محمد بن حسن فتال نیشابوری
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوعلی محمد بن حسن بن علی بن احمد فتال نیشابوری معروف به ابن فارسی از علمای بزرگ امامیه در قرن پنجم و ششم هجری بود. [۱] از سال ولادتش اطلاعی در دست نیست. در کتب رجالی برخی او را به پدرش، حسین، برخی به پدربزرگش علی و برخی دیگر به جدش احمد نسبت داده‌اند، به همین سبب گاه تصور شده است اینان افراد متعدد هستند؛ اما بسیاری خلاف این نظر را دارند. [۲] گفته‌اند وی را از آن رو فتال (از اسامی بلبل) لقب داده‌اند که از شیوایی بیان بهره داشت. [۳] شیخ عبدالجلیل قزوینی او را در شمار علمای بزرگ شیعه همچون شیخ مفید، شیخ طوسی و شریفین رضی و شریف مرتضی قرار داده و آنان را مدرس، متکلم، فقیه، عالم، مفسر و متدین و زاهد معرفی کرده است و تفسیر فتال را ثقه می‌‌داند. [۴]
او پیش از سال ۴۳۶ه سال‌هایی از عمر خود را همراه پدرش، در عراق به سر برد، دیاری که در این زمان محل بزرگان و علمای شیعه بود. وی از این فرصت استفاده کرده و از بسیاری از بزرگان حدیث شنید. استادان او را علاوه بر پدرش، مرتضی بن حسن مطهر، عبدالجبار بن عبداللّه، شیخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی و شریف مرتضی دانسته‌اند. فتال نیشابوری شاگردان بزرگی نیز چون علی بن حسن بن عبداللّه نیشابوری و ابن شهرآشوب داشته است.
گفته شده او در سال ۵۰۸ه به دست ابوالمحاسن عبدالرزاق، وزیر سلطان سنج به قتل رسید[۵] و در نیشابور دفن شد. [۶]
آثار او بدین شرح است: کتاب مونس الحزین؛ [۷] التنویر فی معانی التفسیر؛ [۸] و روضة الواعظین. کتاب اخیر در دو مجلد است: مجلد اول در امامت ائمه دوازده گانه و مجلد دوم در موعظه نوشته شده است. [۹].[۱۰]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۴
پانویس
- ↑ روضة الواعظین (مقدمه)، ص۳.
- ↑ ریاض العلماء، ج ۷، ص۲۱۸؛ خاتمة المستدرک، ج ۳، ص۹۸؛ فوائد الرضویه، ج ۲، ص۸۹۳.
- ↑ روضات الجنات، ج ۶، ص۲۶۱.
- ↑ روضة الواعظین، ص۵ ـ ۶.
- ↑ روضة الواعظین، ص۱۴.
- ↑ روضة الواعظین، ص۱۱ ـ ۱۴.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۱۰۲، ص۲۷۳.
- ↑ روضة الواعظین (مقدمه)، ص۱۴.
- ↑ تأسیس الشیعه، ص۳۹۵.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۴، ص۴۰۱.