آیه اکمال دین: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۲۹۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ اکتبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


'''آیه اکمال دین'''، [[آیه]]‌ای است که روز [[غدیرخم]] و پس از تعیین [[امام علی]] {{ع}} به عنوان [[وصی]] و [[جانشین پیامبر]] به امر [[پروردگار]]، نازل شد. [[آیه]] بیانگر [[یأس]] [[کفار]] به واسطۀ [[جانشینی]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و [[اکمال دین]] و [[اتمام نعمت]] و [[اثبات]] کنندۀ [[امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} است: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref>
'''آیه اکمال دین'''، [[آیه]]‌ای است که روز [[غدیرخم]] و پس از تعیین [[امام علی]] {{ع}} به عنوان [[وصی]] و [[جانشین پیامبر]] به امر [[پروردگار]]، نازل شد. [[آیه]] بیانگر [[یأس]] [[کفار]] به واسطۀ [[جانشینی]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و [[اکمال دین]] و اتمام نعمت و [[اثبات]] کنندۀ [[امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} است: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref>


== شأن نزول آیه ==
== شأن نزول آیه ==
{{اصلی|شأن نزول آیه اکمال}}
{{اصلی|شأن نزول آیه اکمال}}
[[آیۀ اکمال]]، بخشی از آیۀ ۳ [[سورۀ مائده]] است که به خاطر جمله: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ}} در آن، به این نام [[شهرت]] یافته است. این [[آیه]] در روز [[غدیرخم]] و پس از [[ابلاغ]] [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به [[مردم]] توسّط [[پیامبر]] {{صل}} نازل شد<ref>ر. ک: [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۳۸-۳۹. </ref>؛ چنانکه [[پیامبر]] {{صل}} در باب [[شأن نزول]] [[آیه]] فرموند: «همانا [[کمال دین]] و تمام [[نعمت]] و رضای [[پروردگار]] به اعلام [[جانشینی]] و [[ولایت علی]] {{ع}} توسط من به شما [[مردم]] بوده است»<ref>{{متن حدیث|إِنَ‏ کَمَالَ‏ الدِّینِ‏ وَ تَمَامَ‏ النِّعْمَةِ وَ رِضَی‏ الرَّبِ‏ بِإِرْسَالِی إِلَیْکُمْ بِالْوَلَایَةِ بَعْدِی لِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِب‏{{ع}}‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛ بحار الانوار؛ ج۳۷، ص ۱۱۱. </ref>. ایشان بعد از [[نزول]] [[آیه]]، با این جملات [[خوشحالی]] خودشان را ابراز کردند: {{متن حدیث|اللَّهُ أَکْبَرُ عَلَی إِکْمَالِ الدِّینِ وَ إِتْمَامِ النِّعْمَةِ وَ رِضَی الرَّبِّ بِرِسَالَتِی وَ بِوِلَایَةِ عَلِیٍّ مِنْ بَعْدِی}}<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۰. </ref>.
[[آیۀ اکمال]]، بخشی از آیۀ ۳ [[سورۀ مائده]] است که به خاطر جمله: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ}} در آن، به این نام [[شهرت]] یافته است. این [[آیه]] در روز [[غدیرخم]] و پس از [[ابلاغ]] [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به [[مردم]] توسّط [[پیامبر]] {{صل}} نازل شد<ref>ر. ک: [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۳۸-۳۹. </ref>؛ چنانکه [[پیامبر]] {{صل}} در باب [[شأن نزول]] [[آیه]] فرموند: «همانا [[کمال دین]] و تمام [[نعمت]] و رضای [[پروردگار]] به اعلام [[جانشینی]] و [[ولایت علی]] {{ع}} توسط من به شما [[مردم]] بوده است»<ref>{{متن حدیث|إِنَ‏ کَمَالَ‏ الدِّینِ‏ وَ تَمَامَ‏ النِّعْمَةِ وَ رِضَی‏ الرَّبِ‏ بِإِرْسَالِی إِلَیْکُمْ بِالْوَلَایَةِ بَعْدِی لِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِب‏{{ع}}‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛ بحار الانوار؛ ج۳۷، ص ۱۱۱. </ref>. ایشان بعد از [[نزول]] [[آیه]]، با این جملات [[خوشحالی]] خودشان را ابراز کردند: {{متن حدیث|اللَّهُ أَکْبَرُ عَلَی إِکْمَالِ الدِّینِ وَ إِتْمَامِ النِّعْمَةِ وَ رِضَی الرَّبِّ بِرِسَالَتِی وَ بِوِلَایَةِ عَلِیٍّ مِنْ بَعْدِی}}<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۰. </ref>.


خط ۲۳: خط ۲۲:


== دلالت [[آیه]] ==
== دلالت [[آیه]] ==
قبل از پرداختن به دلالت [[آیۀ اکمال]] باید معنی [[یأس]] و [[ناامیدی]] کافرین از [[اکمال دین]] مشخص شود؛ در [[آیه]] [[یأس]]، به [[دین]] ربط داده شده است؛ یعنی [[کافران]] از [[دین]] [[مأیوس]] شده‌اند، نه از [[مسلمانان]]. عموم [[مفسران اهل سنت]] [[یأس]] را مربوط به [[مسلمانان]] می‌‌داند در حالی که [[یأس]] به تصریح خود [[آیه]] مربوط به [[دین اسلام]] است، با این وجود باید دید کافرین در [[دین اسلام]] چه ضعفی دیدند که نسبت به آن [[ضعف]] [[امیدوار]] بودند. شواهد [[تاریخی]] نشان می‌‌دهد کافرین [[امیدوار]] بودند با [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} بتوانند [[دین اسلام]] را نابود کنند چرا که [[پیامبر]] به خاطر نداشتن [[فرزند]] پسر [[جانشینی]] بعد از خود نداشت و این امر سبب شد کافرینی که [[لباس]] [[نفاق]] به تن داشتند نسبت به این [[اتفاق]] [[امیدوار]] و خوشحال باشند.  
قبل از پرداختن به دلالت [[آیۀ اکمال]] باید معنی [[یأس]] و [[ناامیدی]] کافرین از [[اکمال دین]] مشخص شود؛ در [[آیه]] [[یأس]]، به [[دین]] ربط داده شده است؛ یعنی [[کافران]] از [[دین]] [[مأیوس]] شده‌اند، نه از [[مسلمانان]]. عموم [[مفسران اهل سنت]] [[یأس]] را مربوط به [[مسلمانان]] می‌‌داند در حالی که [[یأس]] به تصریح خود [[آیه]] مربوط به [[دین اسلام]] است، با این وجود باید دید کافرین در [[دین اسلام]] چه ضعفی دیدند که نسبت به آن [[ضعف]] [[امیدوار]] بودند. شواهد [[تاریخی]] نشان می‌‌دهد کافرین [[امیدوار]] بودند با [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} بتوانند [[دین اسلام]] را نابود کنند چرا که [[پیامبر]] به خاطر نداشتن [[فرزند]] پسر [[جانشینی]] بعد از خود نداشت و این امر سبب شد کافرینی که [[لباس]] [[نفاق]] به تن داشتند نسبت به این [[اتفاق]] [[امیدوار]] و خوشحال باشند.
 
=== دلالت بر [[امامت امام علی]] {{ع}} ===
=== دلالت بر [[امامت امام علی]] {{ع}} ===
با ذکر این مقدمه می‌‌توان دریافت دلالت [[آیه]] نمی‌تواند چیزی غیر از [[اثبات امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} باشد چراکه توصیف [[آیه]] از [[پیام]] ابلاغی به [[یأس]] [[کفار]]، [[اکمال دین]] و [[اتمام نعمت]] با حمل [[پیام غدیر]]، [[اثبات]] کنندۀ چیزی غیر از [[امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} نخواهد بود.
با ذکر این مقدمه می‌‌توان دریافت دلالت [[آیه]] نمی‌تواند چیزی غیر از [[اثبات امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} باشد چراکه توصیف [[آیه]] از [[پیام]] ابلاغی به [[یأس]] [[کفار]]، [[اکمال دین]] و [[اتمام نعمت]] با حمل [[پیام غدیر]]، [[اثبات]] کنندۀ چیزی غیر از [[امامت]] و [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} نخواهد بود.
خط ۴۸: خط ۴۸:


با توجه به ذیل آیه اکمال، مقدمل قضیه ذکر شده ثابت می‌گردد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که همیشه باید [[امام]] [[منصوب]] خداوند در جامعه حضور داشته باشد<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۴ ص ۳۴۴.</ref>.
با توجه به ذیل آیه اکمال، مقدمل قضیه ذکر شده ثابت می‌گردد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که همیشه باید [[امام]] [[منصوب]] خداوند در جامعه حضور داشته باشد<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۴ ص ۳۴۴.</ref>.
== مقدمه ==
[[ولایت]] و [[امامت]] [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} به دلیل اهمیتی که داشت، همواره مورد توجه [[خدا]] و [[پیامبر]] او بود و [[رسول گرامی اسلام]] آن را سرلوحه برنامه‌ها و از مهم‌ترین اهداف خویش قرار داده بود، به گونه‌ای که برای آخرین بار نیز در [[حجة الوداع]] در کنار [[غدیر خم]] به [[فرمان خدا]]، این موضوع را به طور رسمی به همگان [[ابلاغ]] فرمود.
[[رسول خدا]] {{صل}} در آخرین سال [[زندگی]] پر برکتش رهسپار [[سفر حج]] شد و [[مسلمانان]] بسیاری با آن حضرت همراه شدند تا [[مراسم حج]] را در محضر [[پیامبر خدا]] برگزار کنند. پس از پایان [[حج]] و در راه بازگشت، در نزدیکی آبگیری به نام غدیر خم، [[جبرئیل امین]] بر [[رسول]] [[حق]] نازل شد و [[فرمان خداوند]] را به پیامبر ابلاغ کرد: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ...}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد.».. سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>.
پس از [[نزول]] این [[آیه]]، رسول خدا {{صل}} به همه کاروانیان که از سفر حج باز می‌گشتند، دستور توقف داد و قافله‌ها یکی پس از دیگری در کنار چشمه زلال خم توقف کردند<ref>[[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[اهل بیت از نگاه پیامبر اعظم (کتاب)|اهل بیت از نگاه پیامبر اعظم]] ص ۲۵.</ref>.
=== [[ابلاغ پیام]] ===
همه کاروان‌ها به [[دستور پیامبر]] توقف کردند و [[منتظر]] شدند تا از دلیل [[فرمان]] ایشان [[آگاه]] شوند. آن‌گاه به امر حضرت، منبری از جهاز شترها آماده شد و رسول خدا {{صل}} بر بالای آن رفت و خطبه‌ای مفصل ایراد کرد. سپس دست [[مبارک]] علی {{ع}} را بالا برد و ندا داد: «ای [[مردم]]! چه کسی ولی شما و نسبت به شما از خودتان شایسته‌تر است؟» همگی گفتند: [[خدا]] و [[رسول]] او. [[پیامبر]] فرمود: «هر کس من مولای او هستم، پس علی مولای اوست. خدایا! [[دوست]] بذار هر کسی را که با او [[دوستی]] کند و [[دشمن]] بدار هر که را با او [[دشمنی]] ورزد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ‌- اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ}}محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۹۵، ضمن ح۳.</ref>.
به این ترتیب، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بار دیگر و به طور رسمی، به [[مأموریت]] مهم خود که به گفته خدا کامل کننده رسالتش بود، عمل کرد و [[راه هدایت]] و [[رسیدن به کمال]] و [[سعادت]] را به [[جامعه]] خود و آیندگان نشان داد<ref>[[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[اهل بیت از نگاه پیامبر اعظم (کتاب)|اهل بیت از نگاه پیامبر اعظم]] ص ۲۶.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۸۹: خط ۷۷:
# [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']]
# [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']]
# [[پرونده:1379153.jpg|22px]] [[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|'''ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴''']]
# [[پرونده:1379153.jpg|22px]] [[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|'''ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴''']]
# [[پرونده:1379767.jpg|22px]] [[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[اهل بیت از نگاه پیامبر اعظم (کتاب)|'''اهل بیت از نگاه پیامبر اعظم''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
۱۰۷٬۱۹۴

ویرایش