آثار سیاسی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[کارکردها، ویژگی‌ها و آثار انتظار]]

| مدخل اصلی = [[آثار سیاسی انتظار]]

| مدخل وابسته =  

| تعداد پاسخ = ۵

== پاسخ جامع اجمالی ==

* [[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] واحد هستند که مرز جغرافیایی نشناسد، [[رهبر]] و راهنمایشان [[قانون]] واحدی باشد، ضعیف و [[قوی]]، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های [[نظامی]] ابرقدرت‌ها به میان نیاید<ref>ر.ک.[[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.

* بدون [[شک]] با توجه به جهانی ‌بودن [[حکومت حضرت مهدی]] {{ع}}، [[نیازمند]] بازشناسی و بازنمایی آثار و ابعاد [[سیاسی]] [[حکومت جهانی]] آن [[حضرت]] به جهانیان هستیم و [[مشتاقان]] برپایی [[حکومت عدل جهانی]] ‌باید در دو محور زمینه‌های [[سیاسی]] این اتفاق بزرگ را فراهم نمایند: آشنا شدن با روش‌های [[سیاسی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} و آشنا کردن دیگران با این اندیشۀ بلند [[سیاسی]]<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، حکومت جهانی حضرت مهدی {{ع}}، ص۸۴ - ۷۹.</ref>.

* اگر چه تقویت پیوند قلبی با [[امام عصر]] {{ع}} و تجدید دائمی [[عهد]] و [[پیمان]]، از نشانه‌های [[آمادگی]] [[سیاسی]] در [[ولایت‌پذیری]] آن [[حضرت]] به شمار می‌آید<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸</ref>، ولی فرد [[منتظر]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید تا اشخاص غیر [[معتقد]] و [[منحرف]]، [[مسند]] امور را به دست گیرند<ref>ر.ک. [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref>.

* برخی از آثار [[سیاسی]] [[انتظار امام مهدی]] {{ع}} عبارتند از:

*«اگر چه به‌دست‌آوردن [[آمادگی]] در عرصه [[اعتقادی]]، عرصه‌های دیگر را نیز در بر داشته و آنها را نیز به دست می‌دهد، اما به جهت [[زمینه‌سازی]] در این عرصه باید گفت: [[مشتاقان]] برپایی [[حکومت عدل جهانی]] می‌بایست زمینه‌های [[سیاسی]] این اتفاق بزرگ را نیز فراهم نمایند؛ که به نظر می‌رسد این [[زمینه‌سازی]] در دو محور تلاش‌های [[علمی]] و عملی صورت پذیرد: نخست آشناشدن علاقه‌مندان آن [[حضرت]] با روش‌های [[سیاسی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در برپایی [[حکومت جهانی]] و به بیان دیگر، [[روش سیاسی]] [[حضرت]] در [[عصر ظهور]]. و دیگر، آشناکردن دیگران با این [[اندیشه]] بلند [[سیاسی]] که البته بیرون‌آوردن این [[اندیشه سیاسی]] از بین [[روایات]] در دست، کاری شدنی، اما سخت است که تا کنون آن‌گونه که [[شایسته]] است، صورت نپذیرفته است<ref>نک: ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی حضرت مهدی {{ع}}، ص۸۴ - ۷۹.</ref>. بدون [[شک]] با توجه به جهانی‌بودن [[حکومت حضرت مهدی]] {{ع}}، و زمینه‌های فراهم‌شده در عرصه بین الملل، امروزه بیش از هر زمان دیگر [[نیازمند]] بازشناسی و بازنمایی ابعاد [[سیاسی]] [[حکومت جهانی]] آن [[حضرت]] به جهانیان هستیم و این، خود، مسئولیتی اساسی بر دوش [[دانشمندان]] [[علوم دینی]] است.

* حفظ و تقویت [[پیوند قلبی با امام عصر]] {{ع}} و [[تجدید دائمی عهد]] و [[پیمان]]، یکی از نشانه‌های [[آمادگی سیاسی]] در [[ولایت‌پذیری]] آن [[حضرت]] [[هنگام ظهور]] به شمار می‌آید. [[امام باقر]] {{ع}} درباره ثابت‌قدمان بر امر [[ولایت]] فرموده است: زمانی بر [[مردم]] آید که امامشان [[غیبت]] کند. خوشا بر افرادی که در آن زمان، بر امر ما ثابت بمانند! کمترین ثوابی که برای آنها خواهد بود، این است که باری تعالی به آنها ندا کرده و فرماید:‌ای [[بندگان]] و‌ای کنیزان من! به [[نهان]] من [[ایمان]] آوردید و [[غیب]] مرا [[تصدیق]] کردید؛ پس به [[ثواب]] نیکوی خود، شما را مژده می‌دهم: شما [[بندگان]] و کنیزان [[حقیقی]] من هستید. از شما می‌پذیرم و از شما در می‌گذرم و برای شما می‌بخشم و به واسطه شما [[باران]] بر بندگانم می‌بارم و [[بلا]] را از آنها بگردانم. و اگر شما نبودید؛ بر آنها [[عذاب]] می‌فرستادم...<ref>محمد بن علی بن حسین بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۳۰، باب ۳۱، ح۱۵.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸.</ref>.

«[[انسان]] [[منتظر]] در عمل و [[رفتار]] خویش مهارت‌هایی لازم دارد تا در عرصه اجتماع و [[سیاست]] از اصول و [[هویت]] خود [[دفاع]] کند و بتواند [[جامعه]] را برای ظهور آماده سازد. از جمله مهارت‌ها و اقدامات نهفته در [[انتظار]]، محورهای ذیل است:

# '''[[حق‌طلبی]]، [[ظلم]] ستیزی و نفی [[طاغوت]]''': افراد و گروه‌های [[مفسد]] در [[جامعه]]، به [[دلیل]] [[منافع]] [[نامشروع]] خویش، از اقدامات [[فساد]] انگیز خود دست نمی‌کشند و همواره [[فساد]] را گسترش می‌‌دهند و علاوه بر خود، مسیر [[جامعه انسانی]] را نیز دچار اختلال می‌‌کنند. از این رو، راه [[اصلاح جامعه]] منوط به حذف این موانع [[فساد]] با برخوردهای عملی و قهرآمیز می‌‌گردد. بنابراین، کاربرد شیوه [[اصلاح]] متناسب با این وضعیت ضروری است. [[آیات قرآن کریم]] به صراحت بر [[ضرورت]] به‌کارگیری روش [[حق‌طلبی]] و [[ظلم]] ستیزی در [[اصلاح]] [[مفاسد]] تأکید دارند. [[دستور]] به مقاتله با [[ائمه]] [[کفر]] در همین راستا صادر شده است. سران [[کفر]] برخلاف همه [[موازین]] و تعهدات انسانی و [[حقوقی]] به پای [[مال]] کردن [[مصالح]] عمومی [[جامعه]] می‌‌پردازند و جز به مطامع [[پست]] خویش، به چیز دیگری نمی‌اندیشند. بی [[گمان]] در برخورد با چنین مفسدانی، تنها روش‌های [[خشونت]] آمیز مؤثر است و تا این موانع [[فساد]] از سرراه برداشته نشوند، [[امید]] به [[اصلاح]] این گونه افراد و [[جوامع]]، سرابی بیش نخواهد بود. از این رو، [[مأموریت]] مهم و خطیر همه [[پیامبران الهی]]، [[مبارزه]] با [[طواغیت]] زمان خود بوده است<ref>سوره طه، آیه ۲۴.</ref>. بی [[گمان]]، حرکت اصلاحی [[جامعه]] به سبب افرادی اندک و سودجو، نمی‌بایست متوقف شود و اگر این افراد مانعند، باید با آنان برخورد کرد و به همین جهت، با وجود آن که [[خداوند]] درباره تعدیات [[فرعون]] به [[موسی]] {{ع}} امر نمود تا او را [[هدایت]] کند، وقتی [[موسی]] {{ع}} [[پیشرفت]] [[جامعه]] را با وجود [[فرعون]] متوقف دید، به مقابله با [[ظلم]] و طرد [[شرک]] [[فرعونی]] پرداخت<ref>نک: سوره اسراء، آیه۱۰۳.</ref>. گذشته از [[طواغیت]]، افراد و گروه‌هایی نیز که به [[دعوت]] اصلاحی پاسخ مثبت ندهند و با آن از در [[ستیز]] و [[نبرد]] مسلحانه برخیزند، به تعبیر [[قرآن]] از [[مفسدان]] هستند و با آنان نیز باید برخورد [[قاطع]] و عملی کرد تا [[جامعه]] [[انسان‌ها]] از لوث وجودشان [[پاک]] گردد. [[دستور]] [[جهاد]] با [[کافران]] و [[منافقان]] که درصدد [[تخریب]] پایه‌های ایمانی و [[عقیدتی]] صحیح در جامعه‌اند و با [[حکومت دینی]] [[پیامبر]] درگیر می‌‌شوند<ref>سوره مائده، آیه۳۳.</ref>، در همین راستا ارائه شده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.</ref>. و هم چنین [[خداوند]] [[برتری]] [[کافران]] و [[طاغوت]] را بر [[مؤمنان]] مقرر نفرموده است<ref>سوره نساء، آیه ۱۴۱.</ref>. از این رو، [[منتظر واقعی]] کسی است که به [[جامعه]] [[فاسد]] زمانه خویش [[دل]] نبندد و اگر [[انحراف]] و کژی ببیند، [[اعتراض]] کند و با [[پیروی]] از [[سیره]] مولا و [[محبوب]] خویش درصدد [[اصلاح]] آن برآید. {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى}}<ref>«بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید» سوره سبأ، آیه ۴۶.</ref>. استاد [[شهید مطهری]] در این باره می‌‌فرماید: ظهور [[مهدی موعود]] حلقه‌ای است از حلقات [[مبارزه]] [[اهل حق]] و [[اهل باطل]] که به [[پیروزی]] نهایی [[اهل حق]] منتهی می‌‌شود. سهیم بودن یک فرد در این [[سعادت]]، موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه [[اهل حق]] باشد. آیاتی که بدان‌ها در [[روایات]] استناد شده است، نشان می‌‌دهد که [[مهدی موعود]] {{ع}} [[مظهر]] نویدی است که به اهل [[ایمان]] و [[عمل صالح]] داده شده است؛ [[مظهر]] [[پیروزی]] نهایی اهل [[ایمان]] است<ref>قیام و انقلاب امام مهدی {{ع}}، ص۲۰.</ref>.

# '''عدالت‌گرایی''': در [[روایات]] بسیاری، مهم‌ترین ره آورد [[قیام]] و [[انقلاب حضرت مهدی]] {{ع}} پر شدن [[جهان]] از [[عدالت]] و [[دادگری]] بیان شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} درباره [[عدالت گستری]] و هم چنین [[اصحاب حضرت مهدی]] {{ع}} فرموده است {{متن حدیث| مَهْدِيٌّ يَحْكُمُ بِالْعَدْلِ وَ يَأْمُرُ بِهِ يُصَدِّقُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ يُصَدِّقُهُ اللَّهُ فِي قَوْلِهِ يَخْرُجُ مِنْ تِهَامَةَ حِينَ تَظْهَرُ الدَّلَائِلُ وَ الْعَلَامَاتُ وَ لَهُ كُنُوزٌ لَا ذَهَبٌ وَ لَا فِضَّةٌ إِلَّا خُيُولٌ مُطَهَّمَةٌ وَ رِجَالٌ مُسَوَّمَةٌ يَجْمَعُ اللَّهُ لَهُ مِنْ أَقَاصِي الْبِلَادِ عَلَى عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثَمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا مَعَهُ صَحِيفَةٌ مَخْتُومَةٌ فِيهَا عَدَدُ أَصْحَابِهِ بِأَسْمَائِهِمْ وَ بُلْدَانِهِمْ وَ طَبَائِعِهِمْ وَ حُلَاهُمْ وَ كُنَاهُمْ كَدَّادُونَ مُجِدُّونَ فِي طَاعَتِهِ}}<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۰، روایت چهارم:</ref>؛[[مهدی]] به [[عدالت]] [[حکم]] نموده، به آن امر می‌‌کند. [[خداوند عزوجل]] او و کلامش را [[تصدیق]] می‌‌نماید و هنگامی که نشانه و علامت‌ها آشکار می‌‌شوند، از [[مکه]] خروج می‌‌نماید. وی دارای گنج‌هایی از طلا و نقره نیست، بلکه گنج‌های او اسب‌های خوش اندام و نیکومنظر و مردان مشخص شده‌ای هستند که [[خداوند]] آنها را برای وی از دورترین بلاد جمع‌آوری کرده که تعدادشان به عدد اهل [[جنگ بدر]]، سی صد و سیزده نفر مرد برسد و صحیفه‌ای دارد که در آن نام [[اصحاب]] وی با ذکر کنیه‌ها، کشورها، محل سکونت و حتی نوع خلق و [[خویشان]] آمده است. اینان در راه [[اطاعت]] او کوشا هستند و [[رنج]] و [[سختی]] می‌‌کشند.

[[ایجاد حکومت]] [[عدل]] و [[حمایت]] از [[حقوق]] [[اکثریت]] [[مستضعف]] از [[ویژگی‌های حکومت]] ایده آل و [[مدینه]] فاضله [[اسلام]] است. [[عدل]] و [[عدالت]] به معنای پرداخت [[حقوق]] و امتیازات [[شهروندان]] بر اساس استعداد و [[لیاقت]] آنان است. ایجاد [[عدالت اجتماعی]] و [[دفاع]] از [[حقوق]] [[ضعیفان]]، بخشی از [[حقوق مردم]] است. پیوسته [[توانگران]] و حکومتیان این [[حق]] را تهدید و تحدید کرده‌اند. [[قرآن]] [[مؤمنان]] را سفارش نموده که هرگاه ظلمی بر کسی شد، به [[مؤمنان]] [[پناه]] برند. {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ}}<ref>«و آنان که چون بدیشان ستم رسد داد (خود) می‌ستانند» سوره شوری، آیه ۳۹.</ref>. و [[مؤمنان]] نیز باید به [[دفاع]] از [[حقوق]] [[برادران ایمانی]] خود برخیزند. تأکید [[قرآن کریم]] بر [[عدالت]] خواهی و مطالبه [[حقوق]] خود و [[جامعه]] از مصادیق مهم مشارکت [[سیاسی]] و دخالت در [[سرنوشت]] خویش است<ref>سوره حجرات، آیه ۹.</ref>. ره آورد [[عدالت]] خواهی و مطالبه [[حقوق]] خود و [[جامعه]]، موجب جلب توجه [[حکومت‌ها]] و [[حاکمان]] به [[حقوق]] گروه‌های آسیب پذیر [[جامعه]] -که [[توانایی]] [[دفاع]] از [[حقوق]] خود در مقابل قشر متمول و [[حکومت]] را ندارند و نوعی نظارت و بازخواست دولت‌هاست. [[امام خمینی]] در این باره می‌‌فرماید: البته پر کردن [[دنیا]] از [[عدالت]]، این را ما نمی‌توانیم بکنیم، اگر می‌‌توانستیم می‌‌کردیم، اما چون نمی‌توانیم باید ایشان بیایید.... اما باید فراهم کنیم کار را، اسباب این است که کار را نزدیک کنیم؛ کاری کنیم که عالم مهیا شود برای آمدن [[حضرت]]»<ref>[[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص ۳۸-۳۹.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. آقای دکتر قائمی؛

«مراد از تاثیرهای [[سیاسی]] - [[اجتماعی]] [[مهدویت]]، مجموعه فرایندهای [[سیاسی]] است که به سبب [[اعتقاد به مهدویت]] در [[جامعه]] ایجاد می‌‌گردد.

 

[[اعتقاد به مهدویت]]، تاثیرهای [[سیاسی]] فراوانی بر [[جوامع]] گوناگون داشته است. برخی از نمونه‌های این تاثیرها بر [[جامعه]] عبارت است:

# '''ایجاد جنبش‌ها و قیام‌های [[دینی]] علیه  [[ظلم و ستم]] با محوریت [[اندیشه]] [[مهدویت]]:''' (...) به [[اعتقاد]] [[شیعیان]] و اغلب [[دانشمندان]] و علمای [[اهل سنت]] و نیز واقعیت [[تاریخی]]، پس از [[رحلت پیامبر اسلام]] صلی [[الله]] علیه و آله و به ویژه پس از [[شهادت]] مولای [[متقیان]] [[امیر مؤمنان]]، [[اسلام]]، از مسیر اصلی و مستقیم خود خارج شد و تعصبات نژادی و اشرافیت، دربار [[خلفا]] را فرا گرفت و روز به روز [[جامعه]] از [[شعائر اسلامی]] فاصله گرفت و [[عدالت اجتماعی]] رخت بربست و تفاخرات قومی و مذهبی و به دنبال آن تبعیض‌های [[اجتماعی]]، سراسر [[جامعه]] ی [[اسلامی]] را فراگرفت. رهایی از [[ظلم و جور]] [[حکام]] [[ستمگر]] به ظاهر [[مسلمان]] و بازگشت به دوران [[معنوی]] و بی آلایش و [[مساوات]] [[اسلامی]] [[صدر اسلام]]، [[آرمان]] همه ی دردمندان [[مسلمان]] از عالم و عامی بود، اما واقعیت آن بود که [[پیامبر]] [[رحلت]] کرده بود و [[جامعه]] [[اسلامی]] به [[دلیل]] سال‌ها و قرن‌ها دوری از زمان [[رسول اکرم]] صلی [[الله]] علیه و آله احیای آن دوران محال می‌‌نمود، ولی خاطره ی دوران کوتاه و طلایی [[صدر اسلام]]، [[آرمان]] [[اجتماعی]] همه ی [[مصلحان]] و [[رهبران]] نهضت‌های [[سیاسی]] - [[اجتماعی]] در [[جهان اسلام]] بوده است. در این میان، [[شیعیان]]، به [[دلیل]] [[اعتقاد]] به [[ظهور امام دوازدهم]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} که از [[نسل]] [[پاک]] [[پیامبر]] صلی [[الله]] علیه و آله و [[منجی]] [[دین]] و [[آیین]] او است، این [[آرمان]] را نه یک [[رؤیا]]، بل واقعیت می‌‌دانند و دوران سیاه [[ظلم]] و [[شقاوت]] [[ستمگران]] را ناپایدار و زود گذر می‌‌پندارند و با [[امید به ظهور]] آن [[امام همام]] و [[پیروزی]] وی بر [[ظالمان]]، در [[انتظار]] گرفتن [[انتقام]] [[مظلومیت]] خود و همنوعان خویش، آرزوی «[[فرج]]» می‌‌کنند و آلام خود را تسکین می‌‌دهند.

# '''[[ادعای مهدویت]]:''' برخی از [[ناآگاهان]]، با اطلاع از نارضایی عمومی [[جامعه]] و [[اعتقاد]] عموم [[شیعیان]] به [[ظهور امام زمان]] {{ع}}، [[ادعای مهدویت]] کردند تا با [[بسیج عمومی]] و غلیان [[احساسات]] [[پیروان]] خود، بساط [[ظلم و ستم]] را برچینند. برخی نیز [[اعتقادات]] و [[احساسات]] [[پاک]] [[مردم]] را ابزاری برای [[کسب قدرت]] خود کردند.

# '''ایجاد انقلاب‌های [[سیاسی]] در [[جوامع]]:''' نمونه بارز انقلاب‌هایی که با توجه و [[عنایت]] به بعد موعودگرایی رخ داده است، [[انقلاب اسلامی ایران]] است. به [[اعتقاد]] [[شیعه]]، [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} و شکل گیری [[حکومت عدل جهانی]]، از یک [[اعتقاد]] صرف فراتر رفته و [[هویت]] [[شیعی]] را در طول [[تاریخ]] شکل داده است. در نگاه [[شیعه]]، [[حکومت جهانی]] آن [[حضرت]] {{ع}} تحقق بخش [[مدینه فاضله]] است»<ref>[[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی (مقاله)|تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعه‌شناسی]]، [[انتظار موعود (نشریه)|انتظار موعود]]، ص۲۳۳.</ref>.

{{پرسش وابسته}}

{{پایان پرسش وابسته}}

[[رده:پرسش]]