اصحاب ایکه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اصحاب ایکه در برابر [[دعوت]] [[شعیب]] [[ایستادگی]] و او را [[جادو]] شده معرفی کردند و با برابر دانستن شعیب با خودشان، او را در ادعای رسالتش از جانب [[خدا]] [[دروغگو]] شمردند: {{متن قرآن|قَالُوا إِنَّمَا أَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ}}<ref>«گفتند: تو بی‌گمان از جادو زدگانی» سوره شعراء، آیه ۱۵۳.</ref>، {{متن قرآن|وَمَا أَنْتَ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا وَإِنْ نَظُنُّكَ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ}}<ref>«و تو جز بشری مانند ما نیستی و بی‌گمان ما تو را از دروغگویان می‌دانیم» سوره شعراء، آیه ۱۸۶.</ref> و ناباورانه و با [[استهزا]] <ref>کشف الاسرار، ج ۷، ص ۱۴۸. </ref> به او پیشنهاد دادند که اگر در ادعایش راستگوست پاره [[آسمان]] بر سر آنان فرود آورد: {{متن قرآن|فَأَسْقِطْ عَلَيْنَا كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«بنابراین اگر راست می‌گویی پاره‌هایی از آسمان را بر ما فرود آر» سوره شعراء، آیه ۱۸۷.</ref>؛ اما شعیب با واگذاردن امر آنان به [[خداوند]]<ref>الکشاف، ج ۳، ص ۳۳۳؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۴، ص ۱۶۴. </ref> و اینکه خداوند به فرجام آنان داناست، به آنان فرمود: خدا به آنچه می‌کنید داناتر است؛ یعنی [[اختیار]] [[عذاب]] به دست من نیست: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّي أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«گفت: پروردگارم به آنچه انجام می‌دهید داناتر است» سوره شعراء، آیه ۱۸۸.</ref><ref>مجمع‌البیان، ج۷، ص۳۱۷، المیزان، ج۱۵، ص۳۱۳. </ref> [[اصحاب]] [[ایکه]] شعیب را [[تکذیب]] کردند و در پی تکذیب آنان، عذاب روزِ سایبان یا [[ابر]]، آنان را فرو گرفت: {{متن قرآن|فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}<ref>«پس، او را دروغگو شمردند آنگاه عذاب «روز ابر آتشبار» آنان را فرو گرفت؛ که آن، بی‌گمان عذاب روزی سترگ بود» سوره شعراء، آیه ۱۸۹.</ref> [[روز]] [[نزول]] عذاب بر اصحاب ایکه به «روز بزرگ» وصف شده است: {{متن قرآن|إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}<ref>«پس، او را دروغگو شمردند آنگاه عذاب «روز ابر آتشبار» آنان را فرو گرفت؛ که آن، بی‌گمان عذاب روزی سترگ بود» سوره شعراء، آیه ۱۸۹.</ref> درباره کیفیت [[عذاب]] [[اصحاب]] ایکه روایاتی [[نقل]] شده که یادآور شباهت عذاب این [[قوم]] با اصحاب [[مدین]] است. گفته شده: پس از آنکه [[شعیب]] را [[تکذیب]] کردند و ناباورانه از او خواستند تا پاره‌ای از [[آسمان]] یا [[ابر]] <ref>الکشاف، ج ۳، ص ۳۳۴. </ref> بر آنان بیفکند، [[خداوند]] ۷ شبانه [[روز]] گرمای شدیدی را بر آنها مسلط <ref>مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۳۱۷. </ref> و باد را ساکن گرداند، به‌گونه‌ای که نفس کشیدن بر آنان دشوار شد و [[آرامش]] را از آنان گرفت. [[پناه]] بردن به درون [[خانه‌ها]] و سرداب‌ها و استفاده از آب و سایه نیز برای خنک شدن بر آنان سودی نبخشید، آنگاه پس از ۷ روز خداوند ابری (ظُلّه) به سوی آنان فرستاد. [[اصحاب]] [[ایکه]] به سوی سایه آن ابر رو آوردند. ناگهان از آن ابر [[آتش]] بارید ([[صاعقه]] آنان را فرا گرفت) و همه آنان را نابود کرد. <ref>روض‌الجنان، ج ۱۴، ص ۳۵۲؛ المیزان، ج۱۵، ص۳۱۳. </ref> در برخی نقل‌ها تعبیرهای مبالغه‌آمیزی در باره عذاب نازل شده بر اصحاب ایکه، دیده می‌شود که می‌توان آن را تعبیرهایی مَجاز به شمار آورد؛ مانند اینکه [[خورشید]] آنان را به سان ملخی که در ظرف پخته شود، سوزاند،<ref>الدرالمنثور، ج ۶، ص ۳۲۰. </ref> خداوند دری از [[دوزخ]] بر روی آنان گشود،<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۳، ص ۹۲. </ref> آنگاه که اصحاب ایکه زیر آن ابر گرد آمدند، چون کوهی بر سر آنان فرود آمد <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۳، ص ۹۲. </ref> و بر اثر آتشی که از ابر بر آنان بارید همگی خاکستر شدند. <ref> بحارالانوار، ج ۱۲، ص ۳۸۳. </ref> [[ابن‌کثیر]] اصحاب مدین و ایکه را یک [[امت]] دانسته، با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ}}<ref>«آنگاه زمین‌لرزه آنان را فرو گرفت و در خانه‌شان از پا در آمدند» سوره اعراف، آیه ۷۸.</ref> که عذاب اصحاب مدین را رَجفه ([[زمین]] لرزه) و آیه {{متن قرآن|وَلَمَّا جَاءَ أَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَأَخَذَتِ الَّذِينَ ظَلَمُوا الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ}}<ref>«و چون «امر» ما دررسید شعیب و مؤمنان همراه او را با بخشایشی از سوی خویش رهایی بخشیدیم و بانگ آسمانی ستمگران را فرو گرفت و در خانه‌های خود از پا در افتادند» سوره هود، آیه ۹۴.</ref> که عذاب آنان را [[صیحه]] (بانگ شدید) بیان کرده، درباره چگونگی [[عذاب]] می‌گوید: پس از [[پناه]] بردن [[مردم]] به سایه [[ابر]]، شعله‌های [[آتش]] بر آنان فرو بارید و [[زمین]] به لرزه درآمد و صیحه‌ای از [[آسمان]] برخاست و همه [[اصحاب]] ایکه را که در زیر ابر جای گرفته بودند نابود کرد. <ref>قصص‌الانبیاء، ص ۱۷۷ ـ ۱۷۸. </ref> برخلاف این نقلها و اظهار نظرها، در روایتی از [[ابن عباس]] در بیان نوع عذاب اصحاب ایکه با [[احتیاط]] برخورده شده است. او گفته است: هرکس درباره چگونگی عذاب {{متن قرآن|يَوْمِ الظُّلَّةِ}} سخنی گفت او را [[تکذیب]] کن. <ref>جامع‌البیان، مج ۱۱، ج ۱۹، ص ۱۳۵. </ref> شاید به این سبب که کسی از آنان [[نجات]] نیافت، تا چگونگی عذاب را شرح دهد<ref>کشف الاسرار، ج ۷، ص ۱۴۹. </ref>.<ref>[[سید محمود دشتی|دشتی، سید محمود]]، [[اصحاب ایکه (مقاله)|مقاله «اصحاب ایکه»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>