خلاد بن نعمان

مقدمه

از زندگانی و نسب او آگاهی چندانی در دست نیست و در کتاب‌های تاریخی و رجالی، کمتر نام وی را یاد کرده‌اند ^[۱]. تنها گزارشی که در منابع گوناگون از خلاد سخن گفته است، گزارش مقاتل در تفسیر آیه ﴿وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا﴾^[۲] است که برپایه آن پس از آنکه در آیه ﴿وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَلِكَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾^[۳] عده طلاق، سه بار پاک شدن از حیض تعیین گردید، یکی از انصار به نام خلاد بن نعمان حکم عده طلاق زنانی را که دیگر حیض نمی‌شوند یا هنوز حیض نشده‌اند و زنان باردار را از پیامبر (ص) پرسید و در پی آن این آیه نازل شد^[۴]. بر اساس این آیه حکم عده طلاق دو دسته اول سه ماه و زنان باردار، زمان وضع حمل آنان است؛ البته در تفسیر آیه میان مفسران^[۵] و فقیهان^[۶] اختلافاتی هست.^[۷]

منابع

عابدی، عباس علی، مقاله «خلاد بن نعمان»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۲

پانویس

↑ الاصابه، ج ۲، ص ۲۸۷.
↑ «و آن زنانتان که از حیض ناامیدند اگر در کارشان تردید دارید، عده آنان سه ماه است (نیز) عدّه زنانی که حیض ندیده‌اند؛ و عدّه زنان باردار این است که بزایند و هر که از خداوند پروا کند برای او در کار وی آسانی پدید می‌آورد» سوره طلاق، آیه ۴.
↑ «و زنان طلاق داده باید تا سه پاکی (از حیض) خویشتن، انتظار کشند و اگر ایمان به خداوند و روز بازپسین دارند پنهان داشتن آنچه خداوند در زهدانشان آفریده است برای آنان روا نیست و اگر شوهرانشان سر آشتی دارند به باز آوردن آنان در این حال سزاوارترند و زنان را بر مردان، حقّ شایسته‌ای است چنان که مردان را بر زنان؛ و مردان را بر آنان، به پایه‌ای برتری است و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۲۸.
↑ اسباب النزول، ص ۲۹۰؛ البحر المحیط، ج ۱۰، ص ۱۹۹؛ زادالمسیر، ج ۸، ص ۴۲.
↑ التبیان، ج ۱۰، ص ۳۳؛ التحریر والتنویر، ج ۲۸، ص ۲۸۳.
↑ الام، ج ۵، ص ۲۲۷؛ العروة الوثقی، ج ۶، ص ۸۴.
↑ عابدی، عباس علی، مقاله «خلاد بن نعمان»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۲.

[1] الاصابه، ج ۲، ص ۲۸۷.

[2] «و آن زنانتان که از حیض ناامیدند اگر در کارشان تردید دارید، عده آنان سه ماه است (نیز) عدّه زنانی که حیض ندیده‌اند؛ و عدّه زنان باردار این است که بزایند و هر که از خداوند پروا کند برای او در کار وی آسانی پدید می‌آورد» سوره طلاق، آیه ۴.

[3] «و زنان طلاق داده باید تا سه پاکی (از حیض) خویشتن، انتظار کشند و اگر ایمان به خداوند و روز بازپسین دارند پنهان داشتن آنچه خداوند در زهدانشان آفریده است برای آنان روا نیست و اگر شوهرانشان سر آشتی دارند به باز آوردن آنان در این حال سزاوارترند و زنان را بر مردان، حقّ شایسته‌ای است چنان که مردان را بر زنان؛ و مردان را بر آنان، به پایه‌ای برتری است و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۲۸.

[4] اسباب النزول، ص ۲۹۰؛ البحر المحیط، ج ۱۰، ص ۱۹۹؛ زادالمسیر، ج ۸، ص ۴۲.

[5] التبیان، ج ۱۰، ص ۳۳؛ التحریر والتنویر، ج ۲۸، ص ۲۸۳.

[6] الام، ج ۵، ص ۲۲۷؛ العروة الوثقی، ج ۶، ص ۸۴.

[7] عابدی، عباس علی، مقاله «خلاد بن نعمان»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]