نمایش مبدأ برای حارث بن مالک بن قیس بن عوذ کنانی لیثی

{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = اصحاب پیامبر
| عنوان مدخل  = حارث بن مالک بن قیس بن عوذ کنانی لیثی
| مداخل مرتبط = 
| پرسش مرتبط  = }}
== آشنایی اجمالی ==
وی از تیره [[بنی لیث بن بکر]] است<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۴.</ref>. برخی نام وی را [[مالک بن حارث]] گفته‌اند، اما [[صحابه‌نگاران]] [[حارث بن مالک]] را صحیح دانسته‌اند <ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۳۴</ref>. وی به [[ابن برصاء]] [[شهرت]] دارد. برصاء (=[[زن]] [[مبتلا]] به [[مرض]] پیسی) [[لقب]] [[مادر]] و به قولی لقب مادر [[پدر]] حارث بن مالک<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۵، ص۴۴۴؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۵، ص۲۷۶.</ref> بود و نامش «رَیطَه»، از تیره [[بنی هلال بن عامر]] بود که برخی به [[اشتباه]] به جهت عامری بودن برصاء، حارث بن مالک را نیز عامری دانسته‌اند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۴.</ref>.

حارث در سال هشتم [[مسلمان]] شد. داستان مسلمان شدن او بدین صورت بود که وقتی [[غالب بن عبدالله لیثی]] برای [[جنگ]] با بنی ملوح نزدیک قید رسید و آماده [[هجوم]] بر بنی ملوح بود، به حارث بن مالک برخورد و او را دستگیر کرد، حارث گفت: می‌خواهم مسلمان شوم و بیرون آمدم که به حضور [[رسول خدا]] {{صل}} شرفیاب شوم. غالب گفت: اگر مسلمان باشی یک شبانه [[روز]] که در بند ما باشی تو را زیانی ندارد، و اگر مسلمان نباشی سبب [[آسایش]] و [[اطمینان]] ما خواهد بود<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۶۱۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۹۴؛ طبری، تاریخ، ج۳، ص۲۷.</ref>، سپس او را در بند کشید و [[سوید بن صخر]] را بر او گماشت و سفارش کرد، اگر او [[ستیزه]] کرد سرش را جدا کن. سپس به جنگ رفته و بعد از [[پیروزی]] بر بنی ملوح او را همراه خود به [[مدینه]] آوردند<ref>واقدی، المغازی، ج۲، ص۷۵۱.</ref>. حارث بعد از مسلمان شدن نخست در [[مکه]] سپس در مدینه و به قولی در کوفه<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۳۴؛ ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۱۰۹.</ref> اقامت گزید<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۸.</ref>، به گفته [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۸.</ref>، [[ابن حبان]] و [[ترمذی]] از او [[روایت]] دارند و روایت او را نیز صحیح دانسته‌اند. به نقل [[شعبی]] [[حارث]] گوید: در [[روز فتح مکه]] از [[رسول خدا]] {{صل}} شنیدم که فرمود: {{متن حدیث|لا في مكة بعد اليوم الى يوم القيامة}}؛ از امروز تا [[روز قیامت]] در [[مکه]] [[جنگی]] نخواهد بود»<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۶۲۷؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۳۴؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۸۱؛ ذهبی، تاریخ، ج۲، ص۵۵.</ref>. [[عبید بن جریح]] نیز از طریق حارث چنین نقل کرده است که از رسول خدا {{صل}} در حالی که بین دو جمره تردد داشت، شنیدم که فرمود: {{متن حدیث|مَن حلفَ على يمينٍ مَصبورة ٍكاذبًا فليتبوَّأْ بوجهِه مقعدَه من النَّارِ}}؛ هر کس در نزد این [[منبر]] (اشاره به منبر خود) [[سوگند دروغ]] یاد کند، نشیمنگاه او در [[آتش]] خواهد بود»<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۴، ص۱۸۱؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۳۴ و با اختلاف در عبارت روایت بنگرید: ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۸۱.</ref>، [[سعید بن مسیب]] گوید: حارث از همدمان و همنشینان [[مروان بن حکم]] بود و ماجرایی بین او و [[مروان]] رخ داد که چنین بود: نزد مروان [[سخن]] از فیء شد، برخی گفتند فی [[مال الله]] است و [[عمر]] آن را در جایگاه خود صرف کرد. مروان گفت: فیء از آن [[امیرالمؤمنین]] (!) [[معاویه]] است و هر طوری بخواهد میان افراد تقسیم می‌کند. حارث از نزد مروان بیرون آمد و در راه [[سعد بن ابی وقاص]] را دید و آنچه را از مروان شنیده بود برای سعد بازگفت. حارث گوید: به [[مسجد]] می‌رفتم که سعد مرا دید و دستش را به بازوی من زد و گفت: دنبال من بیا. به دنبال سعد رفتم، تا نزد مروان رسیدم. سعد با مروان قصه فیء را طرح کرد و به او [[درشتی]] کرد و دستان خود را به علامت [[نفرین]] بالا برد. مروان مانع شد و مطلب را [[تکذیب]] کرد، سپس ندیمان خود را فراخواند و از آنان پرسید: چه کسی این قصه را به سعد گفته است؟ گفتند: ابن برصاء. مروان دستور داد [[حارث بن مالک]] را برای زدن تازیانه برهنه کردند. در همین حال [[دربان]] آمد و برای [[حکیم بن حزام]] [[اذن]] ورود خواست. [[مروان]] به گرمی او را پذیرفت و گفت: تا این شیخ دیگران را بر ما نشورانده لباس‌های ابن برصاء را به او بدهید<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۳، ص۴۶۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۵، ص۱۱۵؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۵، ص۲۷۷.</ref>. با توجه به داستان بالا باید این برصاء تا [[زمان معاویه]] زنده بوده باشد.<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «حارث بن مالک بن قیس بن عوذ کنانی لیثی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۴۹۱-۴۹۲.</ref>

== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[بنی لیث بن بکر]] (قبیله)

{{پایان مدخل وابسته}}

== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «حارث بن مالک بن قیس بن عوذ کنانی لیثی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']]
{{پایان منابع}}

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:اعلام]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]