|
|
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| | تفسیر القرآن الکریم (کتاب) ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد: |
| | عنوان = تفسیر القرآن الکریم
| |
| | عنوان اصلی =
| |
| | تصویر = 615019061.jpg
| |
| | اندازه تصویر = 200px
| |
| | از مجموعه =
| |
| | زبان = عربی
| |
| |زبان اصلی =
| |
| | نویسنده = [[صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی]] مشهور به [[صدرالمتألهین]] یا [[ملا صدرا]]
| |
| | نویسندگان =
| |
| | تحقیق یا تدوین =
| |
| | زیر نظر =
| |
| | به کوشش =
| |
| | مترجم =
| |
| | مترجمان =
| |
| | ویراستار =
| |
| | ویراستاران =
| |
| | موضوع =
| |
| | مذهب =
| |
| | ناشر = [[انتشارات بیدار]]
| |
| | به همت =
| |
| | وابسته به =
| |
| | محل نشر = قم، ایران
| |
| | سال نشر = ۱۳۶۶ ش
| |
| | تعداد جلد = ۷
| |
| | صفحه =
| |
| | قطع = وزیری
| |
| | نوع جلد =
| |
| | شابک =
| |
| | رده‌بندی کنگره =
| |
| | رده‌بندی دیویی =
| |
| | شماره ملی =
| |
| }}
| |
| '''تفسیر القرآن الکریم''' کتابی است به زبان عربی که مشتمل بر تأویلات [[آیات قرآن]] می‌باشد. این کتاب اثر [[صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی]] مشهور به [[صدرالمتألهین]] یا [[ملا صدرا]] است و [[انتشارات بیدار]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[http://lib.eshia.ir/71746/0/8 کتابخانه مدرسه فقاهت]</ref>
| |
|
| |
|
| == دربارهٔ کتاب ==
| | * [[تفسیر القرآن الکریم - ملاصدرا (کتاب)]]. |
| «تفسیر القرآن الکریم» [[تفسیری]] است از «محمد بن ابراهیم» معروف به «[[صدرالمتالهین]]» و «[[ملاصدرای شیرازی]]»، [[فیلسوف]] و [[عارف]] بزرگ [[قرن یازدهم هجری]] قمری، مشتمل بر [[تفسیر]] سوره‌های [[حدید]]، اعلی، آیة‌الکرسی، [[آیه نور]] و سوره‌های [[طارق]]، [[سجده]]، [[یس]]، واقعه، زلزال، [[جمعه]] و نیز، [[مفاتیح الغیب]] (در [[علوم قرآن]] و غرائب [[تأویل]] رموز و [[اسرار الهی]])، و همچنین تفسیر [[سوره حمد]]، بقره، [[متشابهات]] القرآن (تفسیر [[آیات متشابه]] با مشرب [[فلسفی]] از راه [[مکاشفه]] و تأویل)، [[اسرار]] الآیات و [[انوار]] البَیِّنات (شامل بخشی از آیاتی که [[اسرار]] و نشانه‌های [[عظمت]] ربانی از انواع [[مخلوقات]] و موجودات را بیان می‌دارد)، حاشیه و شرح [[تفسیر بیضاوی]] (به شیوه فلسفی و [[عرفانی]]) که البته کتاب اخیر هنوز انتشار نیافته است<ref>طبقات مفسران شیعه، ص۵۶۲.</ref>.
| | * [[تفسیر القرآن الکریم - ابوحمزه ثمالی (کتاب)]]. |
|
| |
|
| آخرین چاپی که از تفسیر صدر المتألهین انجام گرفته، حاصل [[کوشش]]: [[محسن بیدار]] و [[محمد خواجوی]] است که پراکنده‌های تفسیری [[ملاصدرا]] تحت عنوان «تفسیر القرآن الکریم» از طرف نشر بیدار در [[قم]]، همراه با تعلیقات حکمی حاج ملا [[علی نوری]] با فهارس کامل (عناوین، [[احادیث]]، اعلام، موضوعات، اصطلاحات، فهرست مطالب و منابع) در ۷ جلد استخراج گردیده و در سال ۱۳۶۴ انتشار یافته است.
| | {{ابهام‌زدایی}} |
| | |
| ملاصدرا، فیلسوف بزرگ و صاحب [[مکتب فلسفی]] [[حکمت متعالیه]] در سال ۹۷۹ق در [[شهر]] [[شیراز]] [[چشم]] به [[جهان]] گشوده و پس از کسب مقدمات [[علوم]] در زادگاهش، به [[اصفهان]] [[مهاجرت]] کرده و محضر [[میرداماد]] و [[بهایی]] و شاید [[میرفندرسکی]]، [[علوم عقلی]] و [[نقلی]] را آموخت. پس از چندی به سبب [[کینه‌توزی]] اقران به کهک قم کوچید اما بعد از مدتی که [[الله وردی خان]]، [[حاکم]] [[فارس]]، مدرسه بزرگی در شیراز بنا کرد، او برای [[تدریس]] به آنجا [[دعوت]] شد و بقیه عمرش را در شیراز به تدریس و تألیف گذراند. سر انجام در راه هفتمین [[سفر]] خود به [[خانه خدا]] در [[بصره]]، در سال ۱۰۵۰ق درگذشت و در همان جا به [[خاک]] سپرده شد.
| |
| | |
| ملاصدرا با این فرض که مفاد [[برهان عقلی]]، [[عرفان]] و [[شهود]] و [[وحی الهی]] با هم [[اختلاف]] ندارند با بهره‌گیری از روش‌های مشّایی، اشراقی، [[کلامی]] و [[عرفانی]] توانست به روشی دست یابد که در نظر وی حاوی مزایای تمام روش‌های پیشین بود. افزون بر آن‌که می‌توانست تمام آموزه‌های [[وحیانی]] و [[شهودی]] را در پرتو [[عقل]] و [[برهان]] [[اثبات]] کند. اگر چه طرح واژه [[حکمت متعالیه]] را پیش از او، [[ابن سینا]] مطرح کرده و [[میرداماد]] پی گرفته بود، ولی روش [[ملاصدرا]] چنان بود که از نیم قرن پس از درگذشت او تا عصر حاضر، همواره با عنوان روش فسلفی متفکران [[شیعه]] مورد استقبال قرار گرفته و روش‌های دیگر [[منسوخ]] شده است.
| |
| | |
| بنیادی‌ترین اصل [[فلسفی]] او یکی «اصالت وجود» است و دیگری «حرکت جوهری». ملاصدرا با استفاده از تعلیمات ابن سینا، محور مباحث فلسفی خود را بر «وجود» [[استوار]] کرد و با طرح «اصالت وجود»، راه را برای [[وحدت]] تشکیکی و وحدت شخصی وجود هموار کرد. او با مفهوم «تشکیک وجود» چگونگی [[ارتباط]] [[خالق]] با مخلوق را توجیه کرد. او با تقریر ویژه خود در مورد ارتباط خالق با مخلوق، از بحث علت و معلولی عبور کرد و [[معتقد]] به ارتباط ویژه‌ای بین [[خدا]] و عالم شد.
| |
| | |
| ملاصدرا در پی عرضه بحث «اصالت وجود» و «[[وحدت وجود]]» افزون بر طرح مباحث جدیدی در حوزه [[معرفت‌شناسی]]، به [[تفسیر]] دقیق و [[بدیع]] برخی از [[آیات الهی]] و [[روایات]] رسید و همین را صراحتاً در تفسیر و [[شرح اصول کافی]] ابراز داشت.
| |
| | |
| وی در پی [[کشف]] حرکت جوهری و برهانی کردن مبانی آن، موفق به ارائه طرحی نو در چگونگی نفس [[انسانی]] و ارتباط آن با [[بدن]] و [[جسم]] شد و برای اولین بار توانست [[معاد جسمانی]] را به طور کاملاً [[عقلانی]] اثبات کند. گویا همین امر دست‌مایه شارحان او در عرصه چگونگی [[سلوک]] إلی [[الله]] و نائل شدن به [[مقامات]] عالیه و بررسی [[فناء فی الله]] شد.
| |
| | |
| از ملاصدرا تا کنون ۵۸ اثر شناخته شده که مهم‌ترین آنها عبارتند از: «الحکمة المتعالیه فی الأسفار الأربعة العقلیة» مشهور به «اسفار» که مهم‌ترین و مفصل‌ترین اثر اوست؛ «الشواهد الربوبیة»، «المبدأ و المعاد»، «العرشیة، «المشاعر»، «اکسیر العارفین» «[[جعل]] وجود»، «مزاج»، «[[متشابهات]] القرآن»، «تعلیقه [[شفاء]]»، «حکمة الاشراق»، «[[شرح اصول کافی]]»، «رسالة [[حشر]] العوام» و [[تفسیر]] سوره‌های گوناگون [[قرآن]] که به با عنوان «[[تفسیر القرآن الکریم]]» به چاپ رسیده است<ref>دانشنامه دانش گستر، ج۱۵، ص۷۸۷.</ref>.
| |
| | |
| [[شیوه تفسیری]] ملاصدار چنین است که نخست معانی لغات، [[اعراب]] و [[اختلاف]] [[قرائت‌ها]] را می‌آورد و پس از آن، آراء [[عالمان]] فنّ و [[مفسران]] بزرگ را به صورت کوتاه نقل و در پایان هر بخش، نظر خود را با [[استدلال]] بیان می‌کند. او بر آن است که [[معانی قرآن]] را به شیوه [[فلسفی]] و [[عرفانی]] تفسیر کند و گاه راه [[تأویل]] را نیز در پیش گیرد و چون او قائل به جمع [[فلسفه]] [[اشراق]] و استدلال [[مشاء]] است، می‌خواهد [[عرفان]] و فلسفه و [[عقل]] و [[دل]] را به هم پیوند دهد.
| |
| | |
| به همین دلیل در سراسر تفسیرش اشارات عرشیه و فیوضات ربانیّه و نکات بدیعیه عرفانی را مطرح می‌سازد و در هر فصلی از فصول تفسیرش از کلید [[اسرار]] حکمت‌های قرآن سخن به میان می‌آورد. وی همچنین درباره سرّ حروف، [[حقیقت]] [[کلام]] و [[تمثیل]]، فایده [[نزول]]، کیفیت نزول، [[وحی]]، حقیقت [[فرشتگان]]، [[جن]]، [[شیطان]]، [[غیب]] و ماوراء ماده و [[عوالم عقول]] داد سخن سر می‌دهد. با این همه در این تفسیر فراز و نشیب‌ها فراوان‌اند، به طوری که گاهی ذوق عرفانی و فلسفی بر دیگر جنبه‌های بحث سایه‌گستر می‌شود<ref>شناخت‌نامه تفاسیر، ص۱۱۷.</ref>. در پایان تفسیر {{متن قرآن|وَالسَّمَاءِ وَالطَّارِقِ}}<ref>«سوگند به آسمان و به ستاره صبح (شب‌شکن)،» سوره طارق، آیه ۱.</ref> می‌نویسد: «شاید مقصود از «[[سماء]]»، سماء عالم صغیر و اشاره به سر [[آدمی]] باشد؛ زیرا [[مجمع]] [[انوار]] قوای ظاهری است و «[[طارق]]» اشاره به نفس ناطقه است و شاید سماء به نفس ناطقه اشارت باشد؛ بدان سبب محل واردات [[غیبی]] است». در ذیل {{متن قرآن|سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى}}<ref>«نام برتر پروردگارت را به پاکی بستای!» سوره اعلی، آیه ۱.</ref> در شرح «اسم» می‌نویسد: شاید مقصود معلول اول باشد که فرشته‌ای [[مقدس]] و [[روحانی]] است. عبارت [[آیه]] جز این را نمی‌رساند و مطلوب در آیه همانا [[عقیده]] بدان است که فعل ربانی همان [[اسم الهی]] است که موجودی روحانی و مبرا از [[جسم]] و جسمانیات و مجرد از تحیّز و مکان است؛ زیرا «[[صادر اول]]» بایستی از «[[وحدت]] بالفعل» برخوردار باشد و در تأثیر، باید [[استقلال]] وجودی داشته باشد و چیزی جز «جوهر [[عقلی]]» دارای چنین اوصافی نیست؛ زیرا «جسم» وحدت و «هیولا» فعلیت ندارد.
| |
| | |
| در [[آیه مبارکه]] {{متن قرآن|تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ}}<ref>«خجسته باد نام پروردگارت آن (خداوند) بشکوه و کرامند» سوره الرحمن، آیه ۷۸.</ref> با [[عظمت]] از «اسم» یاد شده است که دلیل دارا بودن [[عقل]] است و چیزی جز «گوهر عقل» نمی‌تواند باشد. او همچنین در ذیل آیه {{متن قرآن|اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ}}<ref>«خداوند همان است که آسمان‌ها و زمین و آنچه را که میان آنهاست در شش روز آفرید» سوره سجده، آیه ۴.</ref> و در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|يَسْأَلُهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ}}<ref>«هر که در آسمان‌ها و زمین است از او درخواست دارد، او هماره در کاری است» سوره الرحمن، آیه ۲۹.</ref> در رابطه با مسأله «[[بداء]]» می‌نویسد: [[خداوند]] بر من [[منت]] نهاد تا تحقیقی را درباره این آیه ارائه کنم که [[شفابخش]] دردمندان و [[سیراب]] کننده تشنگان زلال [[حقیقت]] است. آنگاه می‌افزاید: هر موجود زمانی، ناگزیر به تدریج حاصل [وحادث] می‌شود؛ از این رو، مدت زمانی او، معین [[زمان]] حدوث اوست، یعنی همواره به [[افاضه]] وجود نیاز دارد. پس هر موجودی در این [[جهان]] - چه در عالم [[علوی]] و چه در عالم سفلی – در تداوم وجودی خود در دست [[آفرینش]] جدید است. چنانچه [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} فرموده است:{{متن حدیث|لِأَنَّهُ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ مِنْ إِحْدَاثِ بَدِيعٍ لَمْ يَكُنِ}}<ref>الکافی، ج۱، ص۱۴۱.</ref>. پس آنچه در [[آسمان]] و [[زمین]] است، پیوسته تقاضای [[افاضه]] دارند و هر دم، [[خداوند]] در حال [[آفرینش]] تازه‌ای است؛ لذا آفرینش چیزی نبوده که تنها حالت حدوثی و یکجا داشته باشد و سپس خداوند از آفرینش [[فراغت]] یافته باشد، چنانچه [[یهود]] پنداشته و گفته‌اند: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ قَدْ فَرَغَ مِنَ الْأَمْرِ}}. بنابراین، تمامی موجودات [[علوی]] و سفلی به دلیل زمانی بودن و آفرینش تدریجی، سراسر مدت [[زمان]] بقای آنها، عین مدت زمان حدوث و انشای آنهاست.
| |
| | |
| [[ملاصدرا]] می‌گوید: «این مدت شش [[روزه]] که در [[کلام الهی]] آمده همان مدت زمان بقای آنها است که عین زمان انشا و ایجاد و حدوث آنها می‌باشد و خداوند، آنجا که می‌فرماید: {{متن قرآن|كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ}}<ref>«هر که در آسمان‌ها و زمین است از او درخواست دارد، او هماره در کاری است» سوره الرحمن، آیه ۲۹.</ref> به همین معنا اشاره می‌کند<ref>تفسیر و مفسران، ج۲، ص۴۳۲-۴۳۳.</ref>.
| |
| | |
| [[منابع تفسیری]] ملاصدرا بیش از همه، [[مفاتیح الغیب]] [[فخر رازی]] است و می‌‌توان گفت [[روح]] او با سخنان [[تفسیری]] فخر رازی در مفاتیح الغیب پیوندی عمیق دارد. پس از آن، از [[تفسیر]] «[[غرائب القرآن و رغائب الفرقان (کتاب)|غرائب القرآن و رغائب الفرقان]]» [[نظام الدین قمی نیشابوری]] به‌ویژه در بخش [[عرفان]] بهره گرفته است. از تفسیر «[[الکشاف]]» [[زمخشری]] در نکات ادبی و بلاغی فراوان استفاده کرده که نوعاً از آن نام می‌برد، ولی از دو تفسیر پیشین یادی نمی‌کند. همچنین از تفسیر «[[مجمع البیان]]» [[فضل بن حسن طبرسی]] مخصوصاً در نقل اقوال [[مفسران]] و برخی [[روایات]] بهره فراوان برده است. ملاصدرا در [[نقل روایات]] گاهی به [[راویان]] [[ضعیف]] عالی الاسناد روی آورده که جای [[شگفتی]] است! مثلاً در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا}}<ref>«که ما آنان را به‌گونه‌ای ویژه پدید آورده‌ایم و، آنان را دوشیزه آفریده‌ایم» سوره واقعه، آیه ۳۵-۳۶.</ref> روایتی تقل می‌کند که در خور [[مقام]] حکیمی چون او نیست<ref>الکشاف، ج۴، ص۴۶۲؛ الدر المنثور، ج۶، ص۱۵۸، ذیل تفسیر آیه ۳۵ و ۳۶ از سوره واقعه؛ تفسیر و مفسران، ج۲، ص۴۴۴؛ تفسیر القرآن الکریم، ملاصدرا شیرازی (۹۷۹-۱۰۵۰ق.)، تصحیح محسن بیدار فر، قم، انتشارات بیدار، ۱۳۶۴ش.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[تفسیر ملاصدرا (مقاله)|مقاله «تفسیر ملاصدرا»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref>
| |
| | |
| == فهرست کتاب ==
| |
| در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
| |
| | |
| == دربارهٔ پدیدآورنده ==
| |
| {{:ملا صدرا}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| == دریافت متن ==
| |
| *[https://noorlib.ir/book/view/1906?viewType=pdf&volumeNumber=6 دریافت متن PDF کتاب از وبگاه کتابخانه دیجیتال نور]
| |
| *[http://lib.eshia.ir/71746/0/8 دریافت متن دیجیتال کتاب از کتابخانه مدرسه فقاهت]
| |
| | |
| == پیوند به بیرون ==
| |
| *[https://alefbalib.com/Metadata/407245/%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D8%A7-%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%88%D9%84 کتابخانه مجازی الفبا]
| |
| | |
| [[رده:کتاب]]
| |
| [[رده:منبع‌شناسى دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]
| |
| [[رده:منبع‌شناسى دانشنامه مجازی امامت و ولایت به زبان عربی]]
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی دانشنامه مجازی امامت و ولایت به زبان عربی]]
| |
| [[رده:کتاب‌های ملا صدرا]]
| |
| [[رده:آثار ملا صدرا]]
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی امامت تک جلدی]]
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی امامت با تعداد صفحات بیش از ۳۰۰]]
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت منتشر‌شده در ۱۳۶۶]]
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات بیدار]]
| |
| [[رده:کتاب‌های دارای چکیده]]
| |
| [[رده:کتاب‌های دارای فهرست]]
| |
| [[رده:کتاب‌های دارای متن دیجیتال]]
| |
| [[رده:کتاب‌های دارای متن PDF]]
| |
