نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]

| مدخل اصلی = [[نقطه مقابل انتظار]]

| مدخل وابسته =  

| پاسخ‌دهندگان = ۴ پاسخ

== پاسخ جامع اجمالی ==

* یکی از راه‌های [[شناخت]] یک شی‌ء، [[شناخت]] ضد آن است، تا آنجا که گفته‌اند: "انما تعرف الاشیاء باضدادها". این قاعده در مورد "[[انتظار]]" هم [[صدق]] می‌کند، به طوری که برای [[شناخت]] [[انتظار]] از ضد آن [[کمک]] می‌گیرند. مثلاً [[یأس]] به معنای [[ناامیدی]]، [[نقطه مقابل انتظار]] است که [[امید]] در آن موج می‌زند<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۵-۴۰.</ref>. اگر [[انتظار]] به معنای "[[انتظار ظهور]]" باشد، ضد آن "[[یأس]] از [[ظهور]]" است که مفهوم آن کاملاً وجدانی است. اما بسیاری از اوقات [[انتظار]] به معنای "[[انتظار فرج]]" به کار رفته است که در این صورت ضد آن [[یأس]] از امداد و [[کمک]] [[الهی]] است. چنین یأسی از بزرگترین [[گناهان کبیره]] به شمار آمده است<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۵-۴۰.</ref>.

=== انواع [[ناامیدی]] در [[انتظار فرج]] ===

* در مسئلۀ [[انتظار]]، [[ناامیدی]] بر چند گونه است:

# [[یأس]] و [[ناامیدی]] از اصل [[ظهور]] [[حضرت قائم]] {{ع}}: به طور کلی و بدون [[شبهه]] همگی در [[حرام]] بودن آن [[اتفاق نظر]] دارند، زیرا که [[ظهور]] و [[قیام]] [[حضرت قائم]] {{ع}} از ضروریات [[مذهب امامیه]] است، بلکه احتمال می‌رود از ضروریات [[دین اسلام]] باشد<ref>ر.ک. [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۹۹-۱۰۱.</ref>.

# [[ناامیدی]] از [[ظهور]] [[حضرت قائم]] {{ع}} در مدت معین برحسب پندارها و حدس‌ها: اینکه مثلاً گفته شود: [[حضرت]] تا پنجاه سال دیگر [[ظهور]] نخواهد کرد. لازمۀ این [[پندار]] آن است که در آن مدت [[منتظر]] نباشد؛ حال آنکه از بررسی احادیثی که امر می‌کند در هر صبح و [[شام]] [[منتظر]] باشیم، ظاهر می‌شود این گونه [[ناامیدی]] هم [[حرام]] است<ref>ر.ک. [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۹۹-۱۰۱.</ref>.

# [[ناامید]] بودن از نزدیکی زمان [[فرج]] و [[ظهور]] آن [[حضرت]] {{ع}}: یعنی اینکه احتمال نزدیک بودن آن نفی شود. چنانکه بعضی از اهل زمان ما [[عقاید]] و باورهای خود را بر حدس و [[گمان]] و تخمین بنا می‌کنند. با توجه به اینکه در [[روایات]] [[نقل]] شده است و بدین جهت [[وقت ظهور]] بر [[مؤمنین]] مخفی مانده تا در تمامی زمان‌ها و سال‌ها منتظرش باشند. [[حرام]] بودن این گونه [[ناامیدی]] نیز مشخص است<ref>ر.ک. [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۹۹-۱۰۱.</ref>.

=== [[روایات]] و [[یأس]] از [[ظهور]] ===

* چیزی که همواره ائمۀ ما در [[دوران غیبت]] از گرفتار شدن ما بدان می‌‌ترسیدند، [[یأس]] و [[ناامیدی]] شیعیانشان است، به خاطر همین، همیشه ما را از آن بر حذر داشته‌اند و پیشاپیش آن را به ما گوشزد کرده‌اند. شاید بتوان یکی از فلسفه‌های [[انتظار]] و تعیین نکردن وقت قطعی [[ظهور]] را نیز همین دانست، یعنی شیعۀ [[حقیقی]] هر لحظه [[انتظار]] می‌‌کشد و در هر زمانی توقع پیدایش [[حکومت عدل]] [[جهان]] گستر را ممکن می‌‌داند و خود را دچار [[ناامیدی]] نمی‌کند و به تبع آن گرفتار سردرگمی‌ها و کج‌روی‌ها نمی‌شود. از این روست که در بسیاری از [[روایات]] تأکید شده صبح و [[شام]] توقع [[ظهور]] را داشته باشید و از تعیین وقتی مخصوص برای آن پرهیز کنید و [[وقت‌گذاران]] را [[دروغگو]] بدانید و همیشه [[امامان]] {{ع}}، [[وقت‌گذاران ظهور]] را [[تکذیب]] کرده‌اند و فقط به دادن [[نشانه‌ها]] و علامت‌هایی بسنده کرده‌اند، زیرا با توجه به امکان تغییر [[زمان ظهور]] در [[مشیت الهی]]، ممکن است این تغییرات در روحیۀ [[شیعیان]] ایجاد [[ناامیدی]] و [[دل]] سردی کند<ref>ر.ک. [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۵۸۱.</ref>.

* برخی نیز با [[تعیین وقت]]، خود و دیگران را تا سررسید آن مدت از [[انتظار]] دور می‌‌دارند و [[ناامیدی]] را تا قبل از آن وقت تعیین شده در روحیۀ آنان می‌‌رویانند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «امر [[ظهور امام زمان]] {{ع}} واقع نخواهد شد مگر زمانی که [[غربال]] شوید و [[امتحان]] شوید و (خوب و بد) از یکدیگر جدا شوید، به [[خدا]] قسم [[ظهور]] به وقوع نمی‌پیوندد مگر زمانی که (عده‌ای از شما) [[ناامید]] شده باشید»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَا یَأْتِیکُمْ إِلَّا بَعْدَ إِیَاسٍ وَ لَا وَ اللَّهِ حَتَّی تُمَیَّزُوا وَ لَا وَ اللَّهِ حَتَّی تُمَحَّصُوا وَ لَا وَ اللَّهِ حَتَّی یَشْقَی مَنْ یَشْقَی وَ یَسْعَدَ مَنْ یَسْعَدُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی: ج ۱، ص ۳۷۰.</ref>. در [[حدیث]] دیگری آمده است: «[[مردم]] از فرط [[ناامیدی]] می‌‌گویند: [[مهدی]] دیگر مرد و در بیابان‌ها هلاک شد و از بین رفت»<ref>{{متن حدیث|ذُکِرَ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}الْقَائِمُ فَقَالَ أَنَّی یَکُونُ ذَلِکَ وَ لَمْ یَسْتَدِرِ الْفَلَکُ حَتَّی یُقَالَ مَاتَ أَوْ هَلَکَ فِی أَیِّ وَادٍ سَلَکَ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص ۱۵۷.</ref>. از این روست که در [[روایات]] بسیاری آمده است [[انتظار]] آمدن آن [[حضرت]] را بکشید زیرا [[خداوند]] برای آمدن ایشان [[وعده]] داده است و [[خداوند]] وعدۀ خود را نمی‌شکند و اگر حتی یک روز بیشر از زندگانی [[دنیا]] باقی نمانده باشد، [[خداوند]] آن روز را به قدری طولانی می‌‌کند که آن جناب تشریف آورده و وعدۀ [[خداوند]] به دست ایشان محقق شود. با توجه به این [[روایات]] متوجه می‌‌شویم [[اهل بیت]] {{ع}} هیچ گونه مجال برای ورود [[ناامیدی]] قرار نداده‌اند و هرگونه [[یأس]] در مورد [[ظهور امام زمان]] {{ع}} را برای ما جایز ندانسته‌اند<ref>ر.ک. [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۵۸۱.</ref>.

=== نتیجه گیری ===

* نتیجه اینکه؛ [[انتظار]] ضد [[یأس]] است و "[[انتظار فرج]]" دقیقاً به این معناست که [[انسان]] در گرفتاری‌هایش هر [[قدر]] هم سخت و شدید باشد، از [[رحمت]] و دستگیری [[خداوند]] [[ناامید]] و مأیوس نباشد. همین [[انتظار]] است که بالاترین [[عبادت]] [[خداوند]] است<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۵-۴۰.</ref>.

== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==

{{پاسخ پرسش

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت الله موسوی اصفهانی؛

| تصویر = 304464.jpg

| پاسخ‌دهنده = سید محمد تقی موسوی اصفهانی

| پاسخ = آیت الله '''[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]»'' در این‌باره گفته است:

# [[یأس]] و [[ناامیدی]] از اصل [[ظهور]] [[حضرت قائم]] {{ع}} به طور کلی، و بدون [[شبهه]] همگی در [[حرام]] بودن آن [[اتفاق نظر]] دارند، زیرا که [[ظهور]] و [[قیام]] [[حضرت قائم]] {{ع}} از ضروریات [[مذهب امامیه]] است، بلکه احتمال می‌رود که از ضروریات [[دین اسلام]] باشد، چون که [[احادیث]] در این باره از [[حضرت]] [[رسول اکرم]] {{صل}} در [[حد]] [[تواتر]]، از طرق [[خاصه]] و [[عامه]] رسیده، بلکه علمای [[عامه]] نیز به این امر اعتراف دارند و [[اختلاف]] در تعیین شخص او است و این که حالا وجود دارد یا نه، در مقابل آنهایی که قایل هستند که آن [[حضرت]] وجود خواهد یافت و متولد خواهد شد. بنابراین [[انکار]] آن به طور کلی [[تکذیب]] [[پیغمبر]] {{صل}} می‌باشد. و [[شاهد]] بر آنچه یادآور شدیم این که [[مجلسی]] از [[ابن ابی الحدید]] - که از بزرگان علمای [[عامه]] است - حکایت کرده که گفته: البته که فرقه‌های [[مسلمانان]] اتفاق دارند که [[دنیا]] و [[تکلیف]] پایان نخواهد یافت، مگر پس از [آمدن] [[مهدی]] {{ع}}<ref>بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۱۴ ح ۱۰.</ref>.

# [[ناامیدی]] از [[ظهور]] [[حضرت قائم]] {{ع}} در مدت معینی، برحسب پندارها و حدس‌ها، به این که مثلاً گفته شود: [[حضرت قائم]] {{ع}} تا پنجاه سال دیگر [[ظهور]] نخواهد کرد و لازمه این [[پندار]] آن است که در آن مدت [[منتظر]] نباشد، و حال آن که از بررسی احادیثی که امر می‌کند در هر صبح و [[شام]] [[منتظر]] باشیم، ظاهر می‌شود که این گونه [[ناامیدی]] هم [[حرام]] باشد، زیرا که ظاهر امر [[وجوب]] است و ترک [[واجب]] قطعاً [[حرام]] است

# [[ناامید]] بودن از نزدیکی زمان [[فرج]] و [[ظهور]] آن [[حضرت]] {{ع}} می‌باشد، یعنی این که احتمال نزدیک بودن آن را نفی نماید، چنان که حال بعضی از اهل زمان ما است، آنان که [[عقاید]] و باورهای خود را بر حدس و [[گمان]] و تخمین بنا می‌کنند و ظاهر از [[دلایل]]، [[حرام]] بودن این گونه [[ناامیدی]] نیز می‌باشد، به همان دلیل‌هایی که در گونه دوم آوردیم، زیرا که از [[اخبار]] [[روایت]] شده از [[امامان]] {{عم}} چنین استفاده می‌شود که بدین جهت [[وقت ظهور]] بر [[مؤمنین]] مخفی مانده، تا در تمامی زمان‌ها و سال‌ها منتظرش باشند، هرچند که حکمت‌های دیگری نیز برای آن هست و [[خداوند]] حقایق امور را می‌داند»<ref>[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۹۹-۱۰۱.</ref>.

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید محمد بنی‌هاشمی]]'''، در کتاب ''«[[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]»'' در این‌باره گفته است:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در [[حدیث]] دیگری دارد: که [[مردم]] از فرط [[ناامیدی]] می‌‌گویند: [[مهدی]] دیگر مرد و در بیابان‌ها هلاک شد و از بین رفت!<ref>غیبت نعمانی: ص ۱۵۷.</ref> از این روست که در [[روایات]] بسیاری آمده است که [[انتظار]] آمدن آن [[حضرت]] را بکشید زیرا [[خداوند]] برای آمدن ایشان [[وعده]] داده است و [[خداوند]] [[وعده]] خود را نمی‌شکند و اگر حتی یک روز بیشر از زندگانی [[دنیا]] باقی نمانده باشد [[خداوند]] آن روز را به قدری طولانی می‌‌کند که آن جناب تشریف آورده و [[وعده خداوند]] به دست ایشان متحقق شود. با توجه به این [[روایات]] متوجه می‌‌شویم که [[اهل بیت]] {{عم}} هیچ گونه مجال برای ورود [[ناامیدی]] قرار نداده‌اند و هرگونه یأس در مورد [[ظهور امام زمان]] {{ع}} را برای ما جایز ندانسته‌اند.

 

[[امام صادق]] {{ع}} فرمود: سعی کنید توجه ([[دشمنان]]) را به سوی [[حضرت مهدی]] {{ع}} معطوف نکنید، همانا [[امام]] شما سال‌ها از نظر شما [[غایب]] خواهد شد و شما به [[امتحان]] [[سختی]] سنجیده خواهید شد، به حدی که خواهند گفت: او به بیابان‌ها سر نهاده است و از [[دنیا]] رفته است! باید دیده [[مؤمنین]] بر او بگرید...<ref>ر.ک: توقیعات حضرت مهدی {{ع}}.</ref>.

 

[[رسول خدا]] {{صل}} [[نشانه‌های آخرالزمان]] را یاد می‌‌فرموده، در آن میان فرمود: چنان [[بلا]] و گرفتاری و [[پریشانی]] بر [[مردم]] فرود خواهد آمد... و این [[بلا]] طولانی خواهد شد که یأس و [[ناامیدی]] بر [[مردم]] مستولی خواهد شد و بد گمانی همه‌گان را فرا می‌‌گیرد، به ناگاه [[حضرت]] در آن [[زمان ظهور]] خواهد نمود...<ref>ملاحم: ص ۱۳۳.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۵۸۱.</ref>.

}}

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:پرسش]]

[[رده:پرسمان مهدویت]]

[[رده:پرسش‌های مربوط به انتظار فرج]]