مرجعیت علمی اهل بیت نزد فرق مختلف اسلامی (پایان‌نامه)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
مرجعیت علمی اهل‌بیت (ع)
نزد فرق مختلف اسلامی
از دیدگاه فخر رازی، ابن تیمیه،
قاضی عبدالجبار معتزلی و شیخ مفید
زبانفارسی
پژوهشگرعباس خوشاوی نجف‌آبادی (ایران)
استاد راهنماعلی الله‌بداشتی (ایران)
موضوعامامت، مرجعیت علمی، اعلمیت و اهل بیت
مذهبشیعه
سال دفاع۱۳۸۹
وبگاه معرفمرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
شماره رکورد۵۴۰۸۵۳

مرجعیت علمی اهل‌بیت (ع) نزد فرق مختلف اسلامی (از دیدگاه فخر رازی، ابن تیمیه، قاضی عبدالجبار معتزلی، شیخ مفید) پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام - به ویژه مرجعیت اهل‌بیت (ع) - نگاه تخصصی‌تری دارد. این پایان‌نامه توسط آقای عباس خوشاوی نجف‌آبادی نگاشته و در دانشگاه معارف اسلامی دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای علی الله‌بداشتی و استاد مشاور این پایان‌نامه آقای مهدی فرمانیان است.[۱]

چکیده پایان‌نامه

  • پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) می‌تواند یکی از مهم‌ترین محورهای اتحاد تمامی فرق مسلمانان باشد، زیرا همه آن‌ها در این جهت، مشترکات زیادی دارند».
  • در این رساله آمده است: «مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) از دیدگاه شیخ مفید و قاضی عبدالجبار معتزلی و فخر رازی و ابن تیمیه مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه هدف اصلی این پایان‌نامه است؛ رسیدن به نقاط مشترکی درباره مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) در عصر خویش می‌باشد».
  • پژوهشگر در ادامه می‌نویسد: «برای دست‌یابی به این قصد لازم است ابتدا مشخص شود که اهل‌بیت رسول خدا(ص) از دیدگاه آنان چه کسانی هستند و چه جایگاهی در امت اسلامی دارند. در این راستا دیدگاه این متکلمان درباره منشأ علم اهل‌بیت(ع) و گستره علمی آنان بیان گردیده است و سپس احادیث نبوی و آیاتی که تثبیت‌ کننده مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) و اعلمیت آنان بوده و توسط آنان نقل گردیده است، استقصا شده است و در مرحله آخر نمونه‌های عینی ذکر شده در آثار آنان که بر مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) در عصر خویش و نزد خود آنان دلالت دارد و همچنین دیدگاه آنان درباره اعلمیت و افضلیت اهل‌بیت(ع) بیان گردید».
  • در ادامه این پایان‌نامه آمده است: «هرچند این متکلمان در گستره مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) با یکدیگر اختلاف دارند، به‌گونه‌ای که شیخ مفید چون تمامی صفات و مناصبی را که برای رسول خدا(ص) ثابت می‌داند به غیر از تلقی و ابلاغ وحی همه را برای اهل بیت آن حضرت ثابت می‌داند، در نتیجه گستره مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) را همانند گستره مرجعیت علمی رسول خدا(ص) دانسته و آنان را یگانه مرجع علمی عصر خودشان می‌داند».
  • پژوهشگر این رساله می‌نویسد: «قاضی عبدالجبار معتزلی با توجه به دیدگاه خود درباره اعلمیت و افضلیت امیرالمؤمنین(ع) بر جمیع اصحاب رسول خدا(ص) از جمله سه خلیفه اول مرجعیت علمی آنان را بسیار وسیع‌تر از آن‌ها می‌داند و فخر رازی نیز دیدگاهی مشابه قاضی عبدالجبار دارد».
  • در ادامه نیز آمده است: «ابن تیمیه مرجعیت علمی آنان را همانند مرجعیت علمی علمای هم‌عصر خودشان در بعضی از موارد محدودتر می‌داند، اما همگی آنان در اصل ثبوت مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع) در عصر خویش و نزد خودشان اتفاق‌نظر دارند».[۲]

فهرست پایان‌نامه

فصل اول: «کلیات»

  • مقدمه؛
  • بیان مسئله؛
  • پرسش تحقیق؛
  • فرضیه تحقیق؛
  • اهداف تحقیق؛
  • پیشینه تحقیق؛
  • ضرورت تحقیق؛
  • روش تحقیق؛

فصل دوم: «مرجعیت علمی اهل‌ بیت (ع) نزد شیخ مفید

  • بخش اول: مراد از اهل بیت (ع) نزد شیخ مفید؛
  • بخش دوم: امامت از دیدگاه شیخ مفید؛
  • بخش سوم: دیدگاه شیخ مفید پیرامون علم اهل‌بیت(ع):
  • منشأ علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • گستره علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • اعلمیت و مرجعیت علمی اهل‌ بیت (ع) در عصر خویش؛

فصل سوم: «مرجعیت علمی اهل‌ بیت (ع) نزد قاضی عبدالجبار معتزلی»

  • بخش اول: مراد از اهل‌ بیت (ع) نزد قاضی عبدالجبار؛
  • بخش دوم: امامت از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی:
  • تعریف امام؛
  • صفات امام؛
  • تعیین و اثبات امام؛
  • بخش سوم: دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی درباره علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • منشأ علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • گستره علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • اعلمیت و مرجعیت علمی اهل بیت (ع) در عصر خویش؛

فصل چهارم: «مرجعیت علمی اهل‌ بیت (ع) نزد فخر رازی»

  • بخش اول: مراد از اهل‌ بیت (ع) نزد فخر رازی؛
  • بخش دوم: امامت از دیدگاه فخر رازی:
  • تعریف امام؛
  • صفات امام؛
  • تعیین و اثبات امام؛
  • بخش سوم: دیدگاه فخر رازی درباره علم اهل‌ بیت (ع):
  • احادیث نبوی پیرامون علم و فضیلت اهل‌ بیت (ع) و بیان مرجعیت علمی آنان؛
  • سخنان اهل‌ بیت (ع) پیرامون علم و مرجعیت علمی خودشان؛
  • منشأ علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • گستره علم اهل‌ بیت (ع)؛
  • اعلمیت و مرجعیت علمی اهل‌ بیت (ع) در عصر خویش؛

فصل پنجم: «مرجعیت علمی اهل‌ بیت (ع) نزد ابن تیمیه»

  • بخش اول: مراد از اهل‌ بیت (ع) نزد ابن تیمیه؛
  • بخش دوم: امامت از دیدگاه ابن تیمیه:
  • تعریف امام؛
  • صفات امام؛
  • تعیین و اثبات امام؛
  • بخش سوم: دیدگاه ابن تیمیه درباره علم اهل بیت (ع):
  • منشأ علم اهل بیت (ع)؛
  • گستره علم اهل بیت (ع)؛
  • اعلمیت و مرجعیت علمی اهل بیت (ع) در عصر خویش؛

فصل ششم: «نتیجه‌گیری و مقایسه دیدگاه‌ها»

[۲]

دربارهٔ پدیدآورندگان

عباس خوشاوی نجف‌آبادی (پژوهشگر)
بخش آغازین خالی است
علی الله‌بداشتی (استاد راهنما)
علی الله‌بداشتی (نویسنده)
دکتر علی الله‌بداشتی، تحصیلات حوزوی خود را به صورت آزاد پیگیری کرد. رشته فلسفه و کلام را در مقطع دکتری در دانشگاه تهران پیگیری کرد. مسئولیت امور تربیتی اداره آموزش و پرورش منطقه کلاردشت مازندران و مدیر گروه فلسفه دانشگاه قم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «توحید و صفات الهی»، «شناخت یوسف زهرا از یوسف قرآن»، «نقش مهدویت در معناداری زندگی شیعیان»، «اراده خدا از دیدگاه فیلسوفان، متکلمان و محدثان مسلمان»، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلامی» و «ضرورت امامت و مسئولیت نصب امام از نگاه ابن‌میثم‌بحرانی» برخی از این آثار است.[۳]
مهدی فرمانیان (استاد مشاور)
مهدی فرمانیان
حجت‌ الاسلام‌ والمسلمین مهدی فرمانیان (متولد ۱۳۵۲ ش، کاشان)، محقق و ارزیاب دفتر تبلیغات اسلامی، مدیر گروه و مدیر پژوهش مرکز ادیان، دبیر علمی همایش شیعه‌شناسی، رییس دانشکده مذاهب اسلامی، مدرس جامعة المصطفی العالمیة، ادیان و مذاهب و مؤسسه آموزشی ـ پژوهشی مذاهب اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس، به تألیف مقالات و کتب علمی و دینی پرداخته است. «درسنامه تاریخ و عقاید زیدیه»، «معارف کلامی شیعه»، «درآمدی بر پراکندگی وهابیت و سلفی گری در جهان اسلام»، «آشنائی با فرق تشیع»، «آشنائی با فرق تسنن»، «بهائیت در بوته نقد»، «عصمت امامان شیعه»، «امامت در آینه احادیث شیعه»، «مرجعیت علمی اهل بیت نزد فرق مختلف اسلامی» و «بررسی تطبیقی شرایط و ویژگی‌های امام از دیدگاه امامیه و اسماعیلیه» برخی از این آثار است.[۴]

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

آثار وابسته

پانویس