نمایش مبدأ برای بحث:آراستگی و پیراستگی در معارف و سیره نبوی

==عطر زدن==
عطر زدن و خوشبو بودن را می‌توان از مهم‌ترین نمودهای [[اخلاق]] تزین به شمار آورد که به صورت طبیعی برای همه [[بشر]] مطلوب است. این ویژگی نیز یکی از [[سنن]] و خصلت‌های [[انبیا]] به ویژه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} معرفی شده است<ref>{{متن حدیث|عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا{{ع}} يَقُولُ: ثَلَاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ الْعِطْرُ وَ أَخْذُ الشَّعْرِ وَ كَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ}}. (الکلینی، الکافی، ج۵، ص۳۲۰، ح۳؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۸۲، ح۴۳۴۱؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۷، ص۴۰۳، ح۲۰؛ ابن شعبه الحرانی، تحف العقول، ص۴۴۲)؛ {{متن حدیث|وَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ‌{{ع}}: مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِيَاءِ التَّنَظُّفُ وَ التَّطَيُّبُ وَ حَلْقُ الشَّعْرِ وَ كَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ}}. (جزایری، النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین، ص۱۳؛ نیز بنگرید به: (التمیمی المغربی، دعائم الاسلام، ج۲، ص۱۹۲، ح۶۹۵).</ref>. [[التزام]] [[پیامبر]]{{صل}} به [[عطر]] و خوشبو بودن به قدری بود که [[مردم]] از بوی عطر او متوجه حضورش می‌شدند؛ به فرموده [[امام صادق]]{{ع}} آن حضرت را مشکدانی بود که پس از هر [[وضو]] بلافاصله آن را به دست می‌گرفت و خود را [[معطر]] می‌ساخت<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: كَانَتْ لِرَسُولِ اللَّهِ{{صل}} مُمَسَّكَةٌ إِذَا هُوَ تَوَضَّأَ أَخَذَهَا بِيَدِهِ وَ هِيَ رَطْبَةٌ فَكَانَ إِذَا خَرَجَ عَرَفُوا أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} بِرَائِحَتِهِ}}. (الکلینی، الکافی، ج۶، ص۵۱۵، ح۳).</ref>. تلازم میان آن حضرت و [[بوی خوش]] به گونه‌ای بود که در شب‌های تاریک، پیش از آنکه در یک مسیر، خود حضرت دیده شود، بوی خوش او استشمام می‌شد<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ{{صل}} يُعْرَفُ فِي اللَّيْلَةِ الْمُظْلِمَةِ قَبْلَ أَنْ يُرَى بِالطِّيبِ فَيُقَالُ هَذَا النَّبِيُّ{{صل}}}}. (الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۳۴).</ref>.

[[عطر]] از جمله چیزهایی بود که چون به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} اهدا می‌شد، حضرت آن را می‌پذیرفت<ref>{{متن حدیث|قال أنس بن مالك: ان النبي{{صل}} كان لا يرد الطيب. و عن ابن عمر: قال{{صل}}: ثلاث لا تردّ: الوسائد و الدهن و الطيب}}. (الترمذی، الشمائل المحمدیة{{صل}}، ص۱۷۸ و ۱۷۹).</ref> و چه بسا بهترین [[هدیه]] مورد علاقه ایشان بود<ref>{{متن حدیث|عَنْ رَجُلٍ نَصْرَانِّيٍ: فَسَأَلْتُ مِنْ أَصْحَابِهِ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْهَدَايَا فَقَالُوا الطِّيبُ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ إِنَّ لَهُ رَغْبَةً فِيهِ‌}}. (نوری طبرسی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱، ص۴۲۰، ح۱۰۵۴).</ref>. چون عطری به ایشان [[تعارف]] می‌شد، ضمن آنکه خود را بدان [[معطر]] می‌ساخت، می‌فرمود: «بویش [[نیکو]] و حملش آسان است»<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ{{صل}} لَا يُعْرَضُ عَلَيْهِ طِيبٌ إِلَّا تَطَيَّبَ بِهِ وَ يَقُولُ هُوَ طَيِّبٌ رِيحُهُ خَفِيفٌ مَحْمِلُهُ وَ إِنْ لَمْ يَتَطَيَّبْ وَضَعَ إِصْبَعَهُ فِي ذَلِكَ الطِّيبِ ثُمَّ لَعِقَ مِنْهُ}}. (الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۳۴).</ref>.
پیامبر اکرم{{صل}} بیشتر از پولی که صرف خرید غذا می‌کرد، برای خرید عطر [[هزینه]] می‌نمود<ref>{{متن حدیث|عَنْ إِسْحَاقَ الطَّوِيلِ الْعَطَّارِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يُنْفِقُ فِي الطِّيبِ أَكْثَرَ مِمَّا يُنْفِقُ فِي الطَّعَامِ}}. (الکلینی، الکافی، ص۶، ص۵۱۲، ح۱۸؛ الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۴۳).</ref> و از میان عطرها بیش از همه، «مُشک» و «عود» را [[دوست]] می‌داشت<ref>{{متن حدیث|عن عائشة قالت: كان احب الطيب الى رسول الله{{صل}} المسك و العود}}. (الجرجانی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۶، ص۲۴۲) درباره زعفران و خَلوق (نوعی از عِطر) نیز روایات مشابهی نقل شده است. (در این باره بنگرید به: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۹۹؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۷، ص۹).</ref>؛ به گونه‌ای که آثار استعمال [[مشک]] در فرق سرش [[مشاهده]] می‌شد<ref>{{متن حدیث|عن أبي البختري عن ابي عبد الله{{ع}}: أن رسول الله{{صل}}: كان يتطيب بالمسك حتى يري و بيصه في مفارقه}}. (الکلینی، الکافی، ج۶، ص۵۱۴ و ۵۱۵، ح۲؛ الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۳۳).</ref>. آن حضرت از عنبر نیز بهره می‌جست<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ{{صل}} يَتَطَيَّبُ بِذُكُورِ الطِّيبِ وَ هُوَ الْمِسْكُ وَ الْعَنْبَرُ}}. (الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۳۳ و ۳۴).</ref> و این سه، از جمله عطرهایی بودند که چون رنگ نداشتند، مردان از آنها استفاده می‌کردند و به همین رو معروف به «ذکورالطیب» بودند<ref>{{متن حدیث|الذكارة و الذكورة: ما يصلح للرجال، و هو مالالون له كالمسك و العنبر و العود}}. (الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۳۳).</ref>. از خود آن حضرت در این باره نقل شده: «[[عطر]] مردان بوی آشکار و رنگ پنهان دارد و عطر [[زنان]] رنگ آشکار و بوی پنهان»<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْهُ‌: طِيبُ النِّسَاءِ مَا ظَهَرَ لَوْنُهُ وَ خَفِيَ رِيحُهُ وَ طِيبُّ الرِّجَالِ مَا ظَهَرَ رِيحُهُ وَ خَفِيَ لَوْنُهُ، وَ طِيبُّ النِّسَاءِ مَا ظَهَرَ لَوْنُهُ وَ خَفِيَ رِيحُهُ}}. (الترمذی، الشمائل المحمدیة{{صل}}، ص۱۷۹).</ref>.

غالیه<ref>نوعی از عِطر که از درآمیختن مُشک و عنبر تهیه می‌شود.</ref> نیز از عطرهای مورد استفاده حضرت بود که [گاه] همسرانش او را بدان [[خوشبو]] می‌ساختند<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ{{صل}} يُطَيِّبُ بِالْغَالِيَةِ تُطَيِّبُهُ بِهَا نِسَاؤُهُ بِأَيْدِيهِنَّ}}. (الترمذی، الشمائل المحمدیة{{صل}}، ص۳۴).</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} در [[روزهای هفته]]، یک [[روز]] در میان<ref>بر اساس این روایت، رسول خدا{{صل}} ملزم به خوشبو کردن خود به صورت یک روز در میان بود؛ پس، این روایت منافاتی با دیگر روایات ندارد که حکایت از آن دارد که رسول خدا{{صل}} پس از هر وضو خود را خوشبو می‌کرد.</ref> و در [[روز جمعه]] -به سفارش [[جبرائیل]]- ملتزم به [[معطر]] ساختن خویش بود<ref>{{متن حدیث|عَنْ يَاسِرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ{{ع}} قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} قَالَ لِي حَبِيبِي جَبْرَئِيلُ{{ع}} تَطَيَّبْ يَوْماً وَ يَوْماً لَا وَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لَا بُدَّ مِنْهُ وَ لَا تَتْرُكْ لَهُ}}. (الکلینی، الکافی، ج۶، ص۵۱۱، ح۱۲)؛ {{متن حدیث|وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} لِعَلِيٍّ يَا عَلِيُّ عَلَيْكَ بِالطِّيبِ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ فَإِنَّهُ مِنْ سُنَّتِي وَ تُكْتَبُ لَكَ حَسَنَاتُهُ مَا دَامَ يُوجَدُ مِنْكَ رَائِحَتُهُ}}. (الطبرسی، مکارم الأخلاق، ص۴۳).</ref> و اگر [[عطر]] نمی‌یافت، لباسِ رنگ شده با زعفران را مرطوب می‌کرد و بر چهره می‌نهاد<ref>{{متن حدیث|كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} إِذَا كَانَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ لَمْ يُصِبْ طِيباً دَعَا بِثَوْبٍ مَصْبُوغٍ بِزَعْفَرَانٍ فَرَشَّ عَلَيْهِ الْمَاءَ ثُمَّ مَسَحَ بِيَدِهِ ثُمَّ مَسَحَ بِهِ وَجْهَهُ}}. (شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۲۵، ح۱۲۵۷).</ref> و گاه همین کار را با روسری‌های [[معطر]]<ref>گفتنی است بر اساس دستورات اسلام، معطر بودنِ زنان نیز همچون مردان مستحب و پسندیده است اما مشروط بر آنکه نامحرمان آن را استشمام نکنند. در حدیث نبوی آمده که: هر زنی که خود را خوشبو کند و از خانه‌اش خارج شود مورد لعن قرار می‌گیرد تا به خانه‌اش بازگردد. (کلینی، الکافی، ج۵، ص۵۱۸).</ref> همسرانش انجام می‌داد<ref>{{متن حدیث|عَنِ السَّكَنِ الْخَزَّازِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَقُولُ: حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ أَخْذُ شَارِبِهِ وَ أَظْفَارِهِ وَ مَسُّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الطِّيبِ وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} إِذَا كَانَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ لَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ طِيبٌ دَعَا بِبَعْضِ خُمُرِ نِسَائِهِ فَبَلَّهَا بِالْمَاءِ ثُمَّ وَضَعَهَا عَلَى وَجْهِهِ}}. (الکلینی، الکافی، ج۶، ص۵۱۱، ح۱۰).</ref>.<ref>[[محمد رضا جباری|جباری، محمد رضا]]، [[سیره اخلاقی پیامبر اعظم - جباری (کتاب)|سیره اخلاقی پیامبر اعظم]]، ص ۱۶۰.</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}