آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]]  

| مدخل اصلی =  [[خسوف و کسوف غیرعادی]]

| مدخل وابسته =  

| تعداد پاسخ = 5

از نشانه‌های غیرحتمی ظهور، [[کسوف]] ([[خورشید گرفتگی]]) در نیمه [[ماه رمضان]] و [[خسوف]] ([[ماه گرفتگی]]) در ابتدا با انتهای [[ماه رمضان]] است. در برخی [[روایات]] از این امر به عنوان نشانه ظهور نام برده شده است؛ زیرا برخلاف عادت طبیعت اتفاق می‌افتد. [[کسوف]] در اول ماه و [[خسوف]] در نیمه آن عادی است ولی عکس آن غیرعادی است.

در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.

== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==

== پاسخ جامع اجمالی ==

=== [[خسوف و کسوف]] از نشانه‌های قبل از [[ظهور قائم]] {{ع}} ===

یکی از مظاهر [[قدرت الهی]] که در قالب [[سنن]] [[معجزات]] جلوه کرده و اشاره مخصوصی را برای توجه آن دسته از [[مؤمنان]] که مخلصانه [[منتظر]] [[ظهور]] بوده‌اند، به ارمغان می‌آورد، [[کسوف]] [[خورشید]] در روز سیزدهم یا چهاردهم [[ماه رمضان]] و [[خسوف]] ماه در بیست و پنجم<ref>بیست و پنجم یا بیست و ششم یا بیست و هفتم. ر.ک. [[محمد جواد خراسانی|خراسانی، محمد جواد]]، [[مهدی منتظر (کتاب)|مهدی منتظر]]، ص ۲۹۱</ref> همان ماه است.<ref>ر.ک. [[سید مجتبی السادة|السادة، سید مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۰۸ـ۱۱۳</ref> و این [[کسوف در نیمه ماه رمضان]] و [[خسوف]] در آخر و یا اول همان ماه، از [[نشانه‌های ظهور]]، است.<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۹۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۱۲ ـ ۲۱۳</ref>

[[کسوف]] در روزهای نخست و آخر ماه و [[خسوف]] در روزهای میانی ماه، از نظر علمی، طبیعی و عادی است و در طول [[تاریخ]]، بارها رخ داده است، ولی [[خورشید]] گرفتگی (کسوف) در وسط‍‌ ماه یا ماه گرفتگی (خسوف) در اول یا آخر ماه، امری غیرعادی است و رؤیت آن امکان ندارد.<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۹۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۱۲ ـ ۲۱۳</ref> البته در خود [[روایات]] هم به غیر عادی بودن تحقق این نشانه تصریح شده است<ref>برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص ۲۴۱</ref>.<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۹۹</ref>

 

 

=== نتیجه‌گیری ===

به نظر می‌رسد، وقوع این دو پدیده به صورت غیرعادی، به خاطر آن است که اهمیت مسألۀ [[ظهور]] نمایانده شود و [[مردم]] از [[خواب]] [[غفلت]] بیدار شوند و خود را مهیای مشارکت در آن [[نهضت]] عظیم سازند. لذا این دو نشانه، از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] نیست و در [[روایات]] به ناگزیر بودن آن اشاره نشده است.<ref>ر.ک. برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص ۲۴۱؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۹۹؛ جمعی از نویسندگان، [[چشم‏ به ‏راه مهدی (کتاب)|چشم‏ به ‏راه مهدی]]، ص ۳۰۰؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۱۲ ـ ۲۱۳</ref> از این ‌‏رو نمی‌توان [[خسوف و کسوف]] غیر عادی را از نشانه‏‌های قطعی و مسلم [[ظهور]] به شمار آورد.<ref>جمعی از نویسندگان، [[چشم‏ به ‏راه مهدی (کتاب)|چشم‏ به ‏راه مهدی]]، ص ۳۰۰؛ ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۱۲ ـ ۲۱۳</ref>

 

«[[حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: "دو آیت پیش از [[قیام قائم]] {{ع}} خواهد بود که از زمان هبوط [[آدم]] به [[زمین]] چنین چیزی نبوده، [[کسوف خورشید در نیمه ماه رمضان]] و [[خسوف]] ماه در آخر او". پس مردی عرض کرد: "یا ابن [[رسول الله]]! همواره [[کسوف]] [[خورشید]] در آخر ماه است و [[خسوف]] ماه در نیمه". فرمود: "من داناترم به آن‌چه تو می‌گویی ولکن این دو آیتی است که از زمان هبوط [[آدم]] اتفاق نیفتاده"<ref>غیبت طوسی، ص ۴۴۴، ح ۴۳۹؛ اعلام الوری، ج ۲، ۲۸۵.</ref>. و [[حضرت صادق]] {{ع}} فرمود: "علامت [[خروج مهدی]] [[کسوف]] [[خورشید]] است در [[ماه رمضان]] در سیزدهم و چهاردهم"<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ۲۴۲، ح ۱۱۴.</ref>.

 

در این [[حدیث]] ذکر [[کسوف]] تنها شده و اما این‌که در سیزدهم و چهاردهم فرموده منافات با [[حدیث]] اول ندارد زیراکه مقصود از نیمه همان روز پانزدهم نیست، بلکه مراد ایام نیمه است چنان‌که مراد از آخر ماه شب آخر یا بیست و نهم نیست. زیراکه در آن شب ماه وجود ندارد، بلکه مراد اواخر ماه است بیست و پنجم یا بیست و ششم و بیست و هفتم مثلا، پس از این جهت جمع بین این دو [[روایت]] سهل است. ولی در [[حدیث]] دیگر از [[حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: "دو آیت در جلو این امر واقع خواهد شد: [[خسوف]] ماه در پنجم و [[کسوف]] [[خورشید]] در نیمه"<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ۶۵۵، ح ۲۵؛ اثباة الهداة، ج ۳، ۷۳۸، ح ۱۱۰.</ref>. این [[حدیث]] از جهت [[کسوف]] با اول موافق است ولی از جهت [[خسوف]] موافق نیست، مگر این‌که احتمال سقط داده شود به این‌که عبارت بیست و پنجم بوده.

 

و در [[حدیث]] دیگر [[حضرت صادق]] {{ع}} فرمود: "پیش از [[قیام قائم]] {{ع}} در پنجم [[ماه رمضان]] [[خورشید]] [[کسوف]] خواهد شد"<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ۶۵۵، ح ۲۸؛ [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۵۴۶، ح ۹.</ref>.

 

در این [[حدیث]] ذکری از ماه نیست ولی از جهت [[کسوف]] مخالف با [[حدیث]] اول است، پس این دو [[حدیث]] را با دو [[حدیث]] اول نتوان جمع کرد مگر احتمال تعدد داده‌ شود به این‌که دو [[خسوف]] و دو [[کسوف]] باشد: یکی [[خسوف]] ماه در شب پنجم و [[کسوف]] [[خورشید]] در روز پنجم و دیگر [[کسوف]] [[خورشید]] در نیمه و [[خسوف]] در آخر»<ref>[[محمد جواد خراسانی|خراسانی، محمد جواد]]، [[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]، ص ۲۳۴.</ref>.

 

«از جمله [[علائم حتمیه]] [[گرفتن خورشید]] و گرفتن ماه است در [[ماه مبارک رمضان]]. [[ثعلبه ازدی]] می‌گوید: [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: پیش از [[ظهور]] [[حضرت قائم]] {{ع}} دو نشانه خواهد بود که از زمان هبوط [[حضرت آدم]] {{ع}} تا آن روز سابقه نداشته است، یکی [[گرفتن خورشید]] در نیمه [[ماه مبارک رمضان]]، و دیگری گرفتن ماه در آخر آن است. ثعلبه، می‌گوید: عرض کردم یا بن [[رسول الله]]! [[خورشید]] در آخر ماه می‌گیرد و ماه، در نیمه آن. فرمود: من به آنچه می‌گویم داناترم، این دو نشانه از نشانه‌هایی است که از زمان هبوط [[حضرت آدم]] تا آنروز چنان اتفاقی نیفتاده است‌<ref>ارشاد مفید، ص ۳۵۹</ref>»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۸۶ - ۸۷.</ref>.

 

«در [[روایات]] [[کسوف در نیمه ماه رمضان]] و [[خسوف]] در آخر یا اوّل همان ماه یکی از نشانه‏‌های [[ظهور]] یاد شده است. "[[کسوف]]" در روزهای نخست و روزهای آخر ماه و "[[خسوف]]" در روزهای میانی ماه، طبیعی و عادی است؛ ولی خورشیدگرفتگی در وسط ماه یا ماه‌‏گرفتگی در اوایل یا آخر آن، ظاهراً امری غیر عادی است و دیدن آن، امکان ندارد. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "دو نشانه پیش از [[قیام قائم]] پدید خواهد آمد: یکی [[گرفتن خورشید]] در نیمه [[ماه رمضان]] و دیگر، گرفتن ماه در آخر آن". مردی به [[امام]] {{ع}} عرض کرد: ای پسر [[رسول خدا]]! [[کسوف]] در وسط و [[خسوف]] در آخر ماه؟! [[حضرت]] فرمود: آری‏ من آنچه را گفتم به آن داناتر هستم. این‏ها دو نشانه‌‏اند که واقع شدن آن‏ها، از زمان هبوط [[حضرت آدم]] {{ع}} سابقه ندارد<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۲۲، ح ۲۵۸؛ نعمانی، الغیبة، ص ۳۹۰، ح ۴۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ص ۴۹۷</ref>.

 

[[فلسفه]] این نشانه غیر عادی- همانند برخی نشانه‌‏های دیگر- می‌‏تواند بیدار کردن [[مردم]]، از [[خواب]] [[غفلت]] و [[یقین]] به امر [[ظهور]] باشد. به عبارت دیگر، [[خداوند]] سبحانه و تعالی [[در آستانه ظهور]]، برای اقامه [[حجّت]] بر [[مردم]] و مطمئن ساختن [[یاران]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ به [[ظهور]] آن [[حضرت]]، چنین پدیده‌‏هایی را بر خلاف معمول و به گونه [[معجزه]] محقق می‌‏سازد. برخی بر این باورند [[خسوف و کسوف]]، به گونه یاد شده، در چهارچوب حوادث طبیعی و عادی نیز قابل بررسی و تبیین است و برای آن، احتمال‏‌ها و توجیه‌‏هایی ذکر کرده‏‌اند.

 

البته به این توجیه‏‌ها نیازی نیست؛ زیرا هیچ اشکالی ندارد که پدیدار شدن آن‏ها به صورت [[معجزه]] باشد؛ چون در جهت اقامه [[حجّت]] و تقویت [[حق]] و [[هدایت مردم]] است و با [[قانون]] [[معجزه]]، ناسازگاری ندارد. به علاوه این نشانه، از نشانه‌‏های حتمی [[ظهور]] نیست و در [[روایات]]، به ناگزیر بودن آن اشاره نشده است؛ از این‌‏رو نمی‌‏توان [[خسوف و کسوف]] غیر عادی را از نشانه‏‌های قطعی و مسلم [[ظهور]] به شمار آورد<ref>جمعی از نویسندگان، چشم‏به‏راه مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۳۰۰</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۱۲ - ۲۱۳.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. مجتبی تونه‌ای؛

 

«از [[نشانه‌های ظهور]]، [[کسوف]] (خورشیدگرفتگی) در نیمه [[ماه رمضان]] و [[خسوف]] (ماه‌گرفتگی) در آخر و یا اول همان ماه است. [[امام باقر]] {{ع}} می‌فرماید: "دو نشانه پیش از [[قیام مهدی]] {{ع}} پدید خواهد آمد که، از زمان هبوط‍‌ [[آدم]] {{ع}} در [[زمین]] بی‌سابقه است: [[گرفتن خورشید]] در نیمه [[ماه رمضان]] و گرفتن ماه در آخر آن"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۴.</ref>. [[کسوف]] در روزهای نخست و آخر ماه و [[خسوف]] در روزهای میانی ماه، از نظر علمی، طبیعی و عادی است و در طول [[تاریخ]]، بارها رخ داده است، ولی خورشیدگرفتگی در وسط‍‌ ماه یا ماه گرفتگی در اول یا آخر ماه، امری غیرعادی است و رؤیت آن امکان ندارد. البته در خود [[روایات]] هم به غیرعادی بودن تحقق این نشانه تصریح شده است. به نظر می‌رسد که وقوع این دو پدیده به صورت غیرعادی، به خاطر آن است که اهمیت مسأله [[ظهور]] نمایانده شود و [[مردم]] از [[خواب]] [[غفلت]] بیدار شوند و خود را مهیای مشارکت در آن [[نهضت]] عظیم سازند. این نشانه، از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] نیست و در [[روایات]] به ناگزیر بودن آن اشاره نشده است<ref>برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص ۲۴۱</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۲۹۹.</ref>.

 

«یکی از مظاهر [[قدرت الهی]] که در قالب [[سنن]] [[معجزات]] جلوه کرده و اشاره مخصوصی را برای توجه آن دسته از [[مؤمنان]] که مخلصانه [[منتظر]] [[ظهور]] بوده‌اند، به ارمغان می‌آورد، [[کسوف]] [[خورشید]] در روز سیزدهم یا چهاردهم [[ماه رمضان]] و [[خسوف]] ماه در بیست و پنجم‌<ref>بیست و پنجم یا بیست و ششم یا بیست و هفتم. ر.ک: مهدی منتظر {{ع}}، ص ۲۹۱. (م.)</ref> همان ماه است. [[علت]] پدید آمدن این دو نشانه پیش از [[ظهور]] که خلاف روال عادی بوده و از اول [[خلقت]] [[آدم]] تا آن زمان نمونه‌اش دیده نشده، از این قرار است:

 

# [[رسوخ]] و عمق یافتن نظریه [[مهدویت]] و [[اعتقاد]] به [[حضرت]] در میان تمام [[مسلمانان]]؛

# توجه [[مؤمنان مخلص]] به [[نزدیکی زمان ظهور]]؛ ثعلبه [[ازدی]] از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] کرده که فرمودند: "دو نشانه [[پیش از ظهور]] [[قائم]]‌ {{ع}} خواهد بود: خورشیدگرفتگی در نیمه [[ماه رمضان]] و ماه‌گرفتگی در آخر آن<ref>{{متن حدیث|"آيَتَانِ‏ تَكُونَانِ‏ قَبْلَ‏ قِيَامِ‏ الْقَائِمِ‏ كُسُوفُ‏ الشَّمْسِ‏ فِي‏ النِّصْفِ‏ مِنْ‏ رَمَضَانَ‏ وَ خُسُوفُ الْقَمَرِ فِي آخِرِهِ قَالَ فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ تَنْكَسِفُ الشَّمْسُ فِي النِّصْفِ مِنَ الشَّهْرِ وَ الْقَمَرُ فِي آخِرِ الشَّهْرِ فَقَالَ نَعَمْ أَنَا أَعْلَمُ بِمَا قُلْتُ إِنَّهُمَا آيَتَانِ لَمْ تَكُونَا مُنْذُ هَبَطَ آدَمُ "}}؛ الارشاد ج ۲، ص ۳۷۴؛ الغیبة نعمانی، ص ۱۸۱؛ اعلام الوری، ص ۴۲۹؛ الغیبة شیخ طوسی، ص ۲۷۰؛ بشارة الاسلام، ص ۹۶؛ یوم الخلاص، ص ۵۱۶؛ تاریخ ما بعد الظهور، ص ۱۱۸.</ref>. به [[حضرت]] عرض می‌کند: یا ابن [[رسول الله]] {{صل}} [[خورشید]] در انتهای ماه [[کسوف]] می‌کند و ماه، در نیمه آن [[خسوف]]. [[حضرت]] فرمودند: خودم می‌دانم چه می‌گویم؛ این دو نشانه‌ای است که از زمان فرود آمدن [[آدم]] از [[بهشت]] به زمین‌ سابقه نداشته است. [[ورد بن زید اسدی]] برادر کمیت هم از آن حضرت‌ {{ع}} [[نقل]] کرده که فرمودند: "پیش از این امر ([[ظهور]]) ماه‌گرفتگی خواهد بود؛ که پنج روز مانده به انتهای ماه‌ و خورشیدگرفتگی در روز پانزدهم که هردو در [[ماه رمضان]] خواهد بود و به این ترتیب حساب [[منجمان]] به هم می‌ریزد"<ref>{{متن حدیث|"إِنَ‏ بَيْنَ‏ يَدَيْ‏ هَذَا الْأَمْرِ انْكِسَافَ‏ الْقَمَرِ لِخَمْسٍ‏ تَبْقَى‏ وَ الشَّمْسِ لِخَمْسَ عَشْرَةَ وَ ذَلِكَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ وَ عِنْدَهُ يَسْقُطُ حِسَابُ الْمُنَجِّمِين‏ "}}؛ الغیبة نعمانی، ص ۲۷۱.</ref>. [[ابو بصیر]] هم از [[امام صادق]]‌ {{ع}} [[نقل]] می‌کند که [[حضرت]] فرمودند: "نشانه [[قیام]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[کسوف خورشید در سیزدهم یا چهاردهم ماه رمضان]] است" <ref>{{متن حدیث|"عَلَامَةُ خُرُوجِ‏ الْمَهْدِيِ‏ كُسُوفُ‏ الشَّمْسِ‏ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فِي ثَلَاثَ عَشْرَةَ وَ أَرْبَعَ عَشْرَةَ مِنْهُ‏ "}}؛ الغیبة نعمانی، ص ۱۸۲، بشارة الاسلام، ص ۹۷، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۴۷۹، یوم الخلاص، ص ۵۱۷.</ref>.

 

[[خسوف]] ماه معمولا به جهت قرار گرفتن [[زمین]] در میان [[خورشید و ماه]] رخ می‌دهد که زمان آن هم در نیمه ماه‌های قمری است. [[کسوف]] [[خورشید]] هم غالبا وقتی مشاهده می‌شود که ماه بین [[زمین]] و [[خورشید]] قرار گیرد و زمان آن هم در آخر ماه‌های قمری است. چنین حادثه‌ای در زمانی غیر از زمان عادی آن- بنابر گفته روایات- با فرض احتمالات زیر ممکن می‌شود:

# این قضیه معجزه‌گونه و از طریق یکی از اسباب و علل عادی و ناشناخته‌ انجام شود. البته با اختلافی ساده و آن هم [[آگاهی]] ما از زمان وقوع آن است، که البته‌ طریقه حدوث این [[اعجاز]] یا کیفیت شکل‌گیری را نمی‌توانیم تصور کنیم و همین [[قدر]] کافی است که بدانیم این [[معجزه]] انجام می‌شود و آن هم معجزه‌ای که از زمان هبوط [[حضرت آدم]] {{ع}} تاکنون سابقه نداشته است و لذا محاسبات ستاره‌شناسان را بر هم می‌زند.

# به واسطه ممانعت جسمی بزرگ رخ می‌دهد. ممکن است یکی از اشیاء سرگردان در فضا (بنابر گفته [[دانشمندان]]) به منظومه شمسی نزدیک شده و با قرار گرفتن در مقابل [[خورشید]] مانع رسیدن [[آفتاب]] به [[زمین]] شود و [[کسوف]] پس از ده روز پیش بیاید و همین شی‌ء در اواخر ماه که ماه به شکل هلال دیده می‌شود در برابر آن قرار گیرد و برحسب سرعت و حجم آن شی‌ء [[خسوف]] کلی یا جزیی رخ دهد. از جمله نشانه‌هایی که برای [[ظهور]] ذکر شده است و بی‌ارتباط با این بخش از مطالب نیست این است که [[نور]] [[خورشید]] از زمان طلوعش تا ۳/ ۲ از روز ناپدید می‌شود که این به جهت آن است که شی‌ای فضایی بین [[خورشید]] و [[زمین]] قرار گرفته و به مدت ۳/ ۲ از طول روز مانع رسیدن آفتاب‌<ref>الممهدون للمهدی {{ع}}، ص ۳۷.</ref> به [[زمین]] می‌شود که بالطبع با کسوفی که از یک تا سه ساعت طول می‌کشد، متفاوت است.

# به جهت تغییرات درونی خود [[خورشید]]. تعبیر علمی این مطلب از این قرار است که ممکن است انفجارهای عظیم یا تغییرات فیزیکی خاصی در [[خورشید]] پدید آید طوری‌که مدت مشخصی اشعه [[خورشید]] به اطراف پراکنده نگردد و یا این‌که انفجارهای پشت سر هم [[ماه رمضان]] در [[خورشید]]، [[کسوف]] اواسط ماه را به دنبال داشته باشد و در آخر ماه که از ماه هلالی بیش پیدا نیست، [[خسوف]] را؛ که این احتمال نزدیک‌ترین و جدی‌ترین احتمالات است خصوصا اگر این دو را به [[آیات]] و نشانه‌هایی که از [[آسمان]] است و در بحث حوادث [[ماه رجب]] به آنها پرداختیم، ضمیمه کنیم، می‌توان آنها را هم با این احتمال توجیه کرد: توقف [[خورشید]] در زمان [[سفیانی]] ممکن است ناشی از انفجاری قوی در [[خورشید]] باشد که مانع حرکت کردن [[خورشید]] شود یا حرکت آرامی که مانند بازگشت عمل آن برای مدت دو یا سه ساعت باشد یا ظاهر شدن بدنی نمایان در قرص [[خورشید]]<ref>از جمله حوادث ماه رجب که پیش از این از آن سخن گفتیم.</ref> هم ممکن است ناشی از انفجاری قوی در [[خورشید]] باشد که وقتی در سطح [[خورشید]] گسترش می‌یابد به شکل سینه و صورت [[انسان]] دیده شود. فیزیکدانان متأخر هم احتمال وقوع چنین مسئله‌ای را در [[خورشید]] می‌دهند، که در [[حدیث]] هم می‌توان تأکید بر چنین مطلبی را مشاهده کرد. [[امام علی|امیر المؤمنین‌]]{{ع}} طی [[حدیثی]] طولانی پس از ذکر [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] [[ماه رمضان]] (در بیست و سوم ماه) می‌فرمایند: "از فردای آن، هنگام ظهر [[خورشید]] رنگارنگ و سپس زرد شده و در نهایت سیاه و تاریک می‌شود"<ref>{{متن حدیث|"وَ مِنَ‏ الْغَدِ عِنْدَ الظُّهْرِ تَتَلَوَّنُ الشَّمْسُ وَ تَصْفَرُّ سَوْدَاءَ مُظْلِمَةً "}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵، بشارة الاسلام، ص ۵۹ و ص ۷۰.</ref>. [[تاریکی]] [[خورشید]] خود [[دلیل]] روشنی است برای وقوع [[خسوف]] ماه در روز بیست و پنجم آن [[ماه رمضان]].

 

و شاید این [[تفسیر]] [[بهترین]] [[تفسیر]] علمی و نزدیک‌ترین احتمال به واقعیت باشد که احدی پیش از این بدان اشاره نکرده است و پس از [[تفکر]] جدی و عمیق در باب [[نشانه‌های ظهور]] و [[آیات]] آسمانی که الزاما نباید این حوادث [[معجزه]] باشند، حاصل شده است‌»<ref>[[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۰۸-۱۱۳.</ref>.

[[رده:پرسش]]