تفسیر علمی در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'جمع بندی' به 'جمع‌بندی'
جز (جایگزینی متن - 'جمع بندی' به 'جمع‌بندی')
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:
قرآن‌پژوهان برای [[حفظ]] تفسیر علمی از در افتادن به فراز و فرودهایی که در عرصه [[علم]] و [[تئوری]] پردازی‌های آن صورت می‌‌گیرد، لازم دانسته‌اند که [[مفسر]]، تنها با بهره‌گیری از مسلمات [[علمی]] که درباره [[صحت]] و [[استواری]] آن، [[یقین]] کامل وجود دارد، به [[تفسیر علمی]] از [[آیات]] بپردازد و از تئوری‌های غیر [[قطعی]] استفاده نشود. <ref>اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، ج ۲، ص۶۰۴؛ پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ص۵۰؛ اتجاهات التجدید، ص۶۷۷.</ref> [[نوفل]]، مطالب علمی را به دو دسته نظریات و [[حقایق]] قسمت می‌‌کند و تنها بهره‌گیری از نوع دوم را که قطعیت آن ثابت شده مناسب می‌‌داند. <ref>التفسیر العلمی للقرآن، ص۲۰۹.</ref> [[عبدالعزیز اسماعیل]] در مقدمه کتابش الاسلام والطب الحدیث همین سخن را یادآور می‌‌شود. <ref>اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع العشر، ج ۲، ص۵۷۱.</ref> برخی با فرق نهادن بین امور قطعی و ظنی، در انتساب این امور به [[قرآن]] به نوع اسناد توجه کرده‌اند و اسناد به امور قطعی را به طور قطعی و به امور ظنی را به طور ظنی لازم دانسته‌اند؛<ref>تسنیم، ج۱، ص۱۷۴.</ref> البته ایشان به طور مستقل در [[مقام]] بحث از تفسیر علمی نیستند.
قرآن‌پژوهان برای [[حفظ]] تفسیر علمی از در افتادن به فراز و فرودهایی که در عرصه [[علم]] و [[تئوری]] پردازی‌های آن صورت می‌‌گیرد، لازم دانسته‌اند که [[مفسر]]، تنها با بهره‌گیری از مسلمات [[علمی]] که درباره [[صحت]] و [[استواری]] آن، [[یقین]] کامل وجود دارد، به [[تفسیر علمی]] از [[آیات]] بپردازد و از تئوری‌های غیر [[قطعی]] استفاده نشود. <ref>اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، ج ۲، ص۶۰۴؛ پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ص۵۰؛ اتجاهات التجدید، ص۶۷۷.</ref> [[نوفل]]، مطالب علمی را به دو دسته نظریات و [[حقایق]] قسمت می‌‌کند و تنها بهره‌گیری از نوع دوم را که قطعیت آن ثابت شده مناسب می‌‌داند. <ref>التفسیر العلمی للقرآن، ص۲۰۹.</ref> [[عبدالعزیز اسماعیل]] در مقدمه کتابش الاسلام والطب الحدیث همین سخن را یادآور می‌‌شود. <ref>اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع العشر، ج ۲، ص۵۷۱.</ref> برخی با فرق نهادن بین امور قطعی و ظنی، در انتساب این امور به [[قرآن]] به نوع اسناد توجه کرده‌اند و اسناد به امور قطعی را به طور قطعی و به امور ظنی را به طور ظنی لازم دانسته‌اند؛<ref>تسنیم، ج۱، ص۱۷۴.</ref> البته ایشان به طور مستقل در [[مقام]] بحث از تفسیر علمی نیستند.


در کنار شروط مذکور، پاره‌ای از اندیشهوران، ازاین فراتر رفته و به قیودی اشاره کرده‌اند که در مقام [[تعارض]] یافته‌های علمی و [[آیات قرآن]] پدید می‌‌آید؛ [[علامه طباطبایی]] آیات قرآن را به آنچه [[تحمل]] معانی متعدد را دارد و آیاتی که به یک معنای خاص تصریح دارد و مطالب علمی را به مسلمات و فرضیات قسمت کرده است. <ref> المیزان، ج ۱۷، ص۳۷۳.</ref> در این صورت ۴ شکل برای تعارض پدید می‌‌آید که با بررسی نمونه‌ها و موارد می‌‌توان نظر ایشان را چنین جمع بندی کرد:
در کنار شروط مذکور، پاره‌ای از اندیشهوران، ازاین فراتر رفته و به قیودی اشاره کرده‌اند که در مقام [[تعارض]] یافته‌های علمی و [[آیات قرآن]] پدید می‌‌آید؛ [[علامه طباطبایی]] آیات قرآن را به آنچه [[تحمل]] معانی متعدد را دارد و آیاتی که به یک معنای خاص تصریح دارد و مطالب علمی را به مسلمات و فرضیات قسمت کرده است. <ref> المیزان، ج ۱۷، ص۳۷۳.</ref> در این صورت ۴ شکل برای تعارض پدید می‌‌آید که با بررسی نمونه‌ها و موارد می‌‌توان نظر ایشان را چنین جمع‌بندی کرد:
#'''مسلمات علمی مخالف با [[نص]] قطعی:''' در چنین مواردی مانند مسئله ۷ [[آسمان]]، باید در [[داوری]] توقف کرد؛ نه [[حقانیت]] [[علم]] را [[انکار]] کرد، نه از صریح نص دست برداشت، <ref> المیزان، ج ۱۷، ص۳۷۰، ۳۷۳.</ref> بلکه تبیین [[آیه]] را به [[آینده]] و دستیابی به اطلاعات جدید واگذارد. <ref>نک. عقلگرایی در تفاسیر قرن چهاردهم، ص۲۰۰ - ۲۱۳.</ref>
#'''مسلمات علمی مخالف با [[نص]] قطعی:''' در چنین مواردی مانند مسئله ۷ [[آسمان]]، باید در [[داوری]] توقف کرد؛ نه [[حقانیت]] [[علم]] را [[انکار]] کرد، نه از صریح نص دست برداشت، <ref> المیزان، ج ۱۷، ص۳۷۰، ۳۷۳.</ref> بلکه تبیین [[آیه]] را به [[آینده]] و دستیابی به اطلاعات جدید واگذارد. <ref>نک. عقلگرایی در تفاسیر قرن چهاردهم، ص۲۰۰ - ۲۱۳.</ref>
#'''مسلمات [[علمی]] مخالف با [[آیات]] [[تأویل]] پذیر:''' در چنین مواردی [[آیه]] با توجه به آن قرینه [[قطعی]] تأویل می‌‌گردد. چنان که [[علامه طباطبایی]] خود در مسئله شهاب‌های آسمانی در [[رجم]] [[شیاطین]]، در [[تفسیر]] پیشینیان به استناد آیات علمی، [[تجدید]] نظر کرده‌اند. <ref>المیزان، ج ۱۹، ص۳۵۱؛ ج ۱۷، ص۳۷۳.</ref>
#'''مسلمات [[علمی]] مخالف با [[آیات]] [[تأویل]] پذیر:''' در چنین مواردی [[آیه]] با توجه به آن قرینه [[قطعی]] تأویل می‌‌گردد. چنان که [[علامه طباطبایی]] خود در مسئله شهاب‌های آسمانی در [[رجم]] [[شیاطین]]، در [[تفسیر]] پیشینیان به استناد آیات علمی، [[تجدید]] نظر کرده‌اند. <ref>المیزان، ج ۱۹، ص۳۵۱؛ ج ۱۷، ص۳۷۳.</ref>
۲۱۸٬۰۹۰

ویرایش