نمایش مبدأ برای سیره معصوم در معارف مهدویت

{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = سیره معصوم
| عنوان مدخل  = سیره معصوم
| مداخل مرتبط = [[سیره معصوم در اخلاق اسلامی]] - [[سیره معصوم در معارف مهدویت]]
| پرسش مرتبط  = 
}}

== [[سیره معصومین]]{{عم}} ==
هرگاه سخن از سیره معصومین{{عم}} در میان می‌آید، همه گفتار و [[رفتار]] [[چهارده معصوم]]{{عم}} را در تمامی ابعاد، در بر می‌گیرد و منظور از سیره معصومین{{عم}}، مجموعه سخنان و [[افعال]] و رویّه‌های قولی و فعلی [[پیامبراکرم]]{{صل}} و [[اهل بیت]] [[عصمت]]{{عم}}؛ یعنی [[امیرمؤمنان]] و دیگر [[امامان]] و حضرت [[فاطمه علیها السلام]] است. قلمرو [[سیره]] آن ذوات قدسی نیز همه دوران حضور معصومین{{عم}} از آغاز [[بعثت پیامبر اکرم]]{{صل}} تا دوران [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} را شامل می‌شود. سیره ذوات قدسی [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و اهل بیت{{عم}} بر همگان [[حجّت]] بوده و به مصداق [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست، برای آن کس (از شما) که به خداوند و به روز بازپسین امید دارد و خداوند را بسیار یاد می‌کند» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref> در همه [[شئون]] فردی و [[اجتماعی]] [[حیات]]، الگوی رفتار ما شمرده می‌شود<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبرعلی]]، [[سیره امام مهدی در عصر ظهور (کتاب)|سیره امام مهدی در عصر ظهور]]، ص۲۲.</ref>.

== ویژگی‌های سیره معصومین{{عم}} ==
[[سیره پیامبر اکرم]]{{صل}} و اهل بیت{{عم}} به دلیل ویژگی عصمت و دیگر اوصاف منحصر به فرد آنان، با سیره و رفتار دیگران تفاوت اساسی دارد؛ زیرا عملکرد [[پیشوایان معصوم]]{{عم}} دارای ویژگی‌ها و ظرافت‌هایی است که به هیچ وجه در رفتار دیگران یافت نمی‌شود.

اولاً: دارای منشأ [[الهی]] است؛ یعنی سیره و رفتار ذوات [[مقدس]] پیامبر اکرم{{صل}} و اهل بیت{{عم}} بر اساس خواست و [[اراده خداوند]] شکل می‌گیرد؛ به گونه‌ای که همه گفتار و رفتار آن بزرگواران، مستند به [[وحی الهی]] بوده و در این حوزه قابل [[تفسیر]] و تبیین می‌باشند. آنان به مصداق {{متن قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى}}<ref>«و از سر هوا و هوس سخن نمی‌گوید * آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی می‌شود» سوره نجم، آیه ۳-۴.</ref>. سخن‌گویان وحی‌اند و ریز و درشت [[اعمال]] و حرکات شان، منطبق با [[دستورات الهی]] است و کوچک‌ترین کاری بر خلاف [[رضایت الهی]] انجام نمی‌دهند. [[سیاق]] این فرموده [[قرآن]] عام است و اختصاص به [[آیات قرآن]] و [[گفتار پیامبر اکرم]]{{صل}} ندارد، بلکه همه [[سخنان پیامبر اکرم]]{{صل}} و آنچه به عنوان [[احادیث نبوی]] معروف‌اند و همه [[رفتار]] آن حضرت که به [[سنت]] و [[سیره]] تعبیر می‌شوند را شامل می‌شود و همچنین به تبع ایشان [[اهل بیت]] [[عصمت]]{{عم}} و اوصیای [[طاهرین]] آن حضرت را نیز در بر می‌گیرد؛ کسانی که به فرموده [[امام هادی]]{{ع}}: {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ الْقَوَّامُونَ بِأَمْرِهِ الْعَامِلُونَ بِإِرَادَتِهِ}}؛ «[[مطیع]] محض خدایند و فقط به [[فرمان]] او اقدام می‌کنند و بر اساس [[رضایت]] او عمل می‌کنند».

ثانیاً: دارای محتوای ژرف و عمیقی است؛ به گونه‌ای که [[کلام]] و [[سیره پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}} به دلیل منشأوحیانی و [[ارتباط مستقیم]] شان با منبع عظیم [[قرآنی]]، دارای عمق و ژرفای عمیق و جامع کلمه‌هاست {{متن حدیث|اُعطِیتُ بِجَوَامِعَ الْکَلِم}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۷۴.</ref> به گونه‌ای که می‌تواند با یک سخن و رفتار به ظاهر کوچک، یک [[دنیا]] مطلب را بیان کند.

و چون گفتار و رفتار [[معصومین]]{{عم}} دارای معنی و مفهوم ژرف و بلندی است، [[فهم]] محتوای عمیق آن نیازمند [[تأمل]] زیادی است. اگر سیره پیامبر اکرم{{صل}} و اهل بیت{{عم}} به خوبی فهمیده شود و تجزیه و تحلیل گردد، می‌توان از کوچک‌ترین رفتار آنان، مهم‌ترین [[قوانین اسلامی]] را استخراج کرد؛ چراکه به مثابه چراغ و نورافکن [[قوی]] فضای [[فکری]] [[انسان]] را برای همیشه [[تاریخ]]، [[نورانی]] و روشن می‌کند.

سیره پیامبر اکرم{{صل}} و ائمه معصومین{{عم}} چون برخاسته از [[اراده خدا]] و مطابق با [[قرآن کریم]] است، آشنایی و [[شناخت]] صحیح سیره آن، سبب [[فهم]] صحیح و [[درک]] معنای [[واقعی]] [[آیات قرآن کریم]] نیز می‌شود؛ زیرا سیره و رفتار معصومین{{عم}} [[تفسیر]] و تبیین آیات قرآن کریم است و با شناخت آن می‌توان به [[حقیقت]] مفاهیم قرآن بهتر پی برد و معنای [[واقعی]] [[کلام خداوند]] را [[درک]] کرد. از این رو، [[احادیث]] و [[روایات اسلامی]] در کنار [[قرآن کریم]]، دومین منبع اصیل [[معارف دین]] شمرده می‌شود.

ثالثاً: جامع و فراگیر است. از دیگر ویژگی‌های مهم [[سیره معصومین]]{{عم}} [[جامعیت]] و فراگیری دامنه آن است. [[سیره پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} علاوه بر عمق محتوایی آن، همه [[شئون زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] [[انسان]] را [[پوشش]] می‌دهد و هیچ گوشه‌ای از زوایای [[حیات آدمی]]، بیرون از دامنه [[سیره]] قرار نمی‌گیرد. این ویژگی، سبب شده است که [[سیره اهل بیت]] [[عصمت]]{{عم}} همه ابعاد مختلف [[زندگی]] [[انسان]] اعم از بعد [[دینی]]، [[اخلاقی]]، [[تربیتی]]، اجتماعی، [[اقتصادی]] و امثال آن را در بر گیرد. از این رو، [[امیرمؤمنان]]{{ع}} درباره [[سیره رسول خدا]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|وَ لَقَدْ كَانَ فِي رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} كَافٍ لَكَ فِي الْأُسْوَةِ وَ دَلِيلٌ لَكَ عَلَى ذَمِّ الدُّنْيَا وَ عَيْبِهَا وَ كَثْرَةِ مَخَازِيهَا وَ مَسَاوِيهَا}}<ref>بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۸۴.</ref>؛ «برای تو کافی است که [[راه و رسم زندگی]] را از شیوه [[زندگی پیامبر اسلام]]{{صل}} [[الگو‌پذیری]] تا راهنمای خوبی در [[شناخت]] بدی‌ها و عیب‌های [[دنیا]] و رسوایی‌ها و زشتی‌های آن برای تو باشد».

امیرمؤمنان{{ع}} در این سخن خویش، [[رسول خدا]]{{صل}} را به عنوان [[الگوی جامع]] زندگی معرفی کرده و [[تأسی]] به سیره آن حضرت را در شناخت بدی‌ها و خوبی‌های دنیا و همه شئونات زندگی کافی دانسته است به گونه‌ای که [[شخصیت]] آن [[بزرگوار]]، منحصر به [[زمان]] خاصی نبوده و نیست، بلکه یک [[حقیقت]] فرا زمانی و [[جاودانه]] است که برای هر نسلی مطابق با واقعیت‌های زندگی آنان، تبلور پیدا می‌کند و هر کس می‌تواند به اندازه [[استعداد]] و توان خود، از آن منبع جوشان کمالات الهی توشه‌ای برگیرد.

سایر [[خاندان نبوت]] و [[ائمه معصوم]]{{عم}} نیز همانند خود [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[اسوه]] جامع [[هدایت]] و الگوهایی شایسته و [[نیکو]] برای همه [[بشریت]] می‌باشند. از این جهت هیچ تفاوتی میان آن [[انوار]] [[مقدس]] وجود ندارد. آن گونه که [[امام سجاد]]{{ع}} به نقل از جدش [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|كُلُّنَا وَاحِدٌ مِنْ نُورٍ وَاحِدٍ وَ رُوحُنَا مِنْ أَمْرِ اللَّهِ أَوَّلُنَا مُحَمَّدٌ وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ وَ كُلُّنَا مُحَمَّدٌ}}<ref>بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۶.</ref>؛ «همه ما از یک [[نور]] هستیم و [[روح]] ما از امر یگانه نشأت می‌گیرد و اول و وسط و آخر ما محمد است، بلکه همه ما محمد هستیم».

بنابراین، [[سیره اهل بیت]] [[عصمت]]{{عم}} با رسول خدا{{صل}} یکی و تفکیک ناپذیر است و همگی در قالب گفتار و [[رفتار]] [[حکیمانه]]، مجموعه واحد و روشمندی را به نام [[سیره قولی]] و فعلی تشکیل می‌دهد به گونه‌ای که با وجود این [[انوار]] [[مقدس]]، [[انسان]] نیازی به الگوهای دیگری نخواهد داشت بلکه [[سیره]] جامع و فراگیر آن بزرگواران، برای همه [[بشریت]] راهگشا بوده و مصداق کامل [[اسوه]] حسنه‌ای است که [[قرآن کریم]] همگان را به [[الگو‌پذیری]] از آنان فراخوانده است {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست، برای آن کس (از شما) که به خداوند و به روز بازپسین امید دارد و خداوند را بسیار یاد می‌کند» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>.<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبرعلی]]، [[سیره امام مهدی در عصر ظهور (کتاب)|سیره امام مهدی در عصر ظهور]]، ص۲۳.</ref>

== [[ضرورت]] الگوپذیری از سیره [[ائمه معصوم]]{{عم}} ==
[[امامان معصوم]]{{عم}} هرکدام راهنمای بشریت و [[صراط مستقیم]] هدایت‌اند {{متن حدیث|أَنْتُمُ السَّبِيلُ الْأَعْظَمُ وَ الصِّرَاطُ الْأَقْوَمُ}}<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۷۴.</ref>؛ بدون [[شک]]، آشنایی با چگونگی [[سیرت]] و [[سنت]] و الگو‌پذیری از آن چراغ‌های [[هدایت]]، به ویژه سیره و شیوه [[زندگی امام مهدی]]{{ع}} مایه [[روشنایی]] مسیر [[زندگی]] [[منتظران]] آن حضرت خواهد بود.

همان‌گونه که قرآن کریم [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و به تبع او امامان معصوم{{عم}} را اسوه‌ای [[نیکو]] برای همه بشریت معرفی کرده و همگان را به الگوپذیری و [[تبعیت]] از سیرت آنان فراخوانده است: است {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست، برای آن کس (از شما) که به خداوند و به روز بازپسین امید دارد و خداوند را بسیار یاد می‌کند» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>.
از این رو، [[خداوند]]، [[تبعیت]] از [[پیامبر مکرم اسلام]] را، نشانه [[محبت]] [[واقعی]] نسبت به خداوند یاد فرموده است: {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي}}<ref>«بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید» سوره آل عمران، آیه ۳۱.</ref>.

در [[روایات]] نیز [[سیرت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بهترین و کامل‌ترین شیوه خوانده شده است: {{متن حدیث|خَيْرُ السُّنَّةِ سُنَّةُ مُحَمَّدٍ}}<ref>الاختصاص، ص۳۴۲.</ref>؛ «بهترین [[سنّت]]، سنّت و روش [[حضرت محمد]]{{صل}} است». چه آنکه سیرت پیامبر اکرم{{صل}} آخرین و ماندگارترین [[سنت]] یاد شده است: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي وَ لَا سُنَّةَ بَعْدَ سُنَّتِي}}<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۶۳.</ref>؛ «[[مردم]] بدانید که [[پیام آوری]] پس از من نیست و پس از سنت من، سنّت شایسته [[پیروی]] دیگری، نخواهد بود».

از آنجایی که سنّت [[رسول خاتم]]{{صل}} کامل‌ترین سنتی است که از سوی [[پیامبران الهی]]{{عم}} برای [[بشریت]] به ارمغان آورده شده و [[قرآن کریم]] نیز همگان را به اقتدای به آن وجود [[مقدس]] سفارش کرده است: {{متن قرآن|مَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«و آنچه پیامبر به شما می‌دهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز می‌دارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref> [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} نیز الگوی [[امّت اسلامی]] می‌باشند؛ چراکه آنان هم خود بر پایه [[سنت رسول خدا]]{{صل}} عمل می‌کند و هم دیگران را به پیروی از سیرت و سنت [[رسول مکرم اسلام]] فرا می‌خواند، آن گونه که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|اقْتَدُوا بِهَدْيِ نَبِيِّكُمْ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ الْهَدْيِ وَ اسْتَنُّوا بِسُنَّتِهِ فَإِنَّهَا أَهْدَى السُّنَنِ‌}}<ref>غررالحکم و دررالکلم، ص۱۱۰.</ref>؛ «به رهنمون [[پیامبر]] تان [[اقتدا]] کنید که او راستگو‌ترین [[راهنما]] است و به شیوه او [[رفتار]] کنید که سنت او [[هدایت]] بخش‌ترین راه و روش است».

بر پایه [[آیات]] و [[روایت]] یاد شده همه [[بندگان]] نیازمند [[الگو‌پذیری]] از [[سیره]] [[پیشوایان]] معصومند؛ همان‌گونه که خود [[رسول خدا]]{{صل}} آن وجودات [[مقدس]] را چراغ‌های [[هدایت]] برای [[بشریت]] و [[راهنمایان]] به سوی [[خدا]] معرفی فرمود: {{متن حدیث|أَهْلُ بَيْتِي مَنَارُ الْهُدَى وَ الدَّالُّونَ عَلَى اللَّهِ}}<ref>الاحتجاج، ج۱،ص ۱۱۳.</ref>؛ چراکه راه‌یابی به [[صراط]] [[حق]]، جز در [[پیروی]] از رهنمودهای هدایت‌بخش [[خاندان وحی]] ممکن نمی‌باشد<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبرعلی]]، [[سیره امام مهدی در عصر ظهور (کتاب)|سیره امام مهدی در عصر ظهور]]، ص۲۸.</ref>.

== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:152236.jpg|22px]] [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبرعلی]]، [[سیره امام مهدی در عصر ظهور (کتاب)|'''سیره امام مهدی در عصر ظهور''']]
{{پایان منابع}}

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:سیره معصوم]]