پرش به محتوا

ایمن بن ثابت کوفی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۸: خط ۸:


از ایمن تنها یک حدیث در موضوع [[غصب]] روایت شده که همان سرچشمه [[اختلاف]] در مورد صحابی بودن اوست. او در مواردی می‌گوید از [[پیامبر]] شنیدم و در مواردی من با واسطه روایت می‌کند که پیامبر فرمود: "کسی که یک وجب زمینی یا محصول آن را غصب ([[سرقت]]) کند، در [[روز قیامت]] در حالی که آن را بر گردن خویش حمل می‌کند، وارد خواهد شد"<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَقَ شَبَرْتُ الْأَرْضِ يَحْمِلُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى عُنُقِهِ }}</ref>. بررسی اجمالی گزارش‌های مربوط به این [[حدیث]]، به تفکیک منابع و مصادر [[روایی]] و رجالی چنین است:
از ایمن تنها یک حدیث در موضوع [[غصب]] روایت شده که همان سرچشمه [[اختلاف]] در مورد صحابی بودن اوست. او در مواردی می‌گوید از [[پیامبر]] شنیدم و در مواردی من با واسطه روایت می‌کند که پیامبر فرمود: "کسی که یک وجب زمینی یا محصول آن را غصب ([[سرقت]]) کند، در [[روز قیامت]] در حالی که آن را بر گردن خویش حمل می‌کند، وارد خواهد شد"<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَقَ شَبَرْتُ الْأَرْضِ يَحْمِلُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى عُنُقِهِ }}</ref>. بررسی اجمالی گزارش‌های مربوط به این [[حدیث]]، به تفکیک منابع و مصادر [[روایی]] و رجالی چنین است:
#[[طبرانی]] می‌گوید: حدیث یاد شده را [[محمد بن اسحاق صفار بغدادی]] از [[اسماعیل بن عبدالله بن زراره رَقِّیّ]] از [[عبیدالله بن عمرو]] از [[اسماعیل بن ابی خالد]] از [[شعبی]] از [[ایمن بن ثابت]] از [[یعلی بن مرة]] از [[پیامبر]] [[روایت]] کرد<ref>طبرانی، المعجم الصغیر، ج۲، ص۱۰۳.</ref> در [[سند]] این روایت گاهی شعبی و زمانی سبیعی آمده که این دو با یکدیگر تصحیف شده است<ref>یحیی بن معین، تاریخ، ج۱، ص۲۹۰.</ref>.
# [[طبرانی]] می‌گوید: حدیث یاد شده را [[محمد بن اسحاق صفار بغدادی]] از [[اسماعیل بن عبدالله بن زراره رَقِّیّ]] از [[عبیدالله بن عمرو]] از [[اسماعیل بن ابی خالد]] از [[شعبی]] از [[ایمن بن ثابت]] از [[یعلی بن مرة]] از [[پیامبر]] [[روایت]] کرد<ref>طبرانی، المعجم الصغیر، ج۲، ص۱۰۳.</ref> در [[سند]] این روایت گاهی شعبی و زمانی سبیعی آمده که این دو با یکدیگر تصحیف شده است<ref>یحیی بن معین، تاریخ، ج۱، ص۲۹۰.</ref>.
#[[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۹۷.</ref>، روایت پیش گفته را شبیه به گزارش [[اسد الغابه]] با [[اختلاف]] در [[راوی]] نخست که "[[هلال بن علاء]]" است و نیز با افزودن لفظ "سمعت" در سند آن، که ایمن بن یعلی ثقفی می‌گوید از پیامبر شنیدم، آورده است. ابن حجر پس از ذکر نمونه‌هایی از اسناد این روایت می‌گوید: ایمن از [[تابعین]] شناخته شده است و او فرزند یعلی نیست، بلکه تنها از وی روایت کرده است و در اسناد روایت بالا چنین آمده است که آنان از ابوثابت ایمن و او از [[یعلی بن مره]] روایت کرده‌اند، و این صواب و صحیح است. ابونعیم در چهار روایتی که آورده، [[ایمن بن ثابت]] یا ابوثابت از [[یعلی بن مره]] روایت کرده است.<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۲۰ و ۳۲۱.</ref>.
# [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۹۷.</ref>، روایت پیش گفته را شبیه به گزارش [[اسد الغابه]] با [[اختلاف]] در [[راوی]] نخست که "[[هلال بن علاء]]" است و نیز با افزودن لفظ "سمعت" در سند آن، که ایمن بن یعلی ثقفی می‌گوید از پیامبر شنیدم، آورده است. ابن حجر پس از ذکر نمونه‌هایی از اسناد این روایت می‌گوید: ایمن از [[تابعین]] شناخته شده است و او فرزند یعلی نیست، بلکه تنها از وی روایت کرده است و در اسناد روایت بالا چنین آمده است که آنان از ابوثابت ایمن و او از [[یعلی بن مره]] روایت کرده‌اند، و این صواب و صحیح است. ابونعیم در چهار روایتی که آورده، [[ایمن بن ثابت]] یا ابوثابت از [[یعلی بن مره]] روایت کرده است.<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۲۰ و ۳۲۱.</ref>.
#[[ابن اثیر]]<ref>اسد الغابه، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۱.</ref> این حدیث را با چند سند از دو طریق نقل می‌کند: از [[علاء بن هلال]] از [[عبیدالله بن عمرو]] از [[زید بن أُنَیسه]] از [[اسماعیل بن أبی خالد]] از شعبی از ایمن بن یعلی ابوثابت از پیامبر، و نیز عبیدالله بن عمرو می‌گوید: این سخن را از [[اسماعیل بن ابی خالد]] (با حذف زید بن انیسه) شنیدم. همچنین [[عمرو بن زُراره]]، [[علی بن معبد]] و گروهی دیگر، روایت یاد شده را از [[عبیدالله بن عمرو]] از [[اسماعیل]] از [[شعبی]] از ایمن از [[یعلی بن مرة ثقفی]] [[روایت]] کرده‌اند. [[ابن اثیر]] گوید: {{عربی|"هذا الحديث فيه نظر"}}؛ زیرا ایمن [[صحابی]] نیست. او با استناد به قول [[بخاری]] می‌افزاید: وی از [[تابعین]] [[اهل کوفه]] و از [[موالیان]] [[بنی ثعلبه]] بود و از [[ابن عباس]] و [[یعلی بن مره]] روایت می‌کرد و ابویعفور، [[راوی]] اوست. در [[سند]] این روایت، ایمن عن یعلی بن مره، به ایمن بن یعلی بن مره تصحیف شده و این گونه اشتباه‌ها فراوان است<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۱؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۱۹.</ref>. [[ابن حجر]] از شخص دیگری به نام ایمن بن نابل نام می‌برد که او از یعلی در موضوع [[غصب]]، روایت کرده است. ابن حجر به نقل از [[ابن حبان]] می‌گوید که وی ایمن بن [[ثابت]] است. ابن حجر این را صحیح می‌داند<ref>ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۱۲۵.</ref>.
# [[ابن اثیر]]<ref>اسد الغابه، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۱.</ref> این حدیث را با چند سند از دو طریق نقل می‌کند: از [[علاء بن هلال]] از [[عبیدالله بن عمرو]] از [[زید بن أُنَیسه]] از [[اسماعیل بن أبی خالد]] از شعبی از ایمن بن یعلی ابوثابت از پیامبر، و نیز عبیدالله بن عمرو می‌گوید: این سخن را از [[اسماعیل بن ابی خالد]] (با حذف زید بن انیسه) شنیدم. همچنین [[عمرو بن زُراره]]، [[علی بن معبد]] و گروهی دیگر، روایت یاد شده را از [[عبیدالله بن عمرو]] از [[اسماعیل]] از [[شعبی]] از ایمن از [[یعلی بن مرة ثقفی]] [[روایت]] کرده‌اند. [[ابن اثیر]] گوید: {{عربی|"هذا الحديث فيه نظر"}}؛ زیرا ایمن [[صحابی]] نیست. او با استناد به قول [[بخاری]] می‌افزاید: وی از [[تابعین]] [[اهل کوفه]] و از [[موالیان]] [[بنی ثعلبه]] بود و از [[ابن عباس]] و [[یعلی بن مره]] روایت می‌کرد و ابویعفور، [[راوی]] اوست. در [[سند]] این روایت، ایمن عن یعلی بن مره، به ایمن بن یعلی بن مره تصحیف شده و این گونه اشتباه‌ها فراوان است<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۱؛ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۱۹.</ref>. [[ابن حجر]] از شخص دیگری به نام ایمن بن نابل نام می‌برد که او از یعلی در موضوع [[غصب]]، روایت کرده است. ابن حجر به نقل از [[ابن حبان]] می‌گوید که وی ایمن بن [[ثابت]] است. ابن حجر این را صحیح می‌داند<ref>ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۱۲۵.</ref>.
#این روایت از پنج طریق با [[اختلاف]] اندکی در سند آن، از [[سعید بن زید بن عمرو بن نفیل]]<ref>احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۹۰-۱۸۷؛ عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۱۱۴ و ج۱۱، ص۱۰.</ref>، [[ابوهریره]]<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱۱، ص۱۰.</ref>، [[یعلی بن مژه]]، [[عبدالله بن عمر]] و [[عایشه]] نقل شده است<ref>شوکانی، ج۶، ص۶۴-۶۳.</ref>.
#این روایت از پنج طریق با [[اختلاف]] اندکی در سند آن، از [[سعید بن زید بن عمرو بن نفیل]]<ref>احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۹۰-۱۸۷؛ عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۱۱۴ و ج۱۱، ص۱۰.</ref>، [[ابوهریره]]<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱۱، ص۱۰.</ref>، [[یعلی بن مژه]]، [[عبدالله بن عمر]] و [[عایشه]] نقل شده است<ref>شوکانی، ج۶، ص۶۴-۶۳.</ref>.
#[[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۹.</ref> هیچ به ایمن هیچ اشاره‌ای نمی‌کند و در معرفی یعلی بن مره نیز از ایمن، نامی نمی‌برد؛ گرچه نام دو تن از [[فرزندان]] یعلی را می‌آورد که راوی پدرشان هستند.
# [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۹.</ref> هیچ به ایمن هیچ اشاره‌ای نمی‌کند و در معرفی یعلی بن مره نیز از ایمن، نامی نمی‌برد؛ گرچه نام دو تن از [[فرزندان]] یعلی را می‌آورد که راوی پدرشان هستند.
#همچنین این [[حدیث]] با اندکی اختلاف در الفاظ، از [[امام علی]]{{ع}}<ref>نمازی، ج۱، ص۱۲۰.</ref> [[امام صادق]] در پاسخ به کسی که درباره غصب سؤالی پرسید، روایت شده است<ref>طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۲۹۴ و ۳۱۱ و ج۷، ص۲۰۶.</ref>.
#همچنین این [[حدیث]] با اندکی اختلاف در الفاظ، از [[امام علی]]{{ع}}<ref>نمازی، ج۱، ص۱۲۰.</ref> [[امام صادق]] در پاسخ به کسی که درباره غصب سؤالی پرسید، روایت شده است<ref>طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۲۹۴ و ۳۱۱ و ج۷، ص۲۰۶.</ref>.
#[[شیخ طوسی]]<ref>رجال، ص۲۷.</ref>، [[ابو ثابت]] ایمن بن یعلی ثقفی (بدون ذکر کردن نام جدش مره) را در زمره [[راویان]] [[پیامبر]] نامبرده است و می‌گوید: وی از [[صحابه]] نیست و او و پدرش یعلی از پیامبر روایت کردند. اردبیلی نیز همین نام را صحیح می‌داند<ref>اردبیلی، ج۲، ص۳۷۱.</ref>.
# [[شیخ طوسی]]<ref>رجال، ص۲۷.</ref>، [[ابو ثابت]] ایمن بن یعلی ثقفی (بدون ذکر کردن نام جدش مره) را در زمره [[راویان]] [[پیامبر]] نامبرده است و می‌گوید: وی از [[صحابه]] نیست و او و پدرش یعلی از پیامبر روایت کردند. اردبیلی نیز همین نام را صحیح می‌داند<ref>اردبیلی، ج۲، ص۳۷۱.</ref>.


[[نجاشی]] در ترجمه [[عمر بن عبدالله بن یعلی بن مره]] می‌گوید: یعلی از [[امیر مؤمنان]]{{ع}} [[روایت]] کرده است<ref>نجاشی، ص۲۸۶.</ref>. از او روایاتی در موضوعات [[فضایل امام علی]]{{ع}}، [[حسنین]]{{ع}}، [[رد الشمس]] و [[غدیر]] روایت شده است<ref>نمازی، ج۳، ص۳۴۹.</ref>. [[رجالیان]] معاصر نیز نظیر خویی، تفرشی و [[بروجردی]] وی را [[صحابی]] نمی‌دانند<ref>خویی، ج۴، ص۱۶۰؛ تفرشی، ج۱، ص۲۵۴؛ بروجردی، ج۲، ص۷۵.</ref>. خویی احتمال یکی بودن یعلی [[پدر]] ایمن را با یعلی بن مره ثقفی بعید نمی‌داند<ref>خویی، ج۱۱، ص۴۰۸، ج۱۴، ص۴۸، ج۲۹، ص۱۶۸.</ref>.
[[نجاشی]] در ترجمه [[عمر بن عبدالله بن یعلی بن مره]] می‌گوید: یعلی از [[امیر مؤمنان]]{{ع}} [[روایت]] کرده است<ref>نجاشی، ص۲۸۶.</ref>. از او روایاتی در موضوعات [[فضایل امام علی]]{{ع}}، [[حسنین]]{{ع}}، [[رد الشمس]] و [[غدیر]] روایت شده است<ref>نمازی، ج۳، ص۳۴۹.</ref>. [[رجالیان]] معاصر نیز نظیر خویی، تفرشی و [[بروجردی]] وی را [[صحابی]] نمی‌دانند<ref>خویی، ج۴، ص۱۶۰؛ تفرشی، ج۱، ص۲۵۴؛ بروجردی، ج۲، ص۷۵.</ref>. خویی احتمال یکی بودن یعلی [[پدر]] ایمن را با یعلی بن مره ثقفی بعید نمی‌داند<ref>خویی، ج۱۱، ص۴۰۸، ج۱۴، ص۴۸، ج۲۹، ص۱۶۸.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش