گواهی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط = گواهی

| عنوان مدخل  = [[گواهی]]

| مداخل مرتبط = [[گواهی در لغت]] - [[گواهی در قرآن]] - [[گواهی در حدیث]] - [[گواهی در معارف دعا و زیارات]] - [[گواهی در معارف و سیره سجادی]]

| پرسش مرتبط  =  

== شهادت در [[روایات معصومین]] ==

اما [[روایات]] مربوط به شهادت [[معصومین]] بر اعمال در کتبی مانندِ کافی، [[تفسیر قمی]]، [[توحید]] [[صدوق]]، [[اعتقادات]] صدوق، [[مناقب]] [[ابن شهرآشوب]]، [[الاحتجاج]] [[طبرسی]]، [[امالی شیخ طوسی]]، [[بصائر الدرجات]]، [[تفسیر]] [[فرات]] [[معانی الاخبار]]، [[تفسیر عیاشی]]، [[تفسیر نور الثقلین]] و... مطرح شده است<ref>تفسیر القمی، ج۱، ص۱۳۹ و ۳۸۸؛ التوحید، ص۲۶۱؛ اعتقادات الإمامیة، ص۷۳؛ مناقب آل أبی‌طالب، ج۳، ص۸۶؛ الاحتجاج، ج۱، ص۲۴۲؛ نورالثقلین، ج۱، ص۴۸۲.</ref> و [[علامه مجلسی]] در [[بحارالانوار]] به ۷۵ [[روایت]] در این‌باره اشاره کرده است<ref>بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۳۵، باب ۲۰، باب عرض الأعمال علیهم وأنهم الشهداء علی الخلق.</ref> و در [[کتاب شریف کافی]] هم یک باب با عنوان «[[عرضه اعمال]] بر [[پیامبر]] و [[ائمه]] {{عم}}» وجود دارد. روشن است که با این تعداد [[روایت]] و این همه نقل‌های گوناگون [[تواتر اجمالی]] در این مسئله حاصل می‌شود و [[انسان]] [[اطمینان]] به چنین مقامی برای [[اهل بیت]] {{عم}} می‌کند. در اینجا به برخی از این [[روایات]] اشاره می‌کنیم:

[[علی بن ابراهیم]] از پدرش از [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم بن قیس هلالی]] نقل کرده: [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: «همانا [[خداوند]] ما را شاهدین بر خلقش قرار داده است»<ref>کافی، ج۱، ص۱۹۱.</ref>.

[[امام باقر]] {{ع}} درباره [[آیه]] {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref> فرمودند: «در هر زمانی یک [[شاهد]] از ما وجود دارد، [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} در [[زمان]] خودش، [[حسن]] {{ع}} در زمان خودش، [[حسین]] {{ع}} در زمان خودش و.»..<ref>بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۳۷.</ref>.

[[محمد بن یحیی]] از [[احمد بن محمد]] از [[حسین بن سعید]] از [[قاسم بن محمد]] از [[علی بن ابی‌حمزه]] از [[ابی‌بصیر]] نقل کرده: [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «هر [[روز]] [[صبح]] [[اعمال نیک]] و بد [[بندگان]] بر [[پیامبر]] عرضه می‌شود، پس مواظب باشید و این همان آیه است که می‌فرماید: {{متن قرآن|وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ}}<ref>«و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید» سوره توبه، آیه ۱۰۵.</ref><ref>کافی، ج۱، ص۲۱۹، باب عرض الأعمال علی النبی {{صل}} و الأئمه.</ref>. و به شخصی فرمودند: شما را چه شده که پیامبر را ناراحت می‌کنید. آن مرد پرسید: فدایت شوم چگونه او را ناراحت می‌کنیم؟

[[امام]] {{ع}} فرمود: آیا نمی‌دانید که [[اعمال]] بر پیامبر عرضه می‌شود و هنگامی که پیامبر {{صل}} در آنها [[معصیت خدا]] را [[مشاهده]] می‌کند ناراحت می‌شود، پس پیامبر را ناراحت نکنید و او را خوشحال کنید»<ref>کافی، کتاب الحجة، باب عرضه اعمال بر پیامبر و ائمه، ح۳.</ref>.

[[احمد بن محمد]] از [[حسین بن سعید]] از [[نضر بن سوید]] از [[یحیی حلبی]] از [[عبدالحمید طایی]] از [[یعقوب بن شعیب]] میثمی نقل کرده: از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه]] {{متن قرآن|وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید» سوره توبه، آیه ۱۰۵.</ref> سؤال پرسیدم و ایشان فرمودند: «آنها [[ائمه]] هستند»<ref>کافی، کتاب الحجة، باب عرضه اعمال بر پیامبر و ائمه، ح۲.</ref>.

[[امام رضا]] {{ع}} فرمود: «بین [[امام]] و [[خداوند]] عمودی از [[نور]] وجود دارد که در آن [[اعمال]] [[بندگان]] را [[مشاهده]] می‌کند»<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۲۱۴؛ الخصال، ج۲، ص۵۲۸؛ کافی، ج۱، ص۳۸۸.</ref>.

و همچنین در [[زیارت‌نامه]] ائمه بارها به مسئله [[شاهد]] بودن ایشان و حتی شنیدن صدای [[زائر]] و جواب سلام‌دادن ایشان تأکید شده است: {{متن حدیث|شُهَدَاءَ عَلَى‏ خَلْقِهِ‏}} و {{متن حدیث|شُهَدَاءُ دَارِ الْفَنَاءِ}} و {{متن حدیث|شَاهِداً عَلَى‏ أُمَّتِهِ‏}} و {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَّكَ‏ تَسْمَعُ‏ صَوْتِي‏}} و {{متن حدیث|فَكَشَفَ لَكُمُ الْغِطَاءَ وَ أَنْتُمْ‏ خَزَنَتُهُ‏ وَ شُهَدَاؤُهُ وَ عُلَمَاؤُهُ وَ أُمَنَاؤُهُ}} و {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَّكَ‏ تَسْمَعُ‏ كَلَامِي‏ وَ تَشْهَدُ مَقَامِي وَ أَشْهَدُ لَكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ}} و {{متن حدیث|إِنَّهُ يَسْمَعُكَ‏ مِنْ‏ قَرِيبٍ‏ وَ يُبْلَغُهُ‏ [يَبْلُغُهُ‏] عَنْكَ إِذَا كُنْتَ نَائِياً}} و {{متن حدیث|إِنَّهُ‏ يَسْمَعُكَ‏ مِنْ‏ قَرِيبٍ‏ وَ يَبْلُغُهُ‏ عَنْكَ‏ مِنْ‏ بَعِيدٍ}}<ref>ر. ک: کامل الزیارات ص۴۳؛ جامع الاحادیث، ج۱۵، ص۱۰۳؛ بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۰۷ و ۳۳۵ و ۳۴۵ و ۲۹۵ و ج۱۰۲، ص۹۳ و ج۶، ص۱۸۰.</ref>.

[[دانشمندان شیعه]] مطالب مختلفی درباره [[شهادت]] ائمه بر اعمال مطرح کرده‌اند، برای نمونه، [[سید مرتضی]] در جواب این سؤال که آیا [[صاحب الزمان]] {{ع}} ما را می‌بیند؟ فرمود، «او ما را مشاهده می‌کند و احاطه بر ما دارد و هیچ‌کدام از اعمال ما بر او مخفی نمی‌ماند»<ref>رسائل، سید مرتضی، ج۱، ص۲۸۳، مسئله ۲۲: {{متن حدیث|أنه مشاهد لنا و محیط بنا و غیر خاف علیه شیء من احوالنا}}.</ref>.

مسلم است که [[شاهد]] اعمال [[امّت]] خود نمی‌تواند [[گناهکار]] باشد، زیرا با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref> وسط به معنی [[عدل]] و اوسط به معنی [[افضل]] است و می‌دانیم که همه امّت نمی‌توانند شاهد بر اعمال مردم باشند، زیرا برخی از آنها آن‌چنان فاسق‌اند که حتی [[شهادت]] آنها درباره یک دانه گندم هم پذیرفته نمی‌شود چه برسد به [[شهادت بر اعمال]] مردم؛ لذا [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «اگر منظور از امّت همه [[مسلمانان]] باشد چطور [[مسلمانی]] که شهادت او درباره یک صاع خرما قبول نمی‌شود شهادتش در روز قیامت در برابر همه [[امّت‌ها]] قبول شود؟ بلکه آنها نسلی از [[ابراهیم]] {{ع}} هستند که هیچ‌گاه غیر [[خدا]] را نپرستیدند و [[خداوند]] درباره آنها فرموده است {{متن قرآن|لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref><ref>تفسیر نورالثقلین، ج۱، ص۱۳۰ و ۱۳۵.</ref>. و فرمودند: «ما امّت وسط وشاهدین خداوند بر خلقش و [[حجت]] او در روی [[زمین]] هستیم»<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۵.</ref>. و تا به حال کسی به جز ائمه {{عم}} ادّعا نکرده که من می‌توانم [[شهادت بر اعمال]] همه [[امّت]] دهم. پس [[شاهد]] [[اعمال]] امّت بودن یک مدعی ([[اهل بیت]]) بیشتر ندارد و اگر کس دیگری بود خود را معرفی می‌کرد یا اگر ادعای [[ائمه]] {{عم}} بی‌جا بود [[خداوند]] ایشان را برطبق [[قاعده لطف]] مفتضح می‌کرد. باید دانست با توجه به اینکه [[شهادت]] مستلزم حضور و [[علم]] است پس باید شاهد بر اعمال امّت، [[انسان]] [[برتر]] و دارای علم و [[قدرت]] ویژه‌ای باشد تا بتواند حاضر و ناظر تمام اعمال شود و از روی علم شهادت دهد تا شهادت او مورد پذیرش [[درگاه الهی]] قرار گیرد.<ref>[[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[مقامات امامان (کتاب)|مقامات امامان]]، ص ۳۱۴-۳۱۸.</ref>

== منابع ==

== پانویس ==