شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]  

| مدخل اصلی = [[شرایط انتظار]]

| مدخل وابسته = [[انتظار]]

| تعداد پاسخ = ۱

== پاسخ جامع اجمالی ==

=== مقدمه ===

[[انتظار]] به معنای [[چشم به راه]] بودن برای تحقق [[حکومت عدل جهانی]] توسط [[امام مهدی]] {{ع}}<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> و [[شرایط انتظار]] اموری است که تحقق انتظار و [[فضائل]] به آن بستگی دارد و هر مقدار در آنها نقصان حاصل شود، موجب نقصان در [[فضائل]] و ثواب‌های آن خواهد شد<ref>[[محمد باقر فقیه ایمانی|فقیه ایمانی، محمد باقر]]، [[نیم نگاهی به انتظار در آینه و روایات (مقاله)|نیم نگاهی به انتظار در آینه و روایات]].</ref>.

بر اساس [[تعالیم]] [[روایی]]، [[انتظار واقعی]] و به تبع آن [[منتظر واقعی]] شرایط خاصی دارد که در سه حوزۀ زیر قابل تعریف است:

=== شرایط بینشی و شناختی ===

اولین شرط [[انتظار واقعی]]، "ایجاد [[معرفت]] نسبت به [[امام عصر]] {{ع}}" است و بدیهی است هر اندازه [[معرفت]] [[انسان]] نسبت به [[امام زمان]] {{ع}} بیشتر باشد، [[انسان]] [[ارزش]] او را بیشتر [[درک]] خواهد کرد<ref>ر.ک. [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>. حصول این [[معرفت]] وابسته به "[[آگاهی]]" است و این [[آگاهی]] بر چند گونه است:

# [[بینش]] [[توحیدی]]: یعنی اینکه تمام هستی از [[خدا]] و همه چیز در کف [[قدرت]] اوست.

# [[آگاهی]] به وعدۀ [[الهی]] در شرایط سخت [[سیاسی]] و مرحلۀ [[ضعف]] و ناکامی و در شرایط سقوط.

# [[آگاهی]] به نقش [[انسان]] [[مسلمان]] در روی [[زمین]]، که عبارت است از [[سرپرستی]]، [[گواهی]] دادن و [[رهبری]] [[بشریت]] [به سوی خیر و فلاح‌].

# [[آگاهی]] به نقش [[دین اسلام]] در [[زندگی]] بشری برای از میان برداشتن [[فتنه]] و [[امیال نفسانی]] از مسیر [[دعوت]] [[حق]].

# [[آگاهی]] به سنت‌های [رایج‌] [[الهی]] در [[تاریخ]] و اجتماع و [[ضرورت]] [[آمادگی]]، [[زمینه‌سازی]]، حرکت و فعالیت در ضمن این [[سنن]] و محال بودن گذر از آنها<ref>ر.ک. [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]، ص ۵۷-۶۰.</ref>.

=== شرایط گرایشی و عاطفی ===

# [[محبت به امام زمان]] {{ع}}: بدیهی است تا زمانی که [[محبت به امام زمان]] {{ع}} در وجود [[انسان]] شکل نگرفته و شعله ور نشده باشد، نمی‌تواند به [[وظایف]] [[منتظر واقعی]] عمل نماید<ref>ر.ک. [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>.

# ایجاد سنخیت با [[امام زمان]] {{ع}}: [[منتظران واقعی]] کسانی هستند که وضعیت روحی و [[عاطفی]] خود را به گونه‌ای سامان می‌دهند که با [[امام زمان]] {{ع}} بیشترین سنخیت را داشته باشند. بدیهی است [[انتظار]]، ملازم با سنخیت داشتن با [[منتظر]] است و ایجاد سنخیت با [[امام زمان]] {{ع}} از طریق تقویت [[ایمان]]، تثبیت [[تقوا]]، تحکیم [[فضایل]] [[اخلاقی]] و توسعۀ درجات [[معنوی]] حاصل می‌شود<ref>ر.ک. [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>.

# [[دعا برای سلامتی]] و [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}}: [[منتظر واقعی]] کسی است که هر لحظه، برای [[سلامتی]] محبوبش [[دعا]] می‌کند و از [[خداوند]] درخواست می‌کند هر چه زودتر او را برساند. چه اینکه خود [[حضرت]] فرمودند: {{متن حدیث|أَکثِرُوا الدُعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَ ذَلِک فَرَجُکم‌}}<ref>«در تعجیل فرج زیاد دعا کنید که تعجیل فرج، گشایش کار خود شما است». بحارالأنوار، مجلسی، محمد باقر، ج۵۳، ص۱۸۰، باب۳۱.</ref><ref>ر.ک. [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>

=== شرایط کنشی و [[رفتاری]] ===

سومین شرط [[انتظار واقعی]]، به حوزه رفتارهای فردی و [[افعال]] جمعی باز می‌گردد که برخی از آنها عبارت‌اند از:

# [[ارتباط با امام زمان]] {{ع}}: [[منتظر واقعی]] در [[زمان غیبت کبری]] به وسیلۀ طرق مختلف باید با [[حضرت]] ارتباط داشته باشند و ارتباط خویش را با آن [[حضرت]] حفظ کند<ref>ر.ک. [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>.

# [[زمینه سازی]] برای [[ظهور امام زمان]] {{ع}}: [[منتظر واقعی]] کسی است که نه تنها در [[انتظار]] رسیدن [[زمان ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} بوده و برای ایشان [[دعا]] می‌کند، بلکه همواره در [[فکر]] [[زمینه‌سازی برای ظهور]] آن [[حضرت]] است. از جمله کارهایی که می‌توان برای [[زمینه‌سازی ظهور]] انجام داد عبارت‍اند از: انجام [[واجبات]] و ترک [[محرمات]] و [[عمل به دستورات]] [[قرآن و عترت]]<ref>ر.ک. [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>.

# [[نیروسازی]]: [[هدف]] از [[قیام مهدوی]] [[تکامل]] [[جامعه]] و جامعۀ جهانی است و قرار است جامعۀ جهانی براساس [[بینش]] [[توحیدی]] شکل بگیرد، لذا مسیر را نمی‌توان به [[تنهایی]] پیمود؛ از این رو دستیابی به این هدف سترگ [[نیازمند]] [[تربیت]] و پرورش افراد است که با تربیت افراد و شکل دادن جمعیت‌هایی از تربیت‌یافتگان و [[رشد]] و ارتقا دادن آنان و نیز توسعه این جمعیت‌هاست که می‌توان [[امید]] نیل به آن چشم‌انداز بزرگ داشت<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>.

# [[صبر]] و [[شکیبایی]]: [[صبر]] و [[پایداری]] [[مؤمن]] در [[انتظار فرج]] امر مهمی است که موجب برخورداری از [[فضیلت‌های انتظار]] می‌‌شود، چنانچه [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «از [[دین]] [[ائمه]] داشتن [[ورع]] و [[عفت]] و [[صلاح]]... و [[انتظار فرج]] به [[صبر]] نمودن است"<ref>{{متن حدیث|وَ أَنَّ مِنْ دِينِهِمُ الْوَرَعَ وَ الْعِفَّةَ وَ الصِّدْقَ وَ الصَّلَاحَ ... وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ}}؛ بحارالانوار، ج۱۰، ص۳۵۳، ح۱.</ref><ref>[[محمد باقر فقیه ایمانی|فقیه ایمانی، محمد باقر]]، [[نیم نگاهی به انتظار در آینه و روایات (مقاله)|نیم نگاهی به انتظار در آینه و روایات]].</ref>.

== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==

{{پاسخ پرسش

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله آصفی؛

| تصویر = 151910.jpg

| پاسخ‌دهنده = محمد مهدی آصفی

| پاسخ = آیت‌الله '''[[محمد مهدی آصفی]]'''، در کتاب ''«[[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]»'' در این‌باره گفته است:

*«'''آگاهی''': [[آگاهی]] بر چند گونه است:

# [[بینش]] [[توحیدی]]، و اینکه تمام هستی از [[خدا]] و همه‌چیز در کف [[قدرت]] او است. [[خدا]] بر هرکاری توانا و همه چیز در [[آسمان]] و [[زمین]]، تحت [[فرمان]] او است و از خود هیچ اختیاری ندارد.

# [[آگاهی]] به [[وعده الهی]] در شرایط سخت [[سیاسی]] و مرحله [[ضعف]] و ناکامی و در شرایط سقوط. یکی از دشوارترین [[کارها]] در چنین عصری، آن است که [[انسان]] به [[درک]] این سخنان [[خدای متعال]] نایل آید: {{متن قرآن|وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و سستی نورزید و اندوهگین مباشید که اگر مؤمن باشید شما برترید» سوره آل عمران، آیه ۱۳۹.</ref>. {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ * وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم * و به آنان در این (سر) زمین توانایی بخشیم» سوره قصص، آیه ۵-۶.</ref>. {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور  پس از تورات  نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref>. {{متن قرآن|كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي}}<ref>«خداوند مقرّر فرموده است که من و فرستادگانم پیروز خواهیم شد» سوره مجادله، آیه ۲۱.</ref>. {{متن قرآن|وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ}}<ref>«و بی‌گمان خداوند به کسی که وی را یاری کند یاری خواهد رساند» سوره حج، آیه ۴۰.</ref>.

# [[آگاهی]] به نقش [[انسان]] [[مسلمان]] در روی [[زمین]]، که عبارت است از [[سرپرستی]]، [[گواهی]] دادن و [[رهبری]] [[بشریت]] [به سوی خیر و فلاح‌]. [[خدای تعالی]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref>.

# [[آگاهی]] به نقش [[دین اسلام]] در [[زندگی]] بشری، در از میان برداشتن [[فتنه]] و [[امیال نفسانی]] از مسیر [[دعوت]] [[حق]]: {{متن قرآن|وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ}}<ref>«و با آنان نبرد کنید تا آشوبی برجا نماند و تنها دین خداوند بر جای ماند» سوره بقره، آیه ۱۹۳.</ref>.

# [[آگاهی]] به سنت‌های [رایج‌] [[الهی]] در [[تاریخ]] و اجتماع و [[ضرورت]] [[آمادگی]]، [[زمینه‌سازی]]، حرکت و فعالیت در ضمن این [[سنن]] و محال بودن گذر از آنها. بر این اساس [[خداوند]] [[فرمان]] داده است تا [[مسلمانان]] در خود، آمادگی‌های لازم برای ورود در این [[مبارزه]] [[قاطع]] و سرنوشت‌ساز ایجاد کنند: {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>.

* '''امیدواری‌''': درصورتی‌که [[انسان]] به برآورده شدن وعده‌های [[خداوند]] و [[قدرت]] و [[اقتدار]] او [[امیدوار]] باشد؛ بی‌گمان این [[امید]] پایان‌ناپذیر بوده و صاحبش ناکام نخواهد شد. به همین [[دلیل]] [[مسلمان]]، نیرو و [[توان]] خود را به نیرو و [[قدرت الهی]] پیوند می‌زند (اعتصام بحبل [[الله]]) و هرکه چنین کند، نیرو و اقتدارش پایان ناپذیر خواهد بود.

* '''مقاومت‌''': [[مقاومت]]، نتیجه [[امیدواری]] است. غریقی که گروه [[نجات]] را از دور می‌نگرد که به سوی او در حرکت است، بر امواج [[آب]] [[غلبه]] خواهد کرد و برای این کار در خود نیرویی شگرف خواهد یافت.

* '''حرکت‌''': حرکت، همان [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[دعوت]] به سوی [[خدا]]، [[آماده‌سازی]] [[زمین]] برای [[ظهور امام عصر]] {{ع}} و برپایی [[دولت جهانی]] او و ایجاد آمادگی‌های بینشی، ایمانی و تشکیلاتی و [[توانایی]] در [[نسل]] مؤمنی است که به [[یاری امام]] و [[زمینه‌سازی]] ظهورش [[قیام]] کنند.

* '''[[دعا برای ظهور]] امام‌''': تردیدی نیست که [[دعا]] به همراه حرکت و فعالیت و در کنار [[امر به معروف و نهی از منکر]]، از عوامل نزدیک ساختن [[ظهور امام زمان]] {{ع}} است. دعاهای زیادی در باب [[ظهور امام]] و [[ثواب انتظار]] رسیده است. یکی از دعاهایی که [[مؤمنان]]، آن را می‌خوانند و تکرار می‌کنند، دعای زیر است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَى آبَائِهِ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِيلًا وَ عَيْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِيهَا طَوِيلًا}}»<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]، ص ۵۷-۶۰.</ref>.

{{پاسخ پرسش

«بر اساس تعالیم روایی، [[منتظر واقعی]] شرایط خاصی دارد و هر کسی را به صرف ادعا نمی‌توان [[منتظر واقعی]] فرض کرد. زیرا وقتی [[انسان]] حقیقتا [[منتظر]] کسی باشد بی‌شک در سه حوزه بینش، گرایش و کنش، نشان از [[منتظر]] بودن دارد. طبق این رویکرد شروط [[انتظار واقعی]] در سه حوزه زیر قابل تعریف است که عبارتند از:

* '''شرائط بینشی''': اولین شرط [[انتظار واقعی]]، "ایجاد [[معرفت نسبت به امام عصر]] {{ع}}" است و بدیهی است که هر مقدار، [[معرفت انسان]] نسبت به [[امام زمان]] {{ع}} بیشتر باشد، [[انسان]] ارزش او را بیشتر درک خواهد کرد و به عظمت او بیشتر پی خواهد برد و بیشتر تشنه وجود آن حضرت خواهد شد. در حالی که افراد [[جاهل]] و ناآگاه به ارزش آن حضرت هرگز احساس تشنگی و عطش نخواهند داشت و بدین جهت از زمره منتظران واقعی او بیرون هستند. بر این اساس، کسانی که [[امام زمان]] {{ع}} را نمی‌شناسند اگر چه به [[ظاهر]] [[مسلمان]] باشند، چنانچه در این حال بمیرند در حال جاهلیت از [[دنیا]] رفته‌اند. هم‌چنان‌که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرموده‌اند: {{متن حدیث|"مَنْ‌ مَاتَ‌ وَ لَمْ‌ یعْرِفْ‌ إِمَامَ‌ زَمَانِهِ‌ مَاتَ‌ مِیتَةً جَاهِلِیةً"}}<ref>«هر کس بمیرد و [[امام]] زمانش را نشناسد به مردن جاهلیت از [[دنیا]] رفته است.» بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۳۲، ص۳۳۱.</ref>

* '''شرائط گرایشی''': دومین شرط [[انتظار واقعی]]، به حوزه گرایش انسانی و امیال عاطفی باز می‌گردد، که برخی از آن‌ها عبارتند از:

# "'''[[محبت به امام زمان]] {{ع}}'''": چراکه بدیهی است تا زمانی که [[محبت]] به [[امام زمان]] {{ع}} در وجود [[انسان]] شکل نگرفته و شعله ور نشده باشد، او نمی‌تواند به [[وظایف منتظر واقعی]] [[عمل]] نماید. بله [[محبت به امام زمان]] {{ع}} وظیفه‌ای است که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به [[دستور خدا]] از ما خواسته است. آن‌جا که در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|قُل لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلا الْمَوَدةَ فِی الْقُرْبَی}}<ref>«بگو ای [[پیامبر]] که من از شما بر این رسالتم، هیچ مزدی جز [[مودت]] با نزدیکانم نمی‌طلبم.» سوره‌ شوری، آیه ‌۲۳.</ref>

# '''ایجاد [[سنخیت با امام زمان]] {{ع}}''': [[منتظران واقعی]] کسانی هستند که وضعیت روحی و عاطفی خود را به گونه‌ای سامان می‌دهند که با حضرت [[بقیة الله]] الاعظم {{ع}} بیشترین سنخیت را داشته باشند. زیرا بدیهی است [[انتظار]]، ملازم با سنخیت داشتن با [[منتظر]] است. البته پر واضح است که ایجاد سنخیت با [[امام زمان]] {{ع}} از طریق تقویت [[ایمان]]، تثبیت [[تقوا]]، تحکیم فضایل اخلاقی و توسعه درجات معنوی حاصل می‌شود. زیرا فقط در صورتی که امیال [[انسان]]، مطابق میل [[امام زمان]] {{ع}} باشد، [[آتش]] [[محبت]] آن [[امام]] فرزانه در [[دل]] [[منتظر]] زبانه خواهد کشید و دوری‌اش را بر او سخت و ناگوار خواهد ساخت. بنابراین بدیهی است، به همان [[میزان]] که سنخیت [[منتظِر]] با [[منتظَر]] بیشتر باشد، [[محبت]] [[منتظَر]] در [[دل]] [[منتظِر]] بیشتر خواهد شد و به همین [[میزان]] [[محبت]] [[منتظَر]] نیز به [[منتظِر]] افزون‌تر خواهد گشت.

# '''[[دعا برای سلامتی و ظهور حضرت مهدی]] {{ع}}''': [[منتظر واقعی]] کسی است که هر لحظه، برای سلامتی محبوبش [[دعا]] می‌کند و از [[خداوند]] درخواست می‌کند که هر چه زودتر او را برساند. بنابراین دعای فراوان برای [[فرج]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}، از نشانه‌های روشن [[انتظار واقعی]] است و البته چنین وظیفه‌ای مورد توصیه آن حضرت نیز می‌باشد چه این‌که آن وجود نازنین خود در کلامی گهر [[بار]] فرموده‌اند: {{متن حدیث|"أَکثِرُوا الدُعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَ ذَلِک فَرَجُکم‌"}}<ref>«در [[تعجیل فرج]] زیاد [[دعا]] کنید که [[تعجیل فرج]]، گشایش [[کار]] خود شما است.» بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۵۳، ص۱۸۰، باب۳۱.</ref> آری، [[منتظر واقعی]] کسی است که در [[انتظار]] رسیدن زمان [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} باشد که "خیر اهل الارض"<ref>کافی، شیخ کلینی، ج۱، ص۴۶۷؛ من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۴، ص۱۷۷.</ref> است و برای آن حضرت {{ع}} [[دعا]] می‌کند؛ چه این‌که [[امام باقر]] {{ع}} در درباره [[اعمال]] شب [[نیمه شعبان]] فرمودند: {{متن حدیث|"فَاجْتَهِدُوا فِی الدعَاءِ وَ الثنَاءِ عَلَی اللهِ (عز و جل)"}}<ref>«پس در این شب در [[دعا]] و [[ثنای الهی]] بکوشید.» امالی، شیخ طوسی، ص۲۹۷.</ref>.

* '''شرائط کنشی''': سومین شرط [[انتظار واقعی]]، به حوزه کنش انسانی و رفتارهای فردی و افعال جمعی باز می‌گردد، که برخی از آن‌ها عبارتند از:

# '''[[ارتباط با امام زمان]] {{ع}}''': [[منتظر واقعی]]، در [[زمان غیبت]] کبری که موفق به [[زیارت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} نمی‌شود، باید ارتباط خویش را با آن حضرت حفظ کند؛ او می‌تواند از طریق خواندن ادعیه و [[زیارات]] وارده همچون "دعای ندبه"، "دعای عهد" و "زیارت آل یاسین" و [[حضور]] در اماکن مشرفه، ارتباط خویش را با حضرت [[بقیة الله]] الاعظم {{ع}} حفظ کرده و تحکیم نماید.

# '''[[زمینه سازی برای ظهور امام زمان]] {{ع}}''': [[منتظر واقعی]] کسی است که نه تنها در [[انتظار]] رسیدن زمان [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} بوده و برای ایشان [[دعا]] می‌کند، بلکه همواره در فکر [[زمینه‌سازی برای ظهور]] آن حضرت است. از جمله کارهایی که می‌توان برای [[زمینه‌سازی]] [[ظهور]] انجام داد عبارتند از:

## [[انجام واجبات و ترک محرمات]]: بدیهی است که [[منتظر واقعی]] باید به [[اصول]] تعریف شده در [[دین]] [[معتقد]] باشد و خود را [[مقید]] به انجام [[اوامر]] الهی بداند و از [[نواهی]] الهی دوری جوید و این عملکرد، همان [[تقوی]] و [[ورع]] است؛ زیرا شخصی که [[منتظر]] اصلاح‌گری بزرگ است، باید زندگی خود را بر اساس [[عقاید]] و فرامین مصلح برنامه‌ریزی کند. بر این اساس، مسلماً [[منتظر واقعی]] باید جزو شریفترین افراد [[امت]] در انجام [[اعمال]] [[صالح]] و [[بهترین]] اشخاص [[جامعه]] در [[رفتار]] نیکو باشد. در این زمینه [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|"مَنْ سَرهُ أَنْ یکونَ مِنْ أَصْحابِ الْقائِمِ فَلْینْتَظِرْ وَلْیعْمَلُ بِالْوَرَعِ وَمَحاسِنِ الْأَخْلاقِ وَهُوَ مَنْتَظِرٌ فَاِنْ ماتَ وَقامَ الْقائِمُ بَعْدَهُ کانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکهُ"}}<ref>«کسی که [[دوست]] می‌دارد از [[اصحاب]] [[امام]] [[قائم]] بشمار آید، پس در [[انتظار]] به [[سر]] ببرد و ورع و [[پارسایی]] را پیشه خود سازد و به محاسن [[اخلاق]] بپردازد، این چنین کسی را [[منتظر]] گویند و اگر بمیرد در حالی که [[امام]] خود را [[زیارت]] نکرده باشد، [[پاداش]] وی به سان کسانی است که در رکاب [[امام]] [[حضور]] دارند.» مستدرک سفینة البحار، نمازی شاهرودی، ج ۶، ص۱۸۴.</ref> پس بنا به تعبیر [[امام صادق]] {{ع}} [[منتظر واقعی]] کسی است که از [[گناهان]] دوری کرده و [[تقوا]] و [[اخلاق]] نیکو را در خود نهادینه می‌کند؛ آری [[منتظر واقعی]] می‌داند که بدون خودسازی و [[تقوا]]، در زمره [[منتظران حقیقی]] وارد نمی‌شود.

## [[عمل به دستورات قرآن و عترت]]: [[منتظر واقعی]] کسی است که به [[دستورات]] [[قرآن]] به خوبی [[عمل]] می‌کند؛ البته اگر او بخواهد به [[قرآن]] [[عمل]] کند، باید با چهارده [[نور]] [[معصوم]] {{عم}} مخصوصاً با وجود مبارک [[ولی عصر]] {{ع}} ارتباط برقرا کند و بی‌شک ارتباط با این ذوات مقدسه فقط از طریق [[قرآن کریم]] میسر است. زیرا این دو وجود نورانی هرگز از یکدیگر جدا نخواهند شد؛ چنانچه [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در [[حدیث]] [[متواتر]] بین [[عامه]] و [[خاصه]] فرموده‌اند: {{متن حدیث|"إِنی تَارِک فِیکمُ الثقَلَینِ کتَابَ اللهِ عَز وَ جَل وَ عِتْرَتِی کتَابُ اللهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ بَینَ السمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَهْلُ بَیتِی وَ إِن اللطِیفَ الْخَبِیرَ أَخْبَرَنِی‌ أَنهُمَا لَنْ‌ یفْتَرِقَا حَتی یرِدَا عَلَی الْحَوْضَ فَانْظُرُوا بِمَا ذَا تَخْلُفُونی فِیهِمَا"}}<ref>«من در میان شما دو چیز گرانبها گذاشتم کتاب [[خدا]] که ریسمانی است که از آسمان به [[زمین]] کشیده شده است و عترتم اهل بیتم که [[خداوند]] لطیف خبیر به من [[خبر]] داده که این دو از هم جدا نمی‌شوند، تا در [[حوض کوثر]] بر من وارد شوند، پس بنگرید که چگونه [[جانشین]] من در باره آن دو خواهید بود.» کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۱، ص۲۳۵.</ref>»<ref>[[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۲۲-۱۲۴.</ref>.

{{پاسخ پرسش

«‌[[انتظار امام مهدی]] {{ع}} به معنای آماده باش بودن برای تحقق [[حکومت عدل جهانی]] توسط آن [[حضرت]] است. کسی که [[منتظر]] تحقق چنین [[آرمان]] بلندی است به صورت طبیعی بایستی از چنین ویژگی‌هایی برخوردار باشد:

# '''[[جهاد]]''': [[جهاد]] به معنای به کار گرفتن تمام [[توان]] همراه با [[تحمل]] مشقت‌ها در مسیر دستیابی به [[هدف]] است و اولین اثر [[انتظار]] تشکیل [[حکومت عدل جهانی]]، شکل‌گیری [[روحیه]] جهادی در درون [[آدمی]] و رو آوردن او به عمل مجاهدانه و با نهایت تلاش است؛ چراکه [[آدمی]] به تناسب اهدافش به تلاش رو می‌آورد وقتی [[هدف]] کوچک و سهل الوصول بود و نیل به آن به‌راحتی امکان‌پذیر بود، رسیدن به آن به تلاش چندانی [[نیاز]] ندارد؛ اما اگر [[آدمی]] برای خود هدفی بزرگ و سترگ [[انتخاب]] کرد برای نیل به آن راهی جز [[استوار]] کردن [[عزم]] و بستن کمر [[همت]] و برداشتن گام‌های بلند و به‌کار گرفتن نهایت تلاش وجود نخواهد داشت؛ از این رو  کسی که چشم‌انداز خود را تشکیل [[جامعه آرمانی]] در [[عصر ظهور]] قرار داد باید برای تحقق آرمانی چنین سترگ و رفیع تلاشی به تناسب ان داشته باشد. [[ابو بصير]] از [[امام صادق]] {{ع}} روايت كرده كه روزى آن [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِمَا لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَايَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا يَعْنِي الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِيمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِينَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ {{ع}}ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً يَجِي‏ءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}<ref>کتاب الغیبه ص۲۰۷.</ref>. «آيا شما را از چيزى [[آگاه]] نكنم كه [[خداوند]] بدون آن هيچ عملى را از [[بندگان]] نمى‏‌پذيرد؟ عرض كردم: بفرمایيد، فرمود: گواهى دادن بر اينكه هيچ معبودى جز [[خدا]] نيست و اينكه [[محمّد]] {{ع}} [[بنده]] [و فرستاده‏] او است، و [[اقرار]] به هر آنچه [[خداوند]] امر فرموده و ولايت براى ما و بيزارى از [[دشمنان]] ما- يعنى ما [[امامان]] به‌خصوص- و تسليم شدن به آنان و پرهيزگارى و كوشش و خويشتن‌‏دارى و [[چشم به راه]] [[قائم]] {{ع}} بودن، سپس فرمود: همانا ما را دولتى است كه هر گاه [[خداوند]] بخواهد آن را بر سر كار مى‏آورد، سپس فرمود: هر كس كه بودن در شمار ياران [[قائم]] شادمانش سازد بايد به [[انتظار]] باشد و با حال [[انتظار]] به پرهيزگارى و خلق نيكو [[رفتار]] كند، پس اگر اجلش برسد و [[امام]] [[قائم]] {{ع}} پس از درگذشت او قيام كند، بهره او از [[پاداش]] كسى است كه آن [[حضرت]] را دريافته باشد، پس بكوشيد و [[منتظر]] باشيد، گوارا [[باد]] شما را اى جماعتى كه مشمول [[رحمت خدا]] هستيد». تاکید [[امام صادق]] {{ع}} بر عنصر [[جدیت]] و تلاش در نهایت [[روایت]] یاد شده نشانگر اهمیت و [[جایگاه]] ویژه‌ای است که این عنصر در مسیر دستیابی به چشم‌انداز [[امت اسلام]] دارد.

# '''ظرفیت و [[تحمل]]''': دومین اثر [[انتظار]] تشکیل [[حکومت عدل جهانی]]، تغییر ظرفیت و [[تحمل]] [[انسان]] است؛ چراکه [[میزان]] [[تحمل]] [[انسان]] به اندازه [[عشق]] و تعلق خاطری است که به محبوبش دارد و این [[عشق]] است که آستانه [[تحمل]] [[آدمی]] را بالاتر می‌برد و او را برای رسیدن به [[محبوب]] به هر ریاضتی می‌کشاند و در مواجهه با سختی‌های راه مجاب می‌کند بنابراین وقتی که [[مؤمن]] [[منتظر]]، چشم‌انتظار تشکیل [[جامعه آرمانی]] است و آن را به عنوان [[هدف]] و مطلوب خود برگزید به [[میزان]] تعلق خاطری که به این [[آرمان]] دارد سختی‌های مسیر آن را [[تحمل]] می‌کند و از موانعی که در راه آن قرار دارند نمی‌هراسد و بلکه با [[عشق]] تمام به استقبال مشقت‌های مسیر می‌رود؛ چراکه [[شوق]] وصال به [[محبوب]] همه مرارت‌ها و تلخی‌های راه را در کام [[عاشق]] بلاکش به شیرین‌تر از عسل مبدل می‌کند.از همین رو در [[روایات]] متعددی [[پیشوایان معصوم]] [[منتظران ظهور]] را به [[صبر]] و [[بردباری]] توصیه فرموده‌اند.

# '''[[نیروسازی]]''': وقتی که مقصد -نه [[تکامل]] یک نفر- بلکه [[تکامل]] [[جامعه]] و بالاتر از آن [[جامعه جهانی]] است و قرار است [[جامعه جهانی]] موحد تشکیل شود که به تعبیر [[قرآن]] {{متن قرآن|يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً}}<ref>«خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان ر» سوره نور، آیه 55.</ref> است. این مقصد طولانی را نمی‌توان به تنهایی پیمود و در این راه طولانی جز با همراهانی نمی‌توان قدم گذارد؛ به تعبیر دیگر [[منتظران]] چشم‌به‌راه [[ظهور امام مهدی]] و تشکیل [[حکومت عادلانه جهانی]] هستند که [[شرق]] و [[غرب]] [[دنیا]] را فرا می‌گیرد و افزون‌بر اینکه آحاد [[جامعه جهانی]] زیستی موحدانه خواهند داشت [[عبودیت]] در روابط افراد [[جامعه]] با یکدیگر و رابطه [[حاکمان]] و [[کارگزاران حکومتی]] با [[مردم]] نیز جریان دارد و به عبارت دیگر آنچه در حوزه فرد و اجتماع و [[حکومت]] [[میزان]] عمل است فرامین [[الهی]] است؛ از این رو دستیابی به این [[هدف]] سترگ [[نیازمند]] [[تربیت]] و پرورش انسان‌هایی در این طراز است و با [[تربیت]] افراد و شکل دادن جمعیت‌هایی از تربیت‌یافتگان و رشد و ارتقا دادن آنان و نیز توسعه این جمعیت‌هاست که می‌توان [[امید]] به نیل به آن چشم‌انداز بزرگ داشت و نیز در این مسیر طولانی و سخت، گردنه‌های بسیاری هست که ممکن است [[همت]] همراهان را [[سست]] کند و از انگیزه‌هایشان بکاهد مشکلات و [[سختی]] راه، [[فتنه‌ها]] و مظاهر [[فریبنده]] [[دنیا]]، شکست‌ها و ناکامی‌ها، کوتاه دیدن مسیر، [[شتاب‌زدگی]] در حصول نتیجه برخی از این گردنه‌هاست که عبور از آن [[نیازمند]] [[تدبیر]] است؛ بنابراین، در کنار [[تربیت]] و پس از آن از [[مراقبت]] و عهده‌داری نیروها نباید [[غفلت]] کرد و برای ایمن‌سازی آنان بایستی [[تدبیر]] اندیشید تا جریان [[نیروسازی]] همچنان مستمر بماند و مجموعه‌ای از [[یاران]] [[توانمند]] فراهم آیند تا آنان خود با یارگیری و [[نیروسازی]] آرام‌آرام زمینه‌های آن تحول [[اجتماعی]] وسیع را فراهم نمایند. پس یکی دیگر از [[آثار انتظار]] [[نیروسازی]] است.

# '''[[استقامت]] در برابر [[دشمنان]]''': [[نزاع]] [[جبهه حق]] و [[باطل]]، عمری به [[درازی عمر]] [[بشر]] دارد و در همیشه [[تاریخ]] جریان [[باطل]] تا حد امکان در [[ستیز]] با جریان [[حق]] و از میدان به در کردن آن کوشیده است و این خاصیت [[باطل]] است و به جز این از آن نمی‌توان [[انتظار]] داشت. بنابراین، طبیعی است که هر جا چراغی هدایتی افروخته شود و جریانی در مسیر [[حق]] و برای [[حمایت]] از [[حق]] و به انگیزه گسترش [[حقیقت]] شکل بگیرد [[جبهه]] [[باطل]] با تمام قوا در برابرش [[صف‌آرایی]] کند؛ خصوصاً اگر آن [[حق]] چیزی باشد که تمام [[انبیا]] و [[اولیا]] در طول [[تاریخ]] آرزوی تحققش را داشته و در مسیر شکل‌گیری‌اش کوشش کرده‌اند؛ ازاین‌رو کسی که چنین چشم‌انداز سترگی را برای خود [[انتخاب]] می‌‌کند باید خود را برای [[مقاومت]] در برابر [[دشمنی‌ها]] و ستیزه‌جویی‌های [[دشمنان]] مهیا کند دشمنی‌هایی عمیق که جز با کوتاه آمدن از [[هدف]]، رو به افول نمی‌رود و به جز دست کشیدن از [[آرمان]] به [[رضایت]] تبدیل نمی‌شود و کسانی که چنین چشم‌اندازی برای خود برگزیده‌اند تنها در صورت مجهز شدن به [[سلاح]] [[استواری]] است که می‌توانند این مسیر طولانی را با این حجم انبوه از [[دشمنی‌ها]] به [[سلامت]] طی نمایند»<ref>مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>.

}}

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:پرسش]]