ابراهیم بن عقبه: تفاوت میان نسخه‌ها

ابراهیم بن عقبه<ref>ر. ک: رجال البرقی، ص۵۸؛ رجال الکشی (اختیار معرفة الرجال)، ص۴۶۰ (ح۸۷۵) و ۴۶۱ (ح۸۷۹)؛ رجال الطوسی، ص۳۸۳، ش۵۶۳۶؛ نقد الرجال، ج۱، ص۷۴، ش۱۰۳؛ جامع الرواة، ج۱، ص۲۸؛ إکلیل المنهج، ص۸۵، ش۴۴؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۷۳، ش۱۸۲۵؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۷۵، ش۳۴۲؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۳۶، ش۲۱۵؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۲۴۵، ش۱۵۳.</ref> در سند ۵ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]<ref>ر. ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۸، ص۵۲، ج۱۲، ص۵۷ و ۳۰۰؛ ج۱۳، ص۴۸ و ۲۰۴.</ref> دیده می‌شود که یک موردش از کتاب [[المحاسن]] «[[برقی]]» و بقیه از [[کتاب شریف کافی]] نقل شده‌اند؛ مانند: {{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ سَهْلٍ وَ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عَبَّادٍ جَمِيعاً يَرْفَعَانِهِ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: مَا كَانَ مِنْ وُلْدِ آدَمَ مُؤْمِنٌ إِلَّا فَقِيراً وَ لَا كَافِرٌ إِلَّا غَنِيّاً حَتَّى جَاءَ إِبْرَاهِيمُ {{ع}} فَقَالَ- {{متن قرآن|رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا}}<ref>«پروردگارا! ما را مایه عبرتی برای کافران مگردان و از ما درگذر! بی‌گمان تویی که پیروزمند فرزانه‌ای» سوره ممتحنه، آیه ۵.</ref> فَصَيَّرَ اللَّهُ فِي هَؤُلَاءِ أَمْوَالًا وَ حَاجَةً وَ فِي هَؤُلَاءِ أَمْوَالًا وَ حَاجَةً}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۵۷ به گزارش از الکافی، ج۲، ص۲۶۲، ح۱۰.</ref>.

[[علامه حلی]] نیز در کتاب [[منتهی المطلب (کتاب)|منتهی المطلب]] (ط. ق) روایتی را از ابراهیم بن عقبة با وصف «الربعی» نقل کرده<ref>{{متن حدیث|ما رواه علی بن الریان قال کتب بعض أصحابنا بید إبراهیم بن عقبة الربعی أباجعفر {{ع}} یسأله عن الصلاة علی الخمرة المدنیة...}}؛ (منتهی المطلب (ط. ق) ج۱، ص۲۵۲) یادآوری می‌شود که در چاپ جدید منتهی المطلب (ج ۴، ص۳۶۵) سند حدیث بدین صورت آمده است: {{عربی|کتب بعض أصحابنا بید إبراهیم بن عقبة إلیه یعنی أباجعفر {{ع}}...}}.</ref>؛ ولی این [[روایت]] در [[جوامع حدیثی]]، مانند [[کافی]]، [[تهذیب الأحکام]] و [[وسائل الشیعة]]<ref>ر. ک: الکافی، ج۳، ص۳۳۱، ح۷؛ تهذیب الأحکام، ج۲، ص۳۰۶، ح۱۲۳۸؛ وسائل الشیعه، ج۵، ص۳۵۹، ح۶۷۹۰.</ref> بی‌وصف الربعی ثبت شده، پس شاید واژه الربعی [[مصحف]] باشد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۴۰۹-۴۱۰.</ref>

همچنین بیشتر روایاتش از آن [[حضرت]] (امام هادی {{ع}}) به گونه مکاتبه‌ای است<ref>مانند: {{متن حدیث|... عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ قَالَ: كَتَبْتُ إِلَى أَبِي الْحَسَنِ الثَّالِثِ {{ع}} أَسْأَلُهُ عَنْ زِيَارَةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنِ وَ عَنْ زِيَارَةِ أَبِي الْحَسَنِ وَ أَبِي جَعْفَرٍ {{عم}} أَجْمَعِينَ فَكَتَبَ إِلَيَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} الْمُقَدَّمُ وَ هَذَا أَجْمَعُ وَ أَعْظَمُ أَجْراً}}؛ (الکافی، ج۴، ص۵۸۳ - ۵۸۴، ح۳).</ref> و در بعضی اسناد، تعبیر {{عربی|"کتبت إلی العسکری {{ع}}"}} آمده که امام هادی {{ع}} مراد است؛ نه [[امام عسکری]] {{ع}}<ref>مانند: {{متن حدیث|... قَالَ حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُقْبَةَ، قَالَ:، كَتَبْتُ إِلَى الْعَسْكَرِيِّ {{ع}}: جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ عَرَفْتَ هَؤُلَاءِ الْمَمْطُورَةَ فَأَقْنُتُ عَلَيْهِمْ فِي صَلَاتِي...}}؛ (رجال الکشی (اختیار معرفة الرجال)، ص۴۶۰، ح۸۷۵) مقصود از العسکری در این روایت، امام هادی {{ع}} است، چون این روایت در موضع دیگر در رجال کشی تکرار شده و در سند آن به جای العسکری، عبارت أبا الحسن ثبت شده است: {{متن حدیث|... عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ، قَالَ:، كَتَبْتُ إِلَيْهِ يَعْنِي أَبَا الْحَسَنِ {{ع}} جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ عَرَفْتَ بُغْضَ هَذِهِ الْمَمْطُورَةِ...}}؛ (رجال الکشی (اختیار معرفة الرجال)، ص۴۶۱، ح۸۷۹).</ref>.

#{{متن حدیث|عَلِيُّ بْنُ مَهْزِيَارَ قَالَ كَتَبَ إِلَيْهِ إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُقْبَةَ عِنْدَنَا جَوَارِبُ وَ تِكَكٌ تُعْمَلُ مِنْ وَبَرِ الْأَرَانِبِ فَهَلْ تَجُوزُ الصَّلَاةُ فِي وَبَرِ الْأَرَانِبِ مِنْ غَيْرِ ضَرُورَةٍ وَ لَا تَقِيَّةٍ فَكَتَبَ {{ع}} لَا تَجُوزُ الصَّلَاةُ فِيهَا}}<ref>الکافی، ج۳، ص۳۹۹، ح۹.</ref>.

#{{متن حدیث| مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى قَالَ: كَتَبَ إِلَيْهِ إِبْرَاهِيمُ بْنُ عُقْبَةَ يَسْأَلُهُ عَنِ الْفِطْرَةِ كَمْ هِيَ بِرِطْلِ بَغْدَادَ عَنْ كُلِّ رَأْسٍ وَ هَلْ يَجُوزُ إِعْطَاؤُهَا غَيْرَ مُؤْمِنٍ فَكَتَبَ إِلَيْهِ عَلَيْكَ أَنْ تُخْرِجَ عَنْ نَفْسِكَ صَاعاً...}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۴، ص۸۷ - ۸۸، ح۲۵۷.</ref>.