازگاه گزینید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه مرا برای طوافکنندگان (مسافر) و مجاوران (حرم) و رکوعکنندگان سجدهگزار، پاکیزه بدارید» سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref>. همچنین اهمیت این [[سنت]] [[پسندیده]] را میتوان از اهتمام شدید و مداوم [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به آن دریافت؛ به گونهای که بر اساس [[نقلی]] منسوب به [[امام رضا]]{{ع}} پیامبر اسلام{{صل}} در یک سال که به علت [[جنگ بدر]] موفق به انجام این [[عبادت]] نگردیدند در سال بعد قضای آن را به جای آوردند<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۱۹۰.</ref><ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۶.</ref>. | ||
==[[احکام فقهی]] اعتکاف== | ==[[احکام فقهی]] اعتکاف== | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
در روزه اعتکاف، قصد اعتکاف شرط نیست، بلکه روزه ماه رمضان یا روزه [[نذری]] و مانند آن نیز کفایت میکند<ref>مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۴۵.</ref>. در صورت صحیح نبودن روزه ـ به [[جهت]] زمان، مانند [[عید قربان]] و [[فطر]] و یا به جهت شخص، مانند حائض، نفساء، [[بیمار]] و مسافر ـ اعتکاف نیز صحیح نیست<ref>مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۴۶.</ref>. | در روزه اعتکاف، قصد اعتکاف شرط نیست، بلکه روزه ماه رمضان یا روزه [[نذری]] و مانند آن نیز کفایت میکند<ref>مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۴۵.</ref>. در صورت صحیح نبودن روزه ـ به [[جهت]] زمان، مانند [[عید قربان]] و [[فطر]] و یا به جهت شخص، مانند حائض، نفساء، [[بیمار]] و مسافر ـ اعتکاف نیز صحیح نیست<ref>مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۴۶.</ref>. | ||
در طول مدّت اعتکاف، آمیزش با [[همسر]] و به قول مشهور، لمس کردن و بوسیدن او با [[شهوت]]؛ بوییدن [[عطر]] و گل و گیاهان خوش بو به قول مشهور؛ [[مجادله]] با دیگران در [[امور دنیوی]] و [[دینی]] به قصد [[فضل]] فروشی و [[غلبه]] و [[خرید و فروش]] بر [[معتکف]] [[حرام]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۷، ص۱۹۹ ـ ۲۰۴.</ref> | در طول مدّت اعتکاف، آمیزش با [[همسر]] و به قول مشهور، لمس کردن و بوسیدن او با [[شهوت]]؛ بوییدن [[عطر]] و گل و گیاهان خوش بو به قول مشهور؛ [[مجادله]] با دیگران در [[امور دنیوی]] و [[دینی]] به قصد [[فضل]] فروشی و [[غلبه]] و [[خرید و فروش]] بر [[معتکف]] [[حرام]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۷، ص۱۹۹ ـ ۲۰۴.</ref><ref>العروة الوثقی، ج۲، ص۲۶۰.</ref><ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، ص۵۹۸-۶۰۰؛ [[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[اعتکاف - آقازاده (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
# [[پرونده:1368945.jpg|22px]] [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت''']] | # [[پرونده:1368945.jpg|22px]] [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت''']] | ||
# [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[اعتکاف - آقازاده (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳''']] | # [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[اعتکاف - آقازاده (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳''']] | ||
#[[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||