پرش به محتوا

اعتکاف در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
==معناشناسی==
==معناشناسی==
===معنای لغوی===
===معنای لغوی===
اصطلاحی [[فقهی]] به معنی توقف در مساجدی خاص با شرایط مخصوص به قصد [[عبادت]]. [[اعتکاف]] از ریشه «ع ک ف» و در لغت به معنای [[محبوس]] کردن و روی آوردن به چیزی به طور پیوسته و [[اعراض]] نکردن از آن آمده است<ref>معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۰۸؛ لسان العرب، ج۹، ص۲۵۵.</ref>. برخی آن را به معنای روی آوردن به چیزی و ملازمت با آن همراه با [[بزرگداشت]] آن چیز شمرده‌اند<ref>المفردات، ص۵۷۹.</ref> و برخی دیگر گفته‌اند: معنای اصل این ماده ماندن در نزد چیزی و احاطه کردن آن است اعم از اینکه احاطه به صورت مادی و یا به گونه [[معنوی]] باشد<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۰۰، ۲۰۱.</ref>.<ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۶.</ref>
اصطلاحی [[فقهی]] به معنی توقف در مساجدی خاص با شرایط مخصوص به قصد [[عبادت]]. [[اعتکاف]] از ریشه «ع ک ف» و در لغت به معنای [[محبوس]] کردن و روی آوردن به چیزی به طور پیوسته و [[اعراض]] نکردن از آن آمده است<ref>معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۰۸؛ لسان العرب، ج۹، ص۲۵۵.</ref>. برخی آن را به معنای روی آوردن به چیزی و ملازمت با آن همراه با [[بزرگداشت]] آن چیز شمرده‌اند<ref>المفردات، ص۵۷۹.</ref> و برخی دیگر گفته‌اند: معنای اصل این ماده ماندن در نزد چیزی و احاطه کردن آن است اعم از اینکه احاطه به صورت مادی و یا به گونه [[معنوی]] باشد<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۰۰، ۲۰۱.</ref><ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۶.</ref>


===معنای اصطلاحی===
===معنای اصطلاحی===
خط ۴۱: خط ۴۱:
ارتکاب برخی [[اعمال]] در حال اعتکاف [[حرام]] و گاه موجب بطلان آن می‌گردد. یکی از [[محرمات]] اعتکاف، آمیزش با [[زنان]] است<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۲۹۴؛ الحدائق الناضرة، ج۱۳، ص۴۹۱.</ref> که [[قرآن]] نیز در [[آیه]] ۱۸۷ [[سوره بقره]] اعتکاف‌کنندگان را از آن [[نهی]] کرده است: {{متن قرآن|...وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ...}}<ref>«و در حالی که در مسجدها اعتکاف کرده‌اید از آنان کام مجویید» سوره بقره، آیه ۱۸۷.</ref> در [[حدیثی]] از امام رضا{{ع}} نیز سؤال شد که آیا معتکف می‌تواند با همسرش مباشرت نماید که حضرت در پاسخ فرمود: «معتکف نباید نه در شب و نه در روز با همسرش [[معاشرت]] کند»<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۰.</ref>. این مضمون در روایت‌هایی دیگر از [[امامان معصوم]]{{عم}} اعمال دیگری همچون استمناء<ref>کتاب الخلاف، ج۲، ص۲۳۸؛ تذکرة الفقهاء، ج۶، ص۲۵۷.</ref>، [[جدال]]<ref>مسالک الأفهام، شهید ثانی، ج۲، ص۱۰۹؛ الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴، ص۱۷۱.</ref>، [[خرید و فروش]]<ref>تذکرة الفقهاء، ج۶، ص۲۵۷؛ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۰۲.</ref>، استشمام بوی خوش<ref>کتاب الخلاف، ج۲، ص۲۴۰؛ مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۶۹.</ref> و ارتکاب مبطلات [[روزه]]<ref>مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۷۰؛ العروة الوثقی، ج۳، ص۶۹۵.</ref> را از [[محرمات]] [[اعتکاف]] شمرده و انجام آنها را موجب بطلان این عمل دانسته‌اند.
ارتکاب برخی [[اعمال]] در حال اعتکاف [[حرام]] و گاه موجب بطلان آن می‌گردد. یکی از [[محرمات]] اعتکاف، آمیزش با [[زنان]] است<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۲۹۴؛ الحدائق الناضرة، ج۱۳، ص۴۹۱.</ref> که [[قرآن]] نیز در [[آیه]] ۱۸۷ [[سوره بقره]] اعتکاف‌کنندگان را از آن [[نهی]] کرده است: {{متن قرآن|...وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ...}}<ref>«و در حالی که در مسجدها اعتکاف کرده‌اید از آنان کام مجویید» سوره بقره، آیه ۱۸۷.</ref> در [[حدیثی]] از امام رضا{{ع}} نیز سؤال شد که آیا معتکف می‌تواند با همسرش مباشرت نماید که حضرت در پاسخ فرمود: «معتکف نباید نه در شب و نه در روز با همسرش [[معاشرت]] کند»<ref>الکافی، ج۴، ص۱۸۰.</ref>. این مضمون در روایت‌هایی دیگر از [[امامان معصوم]]{{عم}} اعمال دیگری همچون استمناء<ref>کتاب الخلاف، ج۲، ص۲۳۸؛ تذکرة الفقهاء، ج۶، ص۲۵۷.</ref>، [[جدال]]<ref>مسالک الأفهام، شهید ثانی، ج۲، ص۱۰۹؛ الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴، ص۱۷۱.</ref>، [[خرید و فروش]]<ref>تذکرة الفقهاء، ج۶، ص۲۵۷؛ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۰۲.</ref>، استشمام بوی خوش<ref>کتاب الخلاف، ج۲، ص۲۴۰؛ مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۶۹.</ref> و ارتکاب مبطلات [[روزه]]<ref>مستند الشیعة، ج۱۰، ص۵۷۰؛ العروة الوثقی، ج۳، ص۶۹۵.</ref> را از [[محرمات]] [[اعتکاف]] شمرده و انجام آنها را موجب بطلان این عمل دانسته‌اند.


اگر اعتکاف به سبب ارتکاب یکی از مبطلات [[باطل]] گردد در صورتی که به طور معین [[واجب]] بوده است قضای آن واجب است همچنین در صورتی که اعتکاف مستحبی بوده و پس از دو [[روز]] باطل گردد قضای آن واجب است اما اگر قبل از دو روز باطل گردد به نظر بیشتر [[فقیهان]] قضای آن واجب نیست زیرا دلیل بر [[مشروعیت]] قضای چنین اعتکافی وجود ندارد<ref>العروة الوثقی، ج۳، ص۶۹۷؛ مستند العروة، ج۲، ص۴۶۸.</ref>. مگر اینکه [[زمان]] اعتکاف خصوصیتی داشته باشد که به جهت فوت خصوصیت مذکور به جای آوردن قضای آن [[مشروع]] است<ref>مستمسک العروة، ج۸، ص۵۹۳؛ مستند العروة، ج۲، ص۴۶۹.</ref>. چنانچه از [[امام رضا]]{{ع}} نقل شده است که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در هر سال در دهه آخر [[ماه مبارک رمضان]] اعتکاف می‌نمود و در یک سال که [[جنگ بدر]] در [[ماه رمضان]] واقع شد آن حضرت موفق به انجام این [[عبادت]] نگردید و در سال بعد بیست روز اعتکاف نمود که ده روز آن برای همان سال و ده روز آن به جهت قضای اعتکافی که در سال گذشته فوت گردیده بود<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۱۹۰.</ref>.<ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۸.</ref>
اگر اعتکاف به سبب ارتکاب یکی از مبطلات [[باطل]] گردد در صورتی که به طور معین [[واجب]] بوده است قضای آن واجب است همچنین در صورتی که اعتکاف مستحبی بوده و پس از دو [[روز]] باطل گردد قضای آن واجب است اما اگر قبل از دو روز باطل گردد به نظر بیشتر [[فقیهان]] قضای آن واجب نیست زیرا دلیل بر [[مشروعیت]] قضای چنین اعتکافی وجود ندارد<ref>العروة الوثقی، ج۳، ص۶۹۷؛ مستند العروة، ج۲، ص۴۶۸.</ref>. مگر اینکه [[زمان]] اعتکاف خصوصیتی داشته باشد که به جهت فوت خصوصیت مذکور به جای آوردن قضای آن [[مشروع]] است<ref>مستمسک العروة، ج۸، ص۵۹۳؛ مستند العروة، ج۲، ص۴۶۹.</ref>. چنانچه از [[امام رضا]]{{ع}} نقل شده است که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در هر سال در دهه آخر [[ماه مبارک رمضان]] اعتکاف می‌نمود و در یک سال که [[جنگ بدر]] در [[ماه رمضان]] واقع شد آن حضرت موفق به انجام این [[عبادت]] نگردید و در سال بعد بیست روز اعتکاف نمود که ده روز آن برای همان سال و ده روز آن به جهت قضای اعتکافی که در سال گذشته فوت گردیده بود<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۱۹۰.</ref><ref>[[سید جعفر رضوی|رضوی، سید جعفر]]، [[اعتکاف - رضوی (مقاله)|مقاله «اعتکاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۷۸.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش