تدلیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تدلیه در قرآن]] - [[تدلیه در حدیث]] - [[تدلیه در فقه سیاسی]] | پرسش مرتبط  = تدلیه (پرسش)}}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تدلیه در قرآن]] - [[تدلیه در حدیث]] - [[تدلیه در فقه سیاسی]] </div>
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[تدلیه (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>


==مقدمه==
== مقدمه ==
*تدلیه: به‌طمع‌ انداختن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.</ref> و از بالا به زیر کشیدن. اصل آن "دلی" به معنای نزدیکی و [[قرب]] چیزی به سهولت و آسانی<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۲۹۳.</ref> و انداختن به پایین و فرو افتادن<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹.</ref>. "دَلو" سطلی است که با آن از [[چاه]] آب می‌کشند<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۶۹.</ref>.  
* تدلیه: به‌طمع‌ انداختن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.</ref> و از بالا به زیر کشیدن. اصل آن "دلی" به معنای نزدیکی و [[قرب]] چیزی به سهولت و آسانی<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۲۹۳.</ref> و انداختن به پایین و فرو افتادن<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹.</ref>. "دَلو" سطلی است که با آن از [[چاه]] آب می‌کشند<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۶۹.</ref>.  
*{{متن قرآن|فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا}}<ref>«پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.</ref>، {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا}}<ref>«و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref>.
*{{متن قرآن|فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا}}<ref>«پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.</ref>، {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا}}<ref>«و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref>.
*[[آیه]] {{متن قرآن|فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا}}<ref> «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.</ref> به [[قصه]] [[شیطان]] و [[حضرت آدم]] و حوّا در [[بهشت]] اشاره دارد که [[شیطان]] [[آدم]] را به [[طمع]] افکند و موجب [[هبوط]] او شد.
* [[آیه]] {{متن قرآن|فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا}}<ref> «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.</ref> به [[قصه]] [[شیطان]] و [[حضرت آدم]] و حوّا در [[بهشت]] اشاره دارد که [[شیطان]] [[آدم]] را به [[طمع]] افکند و موجب [[هبوط]] او شد.
*در باب [[افعال]] "اِدلاء" به معنای "دنو"<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۱۷.</ref> و "تقرّب‌ جستن" آمده است. در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ}}<ref>«و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref> [[خدای تعالی]] از دادن [[مال]] ([[رشوه]]) به داور و [[قاضی]] برای نزدیک‌شدن به آنان جهت صدور [[حکم]] به نفع صاحب [[مال]] به‌شدت [[نهی]] فرموده است. در این اصطلاح (تدلوا) کنایه لطیفی بر مفهوم فوق وجود دارد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۵۲.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۷۶.</ref>.
* در باب [[افعال]] "اِدلاء" به معنای "دنو"<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۱۷.</ref> و "تقرّب‌ جستن" آمده است. در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ}}<ref>«و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref> [[خدای تعالی]] از دادن [[مال]] ([[رشوه]]) به داور و [[قاضی]] برای نزدیک‌شدن به آنان جهت صدور [[حکم]] به نفع صاحب [[مال]] به‌شدت [[نهی]] فرموده است. در این اصطلاح (تدلوا) کنایه لطیفی بر مفهوم فوق وجود دارد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۵۲.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۷۶.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۰۰

مقدمه

  • تدلیه: به‌طمع‌ انداختن[۱] و از بالا به زیر کشیدن. اصل آن "دلی" به معنای نزدیکی و قرب چیزی به سهولت و آسانی[۲] و انداختن به پایین و فرو افتادن[۳]. "دَلو" سطلی است که با آن از چاه آب می‌کشند[۴].
  • ﴿فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا[۵]، ﴿وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا[۶].
  • آیه ﴿فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا[۷] به قصه شیطان و حضرت آدم و حوّا در بهشت اشاره دارد که شیطان آدم را به طمع افکند و موجب هبوط او شد.
  • در باب افعال "اِدلاء" به معنای "دنو"[۸] و "تقرّب‌ جستن" آمده است. در آیه شریفه ﴿وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ[۹] خدای تعالی از دادن مال (رشوه) به داور و قاضی برای نزدیک‌شدن به آنان جهت صدور حکم به نفع صاحب مال به‌شدت نهی فرموده است. در این اصطلاح (تدلوا) کنایه لطیفی بر مفهوم فوق وجود دارد[۱۰][۱۱].

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.
  2. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۲۹۳.
  3. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹.
  4. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۶۹.
  5. «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.
  6. «و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.
  7. «پس آنان را با فریب فرو لغزاند؛ و چون از آن درخت چشیدند شرمگاه‌هایشان بر آنان نمودار گشت» سوره اعراف، آیه ۲۲.
  8. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۱۷.
  9. «و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید و آنها را (با رشوه) به سوی داوران سرازیر نکنید تا بخشی از دارایی‌های مردم را آگاهانه به حرام بخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.
  10. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۵۲.
  11. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۷۶.