نمایش مبدأ برای با توجه به اینکه شیعه و سنی معتقدند که وجود یک پیشوای عادل برای سرپرستی جامعه لازم است در حال حاضر آن پیشوا کیست؟ آیا امام غایب است؟ (پرسش)

{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| تصویر = 7626626268.jpg
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[آشنایی با امام مهدی]] / [[معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)]] 
| مدخل اصلی = 
| مدخل وابسته = 
| تعداد پاسخ = ۱
}}
'''با توجه به اینکه شیعه و سنی معتقدند که وجود یک پیشوای عادل برای سرپرستی جامعه لازم است در حال حاضر آن پیشوا کیست؟ آیا امام غایب است؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.

== پاسخ نخست ==
[[پرونده:13681056.jpg|100px|راست|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]
حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:

«[[حمد]] و سپاس خداوندی را که برای [[هدایت]] [[جامعه]] و [[انسان‌ها]] به سوی [[توحید]] و کمال، پیامبرانی را همراه کتاب و [[شریعت]] فرستاد و برای صیانت و تداوم آن راه و [[هدایت]] افراد [[جامعه]] و [[تفسیر]] ثقل اکبر یعنی [[قرآن کریم]] [[ائمه]] [[اهل بیت]] را [[منصوب]] و معرفی فرمود<ref>حاکم نیشابورى، المستدرک على الصحیحین، بیروت، دارالمعرفة، ج ۳، ص ۱۰۹، معرفة الصحابة، {{عربی|"قال {{صل}} انّى قد ترکت فیکم الثقلین أحدهما أکبر من الاخر، کتاب اللّه و عترتی ... ثمّ أخذ بید علىّ- رضی اللّه عنه- فقال من کنت مولاه فهذا ولیه ... هذا حدیث صحیح على شرط الشیخین"}}.</ref>؛ تا در پرتو راهنمایی‌های [[معصومین]] انسان‌های جایزالخطا در [[فهم]] [[دین]] و [[قرآن]] و عمل به آنها راه راست [[هدایت]] و [[سعادت]] را بپیمایند.

[[قرآن مجید]] امر [[امامت]] و [[حکومت]] را بر ظالمین منع کرده: {{متن قرآن|لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>بقره، ۱۲۴.</ref>؛ [[فخر رازی]] از علمای مشهور [[اهل سنت]] در [[تفسیر]] این [[آیه]] می‌گوید: این [[آیه]] دلالت دارد که [[منصب]] [[امامت]] و [[ریاست]] در [[دین]] به ظالمین نمی‌رسد<ref>فخر رازى، تفسیر کبیر، طبع سوم، ص ۳۷، سطر ۴.</ref>. [[قرآن مجید]] به [[مؤمنین]] [[دستور]] داده است که "فقط از [[خدا]] و [[رسول خدا]] و [[اولی الامر]] [[اطاعت]] کنید"<ref>نساء، ۵۹: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُولِي الأَمْرِ مِنكُمْ...}}.</ref> شکی نیست که [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} معصوم‌اند چنانکه [[قرآن مجید]] فرمود: {{متن قرآن|وَأَطِيعُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>آل عمران، ۱۳۲.</ref>؛ یعنی: از [[خداوند]] [[اطاعت]] کنید بدون هیچ قید و استثنایی و همین طور از [[پیامبر خاتم|رسول الله]] {{صل}}. اگر [[پیامبر خاتم|پیغمبر]] [[معصوم]] نمی‌بود و [[خطا]] یا اشتباه از او ممکن می‌بود اطاعتش در ردیف بلکه عین [[اطاعت خدا]] قرار نمی‌گرفت؛ همین‌طور از [[آیه]] [[اولوالامر]] که [[اطاعت]] از آنها در ردیف [[اطاعت از خدا]] و [[پیامبر خاتم|پیغمبر]] {{صل}} قرار گرفته است، بخوبی معلوم می‌شود که اولو الامر هم باید مثل [[پیامبر خاتم|پیغمبر]] {{صل}} باشند وگرنه حتما [[قرآن مجید]] قید و استثنا می‌آورد که در مواردی که [[دستور]] به [[گناه]] یا [[خطا]] بدهند نباید آنها را [[اطاعت]] کنیم چنانکه در مورد والدین خیلی سفارش کرده لکن [[اطاعت]] از آنها را قید و استثنا زده: {{متن قرآن|...وَإِن جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُمَا...}}<ref>عنکبوت، ۸.</ref>؛ چون پدر و مادر ممکن است [[خطا]] کنند، پس [[خداوند]] [[اطاعت]] محض و مطلق از آنها را سفارش نکرده است.

در میان امّت [[پیامبر خاتم|محمّد مصطفی]] {{صل}} چه کسی بوده که اولاً [[مرتکب گناه]] نشده و ثانیاً [[معصوم]] بوده است تا [[حقّ]] [[حکومت]] و [[امامت]] و [[عهد الهی]] را داشته باشد و [[مؤمنین]] از او [[اطاعت]] کنند و [[اطاعت]] از [[پیامبر خاتم|رسول اللّه]] و [[خداوند]] باشد به نصّ [[قرآن مجید]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>احزاب، ۳۳.</ref>؛ کسانی که رجس و [[پلیدی]] و [[گناه]] را [[خداوند]] از آنها بدور داشته است اهل بیت‌اند و به [[حکم]] صریح [[روایات]] موجود در کتب معتبر [[اهل سنت]] و اهل [[تشیع]] و [[شأن نزول]] این [[آیه شریفه]] مراد از [[اهل بیت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} [[امام علی|علی]] {{ع}} و [[فاطمه زهرا|فاطمه]] {{س}} و [[فرزندان]] آنهاست<ref>ابى عبد اللّه حاکم نیشابورى، المستدرک على الصحیحین، بیروت، دار المعرفة، ج ۳، ص ۱۴۸. {{عربی|"قال {{صل}}: أهل بيتي، عليّا و فاطمة و الحسن و الحسين‏"}} هذا حدیث صحیح الاسناد و صحة الروایة على شرط الشیخین، بخارى و مسلم. و ایضا عبد الرحمن جلال الدین سیوطى، الدّرّ المنثور، دار الفکر بیروت، طبع اوّل، ج ۶، ص ۶۰۴ که از ابن سعد و ابن جریر ابن حاتم طبرانى و ابن مردویه و ترمذى و ... نقل کرده است.</ref>‏ که [[امامان]] و [[حاکمان]] [[مشروع]] و [[منصوص]] از جانب خداوندند، انسان‌های غیر [[معصوم]] برای رسیدن به کمال و [[سعادت]] که [[هدف آفرینش]] است همیشه و همواره محتاج [[هادی]] و [[راهنمایی]] هستند که [[معصوم]] باشد چون "خفته را خفته کی کند بیدار" و گفتیم که [[عهد الهی]]، [[حکومت]]، [[سرپرستی]] و [[ولایت]] امری به [[نص]] [[قرآن مجید]] به اینها واگذار شده است [[امامان]] [[معصوم]] {{ع}} در طول حیات [[جامعه اسلامی]] وجود و حضور داشته‌اند و فعلاً [[امام دوازدهم]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} یازدهمین [[فرزند]] [[پیامبر خاتم|رسول اللّه]] {{صل}} از نسل [[فاطمه زهرا]] و [[امام علی|علی مرتضی]] {{ع}} [[ولی امر]] و [[صاحب]] [[عهد الهی]] است که بخاطر موانعی که خود [[انسان‌ها]] ایجاد کرده‌اند از دیده‌ها غایب و پنهان است اما حاضر و ناظرند، در [[حقیقت]] ما از او غایب هستیم.

بر اساس [[روایات]] متعدد [[امام مهدی|حضرت مهدی]] [[امام مهدی|حجة بن الحسن العسکری]] {{ع}} دوازدهمین [[امام]] و پیشوای [[مسلمین]] است که در حال حاضر از نظرها پنهان و [[منتظر]] [[اذن خداوند]] برای ظهورند تا کار [[دنیا]] را پس از اینکه به [[فساد]] و [[ظلم]] تباه شود [[اصلاح]] کند.

ده‌ها تن از علمای بزرگ [[اهل سنت]] مستقلاً درباره [[امام مهدی|حضرت مهدی]] کتاب نوشته‌اند و ده‌ها تن از آنها در کتاب‌های خود بابی را به ذکر [[روایات]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} اختصاص داده‌اند که اینجا به ذکر چند نمونه بسنده می‌شود:

۱. [[محی الدین]] [[عربی]]: {{عربی|"ان للّه خليفة يخرج و قد امتلأت الارض ظلما و جورا... لو لم يبق من الدنيا الا يوم واحد طول اللّه ذلك اليوم حتى يلى هذا الخليفة من عترة رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله من ولد فاطمة يواطئ اسمه اسم رسول اللّه {{صل}}‏"}}<ref>محمد بن على معروف به محى الدین عربى، فتوحات مکیة، دار احیاء التراث العربى، بیروت، ج ۳، ص ۳۲۷.</ref>؛ یعنی برای [[خداوند]] [[جانشینی]] است که بیرون خواهد شد در حالی که [[زمین]] پر از [[جور]] شده‏... اگر از [[عمر]] [[دنیا]] یک روز بماند این یک روز را [[خداوند]] آنقدر طولانی می‌کند تا آن [[جانشین]] بیاید که از [[عترت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] و از [[فرزندان]] [[فاطمه زهرا|فاطمه]] است و اسم او موافق اسم [[پیامبر خاتم|رسول اللّه]] است.

۲. [[سبط]] ابن جوزی: {{عربی|"فصل نفي ذكر الحجة المهدي، هو محمّد بن الحسن بن علي بن موسي الرضا ... و هو آخر الائمة ابنأنا عبد العزيز بن البزاز عن ابن عمر قال: قال رسول اللّه {{صل}} يخرج في [[آخر الزمان]] [[رجل]] من ولدي اسمه كاسمي و كنيته كنيتي ... و هذا حديث مشهور و قد اخرج ابو [[داوود]] و الزهري ..."}}<ref>سبط ابن جوزى، تذکرة الخواص، مؤسسة اهل بیت بیروت، ۱۴۰۱ ه.ق، ص ۳۲۵.</ref>؛ یعنی این فصل مربوط به شرح حال [[حضرت]] [[حجّت]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} است که او [[محمد]] پسر [[حسن]] پسر [[علی]] پسر [[موسی]] ([[رضا]]) است... و او [[آخرین امام]] است. [[عبد]] العزیز از ابن [[عمر]] [[نقل]] کرده که [[پیامبر خاتم|پیامبر]] فرمود در [[آخر زمان]] مردی بیرون می‌آید که از [[فرزندان]] من است اسم‌اش اسم من، کنیه‌اش [[کنیه]] من... این [[حدیث]] مشهور است و ابو [[داوود]] و زهروی [[نقل]] کرده.

۳. [[شیخ]] [[محمّد]] جوینی حموینی: {{عربی|"بسنده عن الشيخ ابي اسحاق ابراهيم بن يعقوب الكلابادي البخاري بسنده عن جابر بن عبد اللّه الانصاري قال: قال رسول اللّه من أنكر خروج المهدي فقد كفر ... إنّ خلفائي و أوصيائي و حجج اللّه علی الخلق بعدي الاثنا عشر أوّلهم علي و آخرهم ولدي المهدي..."}}<ref>محمد بن ابراهیم جوینى حموینى، فرائد السبطین، مؤسسه محمودى بیروت، چاپ اول، ج ۲، ص ۳۳۴، حدیث ۵۸۵.</ref>؛ یعنی هر کس خروج ([[ظهور]]) [[امام مهدی|حضرت مهدی]] را منکر شود [[کافر]] شده ... [[جانشینان]] من و حجّت‌های [[خدا]] بر خلق بعد از من [[دوازده تن]] هستند اوّل‌شان [[امام علی|علی]] و آخرشان فرزندم [[امام مهدی|مهدی]] است.

امّا اینکه [[امام مهدی|امام غایب]] چگونه [[سرپرستی]] [[جامعه]] را می‌کنند یا اصولاً چه فایده‌ای بر [[امام مهدی|امام غایب]] مترتّب است، سؤالی است که حتّی در زمان خود [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} وقتی [[بشارت]] [[امام مهدی]] {{ع}} و زمان [[غیبت]] او را دادند مطرح بوده است.

[[پیامبر خاتم|پیامبر]] در یک مورد در پاسخ به این سؤال می‌فرماید: {{عربی|"و الّذي بعثني بالحقّ نبيا انّهم يستضيئون بنوره و ينتفعون بولايته في غيبته كانتفاع النّاس بالشّمس اذا سترها سحاب"}}<ref>شیخ سلیمان بن ابراهیم قندوزى حنفى، ینابیع المودّة الذوى القربى، دار الاسوة، چاپ اوّل، ۱۴۱۶ﻫ. ق، ج ۳، ص ۲۳۸.</ref>؛ یعنی همان‌طوری که [[خورشید]] در پشت ابرها نورافشانی برای [[مردم]] دارد و [[مردم]] به واسطه آن راه را تشخیص می‌دهند، همین‌طور [[امام مهدی|امام غایب]] {{ع}} در بحث [[امامت]] روشن شده که [[وظیفه]] [[امام]] تنها [[حکومت]] ظاهری و بیان صوری [[معارف]] و [[راهنمایی]] ظاهری [[مردم]] نیست و [[امام]] چنانکه [[وظیفه]] [[راهنمایی]] صوری [[مردم]] را به عهده دارد همچنان [[ولایت]] و [[رهبری]] [[باطنی]] اعمال را به عهده دارد و اوست که حیات معنوی [[مردم]] را تنظیم می‌کند و حقایق اعمال را به سوی [[خدا]] سوق می‌دهد<ref>داوود الهامى، آخرین امید، مکتب اسلام، ص ۱۸۰، به نقل از علّامه طباطبایى قدّس سرّه.</ref>، چنانکه در [[روایات]] آمده به واسطه ماست که [[آسمان]] بر [[زمین]] فرود نمی‌آید، به واسطه ما [[باران]] [[رحمت]] نازل و [[برکات]] [[زمین]] خارج می‌شود؛ تا حال هیچ‌وقت [[زمین]] از حجّتی خالی نبوده ولی آن [[حجّت]] گاهی ظاهر و مشهود است و گاهی غایب و مستور است، اگر [[امام]] نباشد [[خدا]] [[پرستش]] نمی‌شود<ref>همان، ص ۱۸۱ و ۱۸۲.</ref>. و اما در مورد [[حکومت]] ظاهری [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} از این نکته نباید غافل بود که [[اراده الهی]] بر این امر قرار نگرفته که [[مردم]] را به [[اجبار]] [[مطیع]] نموده و یا از طرق خارق عادت آنها را [[مطیع]] [[حکومت]] [[امام]] [[معصوم]] گرداند، بلکه [[قیام]] و [[حکومت]] [[امام]] مشروط به شرایطی از جمله [[آمادگی عمومی]] جهانی برای [[حکومت عدل جهانی]]، می‌باشد.

البته در دوران [[غیبت]] هم [[مردم]] به کلّی رها نشده‌اند بلکه از طرف آن [[حضرت]] امر شده که [[مردم]] به [[راویان احادیث]] [[اهل بیت]]، [[فقها]] و علمایی که اهل [[تقوا]]، [[حافظ دین]]، مخالف [[هوا و هوس]] و [[مطیع]] امر مولا هستند [[رجوع]] کنند، اینها نوّاب عامّ [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} هستند و امر [[ولایت]] و [[حکومت]] [[مسلمین]] [[حق]] آنهاست<ref>علّامه مجلسى، بحار الانوار، دار احیاء التراث العربى، چاپ سوم، ۱۴۰۳، ج ۲، ص ۹۰؛ حرّ عاملى، وسایل الشیعة، بحث مرجعیت، ص ۴۸، به نقل از کتاب مهدویت مردانى.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۱۸-۲۲۴.</ref>.

== پاسخ‌های دیگر ==
{{پاسخ پرسش 
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آقای ملکی‌راد؛
| تصویر = 13681225.jpg
| پاسخ‌دهنده = محمود ملکی‌راد
| پاسخ = آقای '''[[محمود ملکی‌راد]]'''، در مقاله ''«[[رابطه تقویت مبانی کلامی با تقویت روحی منتظران (مقاله)|رابطه تقویت مبانی کلامی با تقویت روحی منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:

«از دیدگاه [[شیعه]] [[امام مهدی]] {{ع}} [[فرزند امام عسکری]] {{ع}} بوده و در حال [[غیبت]] به‌سر می‌برد و بر این [[اعتقاد]] [[روایات]] فراوانی دلالت دارد که هم از [[رسول گرامی اسلام]] {{صل}} و هم از [[ائمه]] {{عم}} ذکر شده است، از [[پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] شده است:"قسم به خدایی که مرا به [[حق]] [[مبعوث]] کرد [[قائم]] از [[فرزندان]] من غایب خواهد شد"<ref>کمال الدین و تمام النعه، ج۱، ص۹.</ref>.

[[اسحاق بن مار]] صیرفی از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند: «برای [[قائم]] دو [[غیبت]] است یکی کوتاه و دیگری بلند»<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۱۱۳.</ref> غیر از [[روایات]] مزبور که دلالت بر [[غیبت]] دارند، می‌توان برای اثبات [[غیبت]] [[استدلال]] دیگری نیز مطرح کرد و آن این است که: هنگامی که بر اساس [[روایات]] زیادی اثبات کردیم که جانشیان [[پیامبر]] {{صل}} یعنی [[امامان]]، دوازده نفرند -چنانچه در کتاب‌های [[اهل سنت]] نیز به آن تصریح شده است-<ref>صحیح مسلم، ج۶، ص۳ و صحیح بخاری، ج۸، ص۱۲۷ و سنن ترمذی، ج۳، ص۳۴.</ref> و در بعضی از این [[روایات]] [[اسامی]] [[امامان]] از [[امام اول]] یعنی [[حضرت علی]] {{ع}} تا [[امام دوازدهم]] به‌طور پیوسته و بدون واسطه به [[امام]] قبلی متصل ‌‌بودند و تا [[امام یازدهم]] یکی پس از دیگری آمده و رفته‌اند، بر اساس [[ادله]] متقن [[تاریخی]] در این نوبت [[امامت]] به [[امام دوازدهم]] رسیده است، او هم اگر آمده و رفته باشد در این صورت [[زمین]] بدون [[حضور امام]] و راهنمای [[معصوم]] و در یک [[کلام]] بدون [[حجت]] می‌شود و حال آنکه [[حکمت]] و [[لطف الهی]] اقتضاء می‌‌کند، همواره [[امام]] و [[حجت الهی]] در روی [[زمین]] باقی باشد براساس روایاتی که: "اگر در روی [[زمین]] دو نفر باقی مانده باشند یکی از آن دو [[امام]] است" یا روایتی که می‌گوید: "آخرین فردی که از [[دنیا]] می‌‌رود [[امام]] است".

بر اساس این [[روایات]] [[امام]] و [[حجت الهی]] همواره باید در [[زمین]] وجود داشته باشد، حال که [[امام مهدی]] {{ع}} مثل سایر [[ائمه]] {{عم}} در [[جامعه]] حضور ندارد پس به شیوه دیگر به‌سر می‌برد از این حالت به [[غیبت]] تعبیر می‌شود که بر اساس بعضی از [[روایات]] [[امام]] {{ع}} [[مردم]] را می‌بیند و [[مردم]] هم او را می‌‌بینند و نمی‌شناسند یا او [[مردم]] را می‌بیند و نمی‌شناسند یا او [[مردم]] را می‌بیند ولی [[مردم]] او را نمی‌بینند<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۱۱۷.</ref>»<ref>[[محمود ملکی‌راد|ملکی‌راد، محمود]]، [[رابطه تقویت مبانی کلامی با تقویت روحی منتظران (مقاله)|رابطه تقویت مبانی کلامی با تقویت روحی منتظران]]، ص۳۲۱-۳۲۲.</ref>.
}}

== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)}}

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]

[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به شناخت امام مهدی]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به غیبت امام مهدی]]