محرومیت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]] | + - [[)) |
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[محرومیت در قرآن]] - [[محرومیت در حدیث]] - [[محرومیت در اخلاق اسلامی]] - [[محرومیت در معارف دعا و زیارات]] - [[محرومیت در معارف و سیره سجادی]] - [[محرومیت در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط = محرومیت (پرسش)}} | |||
== مقدمه == | |||
[[محروم]] کسی است که از چیزی منع شده، یا کسی که [[رزق و روزی]] او فراخ نیست و از مواهب [[زندگی]] بی‌نصیب و بی‌بهره است. وصف حال چنین کسی [[حرمان]] نامیده می‌شود. [[محرومان]] [[جامعه]]، [[نیازمند]] [[حمایت]] و رسیدگی هستند. [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ * لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ}}<ref>«و آنان که در دارایی‌هایشان حقی معین است * برای پرسنده (ی مستمند) و بی‌بهره» سوره معارج، آیه ۲۴-۲۵.</ref>. | |||
: < | |||
البته باید توجه داشت که در بسیاری از موارد ما خود عامل محرومیت خویش می‌شویم. این قاعده به ویژه در [[امور معنوی]] بسیار مصداق دارد. [[امام]] {{ع}} عرضه می‌کند: {{متن حدیث|فَمَا أَنَا بِأَوَّلِ... وَ هُوَ يَسْتَوْجِبُ الْحِرْمَانَ}}<ref>نیایش سیزدهم.</ref>؛ «(خدایا) من نخستین کسی نیستم که مستوجب [[حرمان]] از درگاه تو بود و دست [[طلب]] به سوی تو دراز کرد و تو نومیدش نساختی». همچنین: «بار خدایا به تو [[پناه]] می‌بریم از بزرگ‌ترین [[حسرت]] و گران‌ترین [[مصیبت]] و بدترین شوربختی‌ها و بدسرانجامی و [[محروم]] شدن از [[ثواب]] [[آخرت]] و گرفتار شدن به [[عقاب]] [[روز رستاخیز]]»<ref>نیایش هشتم.</ref>. | |||
البته باید توجه داشت که در بسیاری از موارد ما خود عامل محرومیت خویش می‌شویم. این قاعده به ویژه در [[امور معنوی]] بسیار مصداق دارد. [[امام]]{{ع}} عرضه می‌کند: {{متن حدیث|فَمَا أَنَا بِأَوَّلِ... وَ هُوَ يَسْتَوْجِبُ الْحِرْمَانَ}}<ref>نیایش سیزدهم.</ref>؛ «(خدایا) من نخستین کسی نیستم که مستوجب [[حرمان]] از درگاه تو بود و دست [[طلب]] به سوی تو دراز کرد و تو نومیدش نساختی». همچنین: «بار خدایا به تو [[پناه]] می‌بریم از بزرگ‌ترین [[حسرت]] و گران‌ترین [[مصیبت]] و بدترین شوربختی‌ها و بدسرانجامی و [[محروم]] شدن از [[ثواب]] [[آخرت]] و گرفتار شدن به [[عقاب]] [[روز رستاخیز]]»<ref>نیایش هشتم.</ref>. | |||
آن [[حضرت]] در ضمن برخی [[دعاها]] به پاره‌ای از [[علل]] محرومیت نیز اشاره کرده است: | آن [[حضرت]] در ضمن برخی [[دعاها]] به پاره‌ای از [[علل]] محرومیت نیز اشاره کرده است: | ||
#'''ناشکری و کوتاهی در [[سپاسگزاری]]''': «مرا به سبب اندک بودن سپاسگزاری‌ام از خیر [[دنیا]] و [[آخرت]] [[محروم]] نکن»<ref>نیایش پنجاه‌و‌یکم.</ref>. | # '''ناشکری و کوتاهی در [[سپاسگزاری]]''': «مرا به سبب اندک بودن سپاسگزاری‌ام از خیر [[دنیا]] و [[آخرت]] [[محروم]] نکن»<ref>نیایش پنجاه‌و‌یکم.</ref>. | ||
#'''[[پیروی]] [[شهوات]]''': «و [[شهوات]] من مرا از [[کردار نیک]] [[محروم]] داشت»<ref>نیایش پنجاه‌و‌دوم.</ref>. | # '''[[پیروی]] [[شهوات]]''': «و [[شهوات]] من مرا از [[کردار نیک]] [[محروم]] داشت»<ref>نیایش پنجاه‌و‌دوم.</ref>. | ||
#'''[[شقاوت]]''': «و به سبب شوربختی ([[شقاوت]]) که داشتند از [[فضیلت]] آن ([[ماه رمضان]]) [[محروم]] ماندند»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. | # '''[[شقاوت]]''': «و به سبب شوربختی ([[شقاوت]]) که داشتند از [[فضیلت]] آن ([[ماه رمضان]]) [[محروم]] ماندند»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. | ||
#'''[[ناامیدی]]''': «(خدایا)... و از خود نومیدم مگردان تا [[محروم]] شوم»<ref>نیایش چهل‌و‌یکم.</ref>. | # '''[[ناامیدی]]''': «(خدایا)... و از خود نومیدم مگردان تا [[محروم]] شوم»<ref>نیایش چهل‌و‌یکم.</ref>. | ||
#'''توجه به غیر [[خدا]]''': «(خدایا)... و هرکس که [[حاجت]] به یکی از [[بندگان]] تو برد جز [[حرمان]] [[نصیبی]] حاصل نکند»<ref>نیایش سیزدهم.</ref>.<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم؛ مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت ۱۴۱۲، چاپ اول.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «محرومیت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۹۲.</ref> | # '''توجه به غیر [[خدا]]''': «(خدایا)... و هرکس که [[حاجت]] به یکی از [[بندگان]] تو برد جز [[حرمان]] [[نصیبی]] حاصل نکند»<ref>نیایش سیزدهم.</ref>.<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم؛ مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت ۱۴۱۲، چاپ اول.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «محرومیت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۹۲.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «محرومیت»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «محرومیت»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:محرومیت]] | [[رده:محرومیت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۳
محرومیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محرومیت در قرآن - محرومیت در حدیث - محرومیت در اخلاق اسلامی - محرومیت در معارف دعا و زیارات - محرومیت در معارف و سیره سجادی - محرومیت در معارف و سیره رضوی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
محروم کسی است که از چیزی منع شده، یا کسی که رزق و روزی او فراخ نیست و از مواهب زندگی بی‌نصیب و بی‌بهره است. وصف حال چنین کسی حرمان نامیده می‌شود. محرومان جامعه، نیازمند حمایت و رسیدگی هستند. قرآن می‌فرماید: 
وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ * لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ
[۱].
البته باید توجه داشت که در بسیاری از موارد ما خود عامل محرومیت خویش می‌شویم. این قاعده به ویژه در امور معنوی بسیار مصداق دارد. امام (ع) عرضه می‌کند: «فَمَا أَنَا بِأَوَّلِ... وَ هُوَ يَسْتَوْجِبُ الْحِرْمَانَ»[۲]؛ «(خدایا) من نخستین کسی نیستم که مستوجب حرمان از درگاه تو بود و دست طلب به سوی تو دراز کرد و تو نومیدش نساختی». همچنین: «بار خدایا به تو پناه می‌بریم از بزرگ‌ترین حسرت و گران‌ترین مصیبت و بدترین شوربختی‌ها و بدسرانجامی و محروم شدن از ثواب آخرت و گرفتار شدن به عقاب روز رستاخیز»[۳].
آن حضرت در ضمن برخی دعاها به پاره‌ای از علل محرومیت نیز اشاره کرده است:
- ناشکری و کوتاهی در سپاسگزاری: «مرا به سبب اندک بودن سپاسگزاری‌ام از خیر دنیا و آخرت محروم نکن»[۴].
- پیروی شهوات: «و شهوات من مرا از کردار نیک محروم داشت»[۵].
- شقاوت: «و به سبب شوربختی (شقاوت) که داشتند از فضیلت آن (ماه رمضان) محروم ماندند»[۶].
- ناامیدی: «(خدایا)... و از خود نومیدم مگردان تا محروم شوم»[۷].
- توجه به غیر خدا: «(خدایا)... و هرکس که حاجت به یکی از بندگان تو برد جز حرمان نصیبی حاصل نکند»[۸].[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ «و آنان که در دارایی‌هایشان حقی معین است * برای پرسنده (ی مستمند) و بی‌بهره» سوره معارج، آیه ۲۴-۲۵.
- ↑ نیایش سیزدهم.
- ↑ نیایش هشتم.
- ↑ نیایش پنجاه‌و‌یکم.
- ↑ نیایش پنجاه‌و‌دوم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌یکم.
- ↑ نیایش سیزدهم.
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم؛ مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت ۱۴۱۲، چاپ اول.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «محرومیت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۹۲.