تفسیر تاریخی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '</div> <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">' به '</div>')
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تفسیر تاریخی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تفسیر تاریخی در علوم قرآنی]]</div>


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[تفسیر قرآن]] به حسب [[تاریخ]] [[نزول]] یا [[کشف]] [[سنن]] [[تاریخی]] از [[قرآن]] یا کمک از حوادث [[عصر نزول]] در [[فهم]] بهتر قرآن
[[تفسیر قرآن]] به حسب [[تاریخ]] [[نزول]] یا [[کشف]] [[سنن]] [[تاریخی]] از [[قرآن]] یا کمک از حوادث [[عصر نزول]] در [[فهم]] بهتر قرآن


معانی [[تفسیر تاریخی]] عبارتند از:
معانی [[تفسیر تاریخی]] عبارتند از:
# [[تفسیر قرآن]] به حسب [[تاریخ]] [[نزول آیات]]؛ یعنی [[مفسر]] با صرف‌نظر از ترتیب فعلی [[مصحف]] [[کریم]] و با توجه‌به تاریخ نزول آیات، [[قرآن کریم]] را [[تفسیر]] ‌کند. مهم‌ترین مشکل این شیوه، عدم امکان [[تعیین]] تاریخ دقیق نزول آیات است.
# [[تفسیر قرآن]] به حسب [[تاریخ]] [[نزول آیات]]؛ یعنی [[مفسر]] با صرف‌نظر از ترتیب فعلی [[مصحف]] [[کریم]] و با توجه‌به تاریخ نزول آیات، [[قرآن کریم]] را [[تفسیر]] ‌کند. مهم‌ترین مشکل این شیوه، عدم امکان [[تعیین]] تاریخ دقیق نزول آیات است.
#بررسی تطبیقی رخدادهای [[تاریخی]] مذکور در [[قرآن]] که [[مردم]] به [[تأمل]] در آن فراخوانده شده‌اند. همه [[همت]] مفسر آن است که براساس [[موازین]] [[علمی]] تفسیر قرآن، به [[استنباط]] [[سنن]] تاریخی بپردازد و نتایجی بگیرد که جنبه [[اجتماعی]] و [[تربیتی]] دارد؛ برای مثال، علل [[شکوفایی]] و زوال تمدن‌های گوناگون بشری را بررسی می‌کند. [[شهید]] [[محمد باقر صدر]] از کسانی است که در کتاب السنن التاریخی فی القرآن به تفسیر تاریخی (با این معنا) روی آورده است.
# بررسی تطبیقی رخدادهای [[تاریخی]] مذکور در [[قرآن]] که [[مردم]] به [[تأمل]] در آن فراخوانده شده‌اند. همه [[همت]] مفسر آن است که براساس [[موازین]] [[علمی]] تفسیر قرآن، به [[استنباط]] [[سنن]] تاریخی بپردازد و نتایجی بگیرد که جنبه [[اجتماعی]] و [[تربیتی]] دارد؛ برای مثال، علل [[شکوفایی]] و زوال تمدن‌های گوناگون بشری را بررسی می‌کند. [[شهید]] [[محمد باقر صدر]] از کسانی است که در کتاب السنن التاریخی فی القرآن به تفسیر تاریخی (با این معنا) روی آورده است.
#گاهی نیز تفسیر تاریخی به این معنا است که مفسر از اهمیت عنصر [[زمان]] و مکان در [[فهم قرآن]] [[غافل]] نشده، هنگام تفسیر قرآن به [[سیر]] تطور دلالت الفاظ و شرایط اجتماعی، [[سیاسی]] و جغرافیایی کسانی که [[آیه]] در باره آنان نازل شده است [[عنایت]] تام داشته باشد.<ref>«ال» صغیر، لطفی محمد، المبادی العامة لتفسیرالقرآن، صفحه ۱۱۷؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه ۶۵.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۷۶.</ref>
# گاهی نیز تفسیر تاریخی به این معنا است که مفسر از اهمیت عنصر [[زمان]] و مکان در [[فهم قرآن]] [[غافل]] نشده، هنگام تفسیر قرآن به [[سیر]] تطور دلالت الفاظ و شرایط اجتماعی، [[سیاسی]] و جغرافیایی کسانی که [[آیه]] در باره آنان نازل شده است [[عنایت]] تام داشته باشد.<ref>«ال» صغیر، لطفی محمد، المبادی العامة لتفسیرالقرآن، صفحه ۱۱۷؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه ۶۵.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۷۶.</ref>


نمونه تفسیرهایی که با [[گرایش]] [[تاریخی]] [[نگارش]] یافته‌اند به‌این قرارند:
نمونه تفسیرهایی که با [[گرایش]] [[تاریخی]] [[نگارش]] یافته‌اند به‌این قرارند:
#«[[الإکلیل علی مدارک التنزیل (کتاب)|الإکلیل علی مدارک التنزیل]]»، اثر شیخ [[محمد عبدالحق الله‌آبادی]] که نگارشی است شرح‌گونه بر [[مدارک‌ التنزیل و حقایق‌ التأویل (کتاب)|مدارک‌ التنزیل و حقایق‌ التأویل]] [[ابوالبرکات نسفی]]. مؤلف از کتاب خود به حاشیه مدارک التنزیل تعبیر کرده است. مباحث رجالی و تاریخی آن چشمگیر است. [[تفسیر]] مذکور در هفت جلد و به [[زبان عربی]] در [[هندوستان]] چاپ شده است.
#«[[الإکلیل علی مدارک التنزیل (کتاب)|الإکلیل علی مدارک التنزیل]]»، اثر شیخ [[محمد عبدالحق الله‌آبادی]] که نگارشی است شرح‌گونه بر [[مدارک‌ التنزیل و حقایق‌ التأویل (کتاب)|مدارک‌ التنزیل و حقایق‌ التأویل]] [[ابوالبرکات نسفی]]. مؤلف از کتاب خود به حاشیه مدارک التنزیل تعبیر کرده است. مباحث رجالی و تاریخی آن چشمگیر است. [[تفسیر]] مذکور در هفت جلد و به [[زبان عربی]] در [[هندوستان]] چاپ شده است.
#[[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|التبیان فی تفسیر القرآن]] اثر [[شیخ طوسی]]، [[تفسیری]] جامع که جنبه‌های [[روایی]]، تاریخی و [[کلامی]] آن برجسته‌تر است. [[قصص]] و [[تاریخ]] [[امت‌های پیشین]] در آن نقل و ارزیابی شده است.
# [[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|التبیان فی تفسیر القرآن]] اثر [[شیخ طوسی]]، [[تفسیری]] جامع که جنبه‌های [[روایی]]، تاریخی و [[کلامی]] آن برجسته‌تر است. [[قصص]] و [[تاریخ]] [[امت‌های پیشین]] در آن نقل و ارزیابی شده است.
#«[[جلاءالاذهان و جلاءالاحزان (کتاب)|جلاءالاذهان و جلاءالاحزان]]» (تفسیر گازر)، اثر [[ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی]] به [[زبان فارسی]]. این تفسیر در [[حقیقت]] حک و [[اصلاح]] شده تفسیر ابوالفتوح است.
#«[[جلاءالاذهان و جلاءالاحزان (کتاب)|جلاءالاذهان و جلاءالاحزان]]» (تفسیر گازر)، اثر [[ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی]] به [[زبان فارسی]]. این تفسیر در [[حقیقت]] حک و [[اصلاح]] شده تفسیر ابوالفتوح است.
#«[[جواهر الحسان فی تفسیر القرآن (کتاب)|جواهر الحسان فی تفسیر القرآن]]» ([[تفسیر ثعالبی]])، اثر [[ابوزید عبدالرحمان ثعالبی]]. مؤلف از [[طبری]] و [[روایات تفسیری]] وی بهره فراوان برده است.
#«[[جواهر الحسان فی تفسیر القرآن (کتاب)|جواهر الحسان فی تفسیر القرآن]]» ([[تفسیر ثعالبی]])، اثر [[ابوزید عبدالرحمان ثعالبی]]. مؤلف از [[طبری]] و [[روایات تفسیری]] وی بهره فراوان برده است.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش