بنی‌ثقیف در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب'
جز (جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود')
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب')
خط ۱۳۸: خط ۱۳۸:
از امراء و [[فرماندهان]] بزرگ و مشهور این [[قوم]] هم می‌‌توان به ذکر نام [[ابوعبید بن‌ مسعود ثقفی‌]] از [[فرماندهان سپاه]] [[اسلام]] در [[نبرد]] با ساسانیان و از کشته شدگان در جنگ‌ یوم‌الجِسر،<ref> بلاذری‌، فتوح البلدان، ص۳۵۱ـ۳۵۲؛ ابن‌خلدون‌، تاریخ، ج‌ ۲، ص‌ ۵۲۰ ـ۵۲۴؛ ثقفی‌، الغارات، ج‌ ۲، ص‌ ۵۱۷.</ref> [[عثمان‌ بن‌ ابی‌العاص‌ ثقفی]] حاکم‌ [[شهر]] [[طائف]] در [[جاهلیت]] و [[امیر]] عمان‌ و بحرین‌ در عهد [[اسلامی]] و یکی‌ از فاتحان‌ ارمینیه‌ و فارس‌ و بعضی‌ بلاد [[هند]] در عهد خلافت‌ [[عمر بن‌ خطاب]]،<ref> ابن‌حزم‌، جمهرة انساب العرب، ص‌ ۲۶۶؛ ابن‌خلدون‌، تاریخ، ج‌ ۲، ص‌ ۴۷۰، ۴۹۲ـ۴۹۳، ۵۴۷، ۵۵۳، ۵۶۵ ـ۵۶۶، ۵۷۷.</ref> [[سائب‌ بن‌ اَقْرَع‌ ثقفی‌]] از حاضران در جنگ‌ [[نهاوند]]<ref> ابونعیم‌، ذکر اخبار اصبهان، ج‌ ۱، ص‌ ۷۵، ۳۴۲.</ref> و از عمال [[عمر بن خطاب]] در [[امارت]] شهرهای [[مدائن]] و سپس [[اصفهان]]<ref> ابونعیم، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۷۵؛ طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۲۲۴.</ref> که این امارت تا سال ۳۵ هجری در ایام [[خلافت عثمان]] ادامه یافت.<ref> طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۴۴۶.</ref> [[محمد بن‌ قاسم‌ ثقفی‌]] فاتح‌ سند،<ref> زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۰۰.</ref> و [[حُرّ بن‌ عبدالرحمان‌ بن‌ عبداللّه‌ بن‌ عثمان‌ ثقفی‌]] از امیران‌ و فاتحان‌ معروف‌ اندلس‌ در پایان‌ قرن‌ اول‌، پرداخت.<ref> ابن‌حزم‌، جمهرة انساب العرب، ص‌ ۲۶۶ـ ۲۶۸؛ ابن‌خلدون‌، تاریخ، ج‌ ۲، ص‌ ۳۶۹؛ دانشنامه جهان اسلام، مقاله ثقیف، علی پورصفر قصابی نژاد، ج۱، ص۴۲۶۳.</ref> ضمن این که [[حجاج‌ بن‌ یوسف‌ ثقفی‌]] –امیر [[مکه]] و [[مدینه]]<ref> خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۱۶۷-۱۶۸؛ یعقوبی، البلدان، ص۲۶۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۱۶-۱۱۸.</ref> و سپس [[عراق]]<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۱۵۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۲۶۵.</ref> و [[خراسان]] و سیستان<ref> ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۳، ص۵۹.</ref> در [[عهد]] [[حکومت]] [[عبدالملک بن مروان]]-، [[مغیرة بن شعبه]] عامل [[عمر]] در حکومت [[بصره]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۲۷؛ خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۷۴.</ref> و [[کوفه]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۹.</ref> و [[بحرین]]<ref> ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> و [[حکمران]] ارمنستان و [[آذربایجان]] در [[زمان عثمان]]<ref> ابن اعثم، الفتوح، ج۲، ص۳۴۶.</ref> و [[فرماندار کوفه]] در [[زمان]] [[حکومت معاویه]]<ref> دینوری، اخبار الطوال، ص۲۱۸؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۳۵.</ref> و نیز [[یوسف بن عمر ثقفی]] [[حاکم یمن]] و سپس عراق در عهد [[هشام بن عبدالملک مروانی]]<ref> خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۲۴۰.</ref> از دیگر چهره‌های شهیر [[بنی ثقیف]] در قرون نخست [[اسلامی]] به شمار آمده‌اند.<ref> حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، مقاله ثقیف، سید علی خیرخواه‌علوی.</ref>
از امراء و [[فرماندهان]] بزرگ و مشهور این [[قوم]] هم می‌‌توان به ذکر نام [[ابوعبید بن‌ مسعود ثقفی‌]] از [[فرماندهان سپاه]] [[اسلام]] در [[نبرد]] با ساسانیان و از کشته شدگان در جنگ‌ یوم‌الجِسر،<ref> بلاذری‌، فتوح البلدان، ص۳۵۱ـ۳۵۲؛ ابن‌خلدون‌، تاریخ، ج‌ ۲، ص‌ ۵۲۰ ـ۵۲۴؛ ثقفی‌، الغارات، ج‌ ۲، ص‌ ۵۱۷.</ref> [[عثمان‌ بن‌ ابی‌العاص‌ ثقفی]] حاکم‌ [[شهر]] [[طائف]] در [[جاهلیت]] و [[امیر]] عمان‌ و بحرین‌ در عهد [[اسلامی]] و یکی‌ از فاتحان‌ ارمینیه‌ و فارس‌ و بعضی‌ بلاد [[هند]] در عهد خلافت‌ [[عمر بن‌ خطاب]]،<ref> ابن‌حزم‌، جمهرة انساب العرب، ص‌ ۲۶۶؛ ابن‌خلدون‌، تاریخ، ج‌ ۲، ص‌ ۴۷۰، ۴۹۲ـ۴۹۳، ۵۴۷، ۵۵۳، ۵۶۵ ـ۵۶۶، ۵۷۷.</ref> [[سائب‌ بن‌ اَقْرَع‌ ثقفی‌]] از حاضران در جنگ‌ [[نهاوند]]<ref> ابونعیم‌، ذکر اخبار اصبهان، ج‌ ۱، ص‌ ۷۵، ۳۴۲.</ref> و از عمال [[عمر بن خطاب]] در [[امارت]] شهرهای [[مدائن]] و سپس [[اصفهان]]<ref> ابونعیم، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۷۵؛ طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۲۲۴.</ref> که این امارت تا سال ۳۵ هجری در ایام [[خلافت عثمان]] ادامه یافت.<ref> طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۴۴۶.</ref> [[محمد بن‌ قاسم‌ ثقفی‌]] فاتح‌ سند،<ref> زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۰۰.</ref> و [[حُرّ بن‌ عبدالرحمان‌ بن‌ عبداللّه‌ بن‌ عثمان‌ ثقفی‌]] از امیران‌ و فاتحان‌ معروف‌ اندلس‌ در پایان‌ قرن‌ اول‌، پرداخت.<ref> ابن‌حزم‌، جمهرة انساب العرب، ص‌ ۲۶۶ـ ۲۶۸؛ ابن‌خلدون‌، تاریخ، ج‌ ۲، ص‌ ۳۶۹؛ دانشنامه جهان اسلام، مقاله ثقیف، علی پورصفر قصابی نژاد، ج۱، ص۴۲۶۳.</ref> ضمن این که [[حجاج‌ بن‌ یوسف‌ ثقفی‌]] –امیر [[مکه]] و [[مدینه]]<ref> خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۱۶۷-۱۶۸؛ یعقوبی، البلدان، ص۲۶۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۷، ص۱۱۶-۱۱۸.</ref> و سپس [[عراق]]<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۱۵۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۲۶۵.</ref> و [[خراسان]] و سیستان<ref> ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۳، ص۵۹.</ref> در [[عهد]] [[حکومت]] [[عبدالملک بن مروان]]-، [[مغیرة بن شعبه]] عامل [[عمر]] در حکومت [[بصره]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۲۷؛ خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۷۴.</ref> و [[کوفه]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۹.</ref> و [[بحرین]]<ref> ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> و [[حکمران]] ارمنستان و [[آذربایجان]] در [[زمان عثمان]]<ref> ابن اعثم، الفتوح، ج۲، ص۳۴۶.</ref> و [[فرماندار کوفه]] در [[زمان]] [[حکومت معاویه]]<ref> دینوری، اخبار الطوال، ص۲۱۸؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۳۵.</ref> و نیز [[یوسف بن عمر ثقفی]] [[حاکم یمن]] و سپس عراق در عهد [[هشام بن عبدالملک مروانی]]<ref> خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۲۴۰.</ref> از دیگر چهره‌های شهیر [[بنی ثقیف]] در قرون نخست [[اسلامی]] به شمار آمده‌اند.<ref> حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، مقاله ثقیف، سید علی خیرخواه‌علوی.</ref>


از چهره‌های [[شیعی]] و از [[اصحاب]] و روات امامی بسیار این [[قبیله]] هم می‌‌توان از بزرگانی چون [[ابراهیم بن محمد بن سعید]] از روات [[امام علی]] {{ع}} <ref>نجاشی، رجال، ص۱۶-۱۷.</ref> و صاحب تصنیفات بسیار از جمله: [[المغازی]]، السقیفه، النهروان و... ، <ref> ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ص۳۹.</ref> [[سعید بن مسعود]] [[برادر]] [[ابوعبید بن مسعود ثقفی]] و عموی مختار و [[والی]] [[حضرت]] در [[مدائن]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۱۶-۱۷. نیز ر. ک. شیخ طوسی، رجال، ص۶۸.</ref> [[حکم بن صلت]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۳۱.</ref> [[عمرو بن عبدالله بن یعلی]]<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۶؛ شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۰.</ref> و [[عمرو بن سعید بن هلال ثقفی]] از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}}، <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۰.</ref>[[محمد بن مسلم بن ریاح]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۴؛ ابن داوود حلی، رجال، ص۱۸۴.</ref> [[اشعث بن سوار]]<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۶۶.</ref> و [[عیسی بن حمزه مدائنی ثقفی]] از [[اصحاب امام صادق]] {{ع}}، <ref> نجاشی، رجال، ص۲۹۴.</ref> [[ابان بن عبدالملک ثقفی]] از [[مشایخ]] [[اصحاب]] [[شیعه]] و از [[راویان احادیث]] [[امام صادق]] {{ع}}، <ref> نجاشی، رجال، ص۱۴.</ref> [[عمرو بن عثمان ثقفی]] خزاز از راویان احادیث و مؤلف کتبی همچون الجامع فی الحلال و الحرام و کتاب النوادر،<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۷.</ref> [[ابوالفضل عباس بن عامر بن ریاح ثقفی قصبانی]] [[شیخ صدوق]] و [[کثیر الحدیث]]<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۱.</ref> و... نام برد. ضمن این که از ذکر نام [[لیلی بنت ابی مرة بن عروة بن مسعود ثقفی]] [[مادر]] [[حضرت علی اکبر]] {{ع}} <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۰۲.</ref> نیز نباید [[غفلت]] کرد.
از چهره‌های [[شیعی]] و از [[اصحاب]] و روات امامی بسیار این [[قبیله]] هم می‌‌توان از بزرگانی چون [[ابراهیم بن محمد بن سعید]] از روات [[امام علی]] {{ع}} <ref>نجاشی، رجال، ص۱۶-۱۷.</ref> و صاحب تصنیفات بسیار از جمله: [[المغازی]]، السقیفه، النهروان و... ، <ref> ابن‌شهرآشوب، معالم العلماء، ص۳۹.</ref> [[سعید بن مسعود]] [[برادر]] [[ابوعبید بن مسعود ثقفی]] و عموی مختار و [[والی]] [[حضرت]] در [[مدائن]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۱۶-۱۷. نیز ر. ک. شیخ طوسی، رجال، ص۶۸.</ref> [[حکم بن صلت]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۳۱.</ref> [[عمرو بن عبدالله بن یعلی]]<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۶؛ شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۰.</ref> و [[عمرو بن سعید بن هلال ثقفی]] از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}}، <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۰.</ref>[[محمد بن مسلم بن ریاح]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۴؛ ابن داوود حلی، رجال، ص۱۸۴.</ref> [[اشعث بن سوار]]<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۶۶.</ref> و [[عیسی بن حمزه مدائنی ثقفی]] از [[اصحاب امام صادق]] {{ع}}، <ref> نجاشی، رجال، ص۲۹۴.</ref> [[ابان بن عبدالملک ثقفی]] از [[مشایخ]] [[اصحاب]] [[شیعه]] و از [[راویان احادیث]] [[امام صادق]] {{ع}}، <ref> نجاشی، رجال، ص۱۴.</ref> [[عمرو بن عثمان ثقفی]] خزاز از راویان احادیث و مؤلف کتبی همچون الجامع فی الحلال و الحرام و کتاب النوادر،<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۷.</ref> [[ابوالفضل عباس بن عامر بن ریاح ثقفی قصبانی]] [[شیخ صدوق]] و [[کثیر الحدیث]]<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۱.</ref> و... نام برد. ضمن این که از ذکر نام [[لیلی بنت ابی مرة بن عروة بن مسعود ثقفی]] [[مادر]] [[حضرت علی اکبر]] {{ع}} <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۰۲.</ref> نیز نباید [[غفلت]] کرد.


== منابع ==
== منابع ==
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش