←مقدمه
(←مقدمه) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
یکی از نقش‌های مهم [[امام هادی]]{{ع}} در مسیر [[رهبری]] [[شیعه]]، تربیت شاگردان، [[یاران]] و اصحابی بود که هریک از آنان در انتقال [[معارف دینی]] از [[امام]] به [[جامعه]] نقش بسزایی داشتند. | یکی از نقش‌های مهم [[امام هادی]]{{ع}} در مسیر [[رهبری]] [[شیعه]]، تربیت شاگردان، [[یاران]] و اصحابی بود که هریک از آنان در انتقال [[معارف دینی]] از [[امام]] به [[جامعه]] نقش بسزایی داشتند. | ||
یاران و شاگردان آن حضرت، [[احادیث]] ایشان را [[روایت]] کرده یا آن احادیث را به عنوان کتاب نوشته و تدوین می‌کردند. [[شیخ طوسی]] حدود ۱۸۰ تن از [[اصحاب]] و [[راویان حدیث]] امام هادی{{ع}} را معرفی کرده است البته پرواضح است همه در یک رتبه و یک سنخ نبوده‌اند. شاگردان آن حضرت دو دسته‌اند؛ یک دسته تنها از آن حضرت روایت نقل کرده‌اند و در تصنیف کتاب نقشی نداشته‌اند. دسته دوم، کسانی‌اند که در تدوین و ثبت و ضبط [[روایات]] نقش داشته‌اند. طبیعی است که بیشتر | یاران و شاگردان آن حضرت، [[احادیث]] ایشان را [[روایت]] کرده یا آن احادیث را به عنوان کتاب نوشته و تدوین می‌کردند. [[شیخ طوسی]] حدود ۱۸۰ تن از [[اصحاب]] و [[راویان حدیث]] امام هادی{{ع}} را معرفی کرده است البته پرواضح است همه در یک رتبه و یک سنخ نبوده‌اند. شاگردان آن حضرت دو دسته‌اند؛ یک دسته تنها از آن حضرت روایت نقل کرده‌اند و در تصنیف کتاب نقشی نداشته‌اند. دسته دوم، کسانی‌اند که در تدوین و ثبت و ضبط [[روایات]] نقش داشته‌اند. طبیعی است که بیشتر شاگردان امام هادی{{ع}} از دسته اول هستند. | ||
با نگاهی دیگر می‌توان از نظر [[ملیت]]، شاگردان و | با نگاهی دیگر می‌توان از نظر [[ملیت]]، شاگردان و راویان امام هادی{{ع}} را به دسته‌های مختلف [[ایرانی]] و غیر ایرانی و شاگردان غیر ایرانی را به ملیت‌های مختلف تقسیم کرد، با توجه به این نکته که عمده شاگردان و [[راویان]] آن حضرت ایرانی بوده‌اند. | ||
پرداختن به همه شاگردان امام هادی{{ع}} در این نوشته، به طول می‌انجامد، از این رو، در این مجال به اختصار تنها به تعدادی از اصحاب و شاگردان آن حضرت که صاحب کتاب، [[وکالت]] یا روایت بوده‌اند، به ترتیب الفبا اشاره می‌شود: | پرداختن به همه شاگردان امام هادی{{ع}} در این نوشته، به طول می‌انجامد، از این رو، در این مجال به اختصار تنها به تعدادی از اصحاب و شاگردان آن حضرت که صاحب کتاب، [[وکالت]] یا روایت بوده‌اند، به ترتیب الفبا اشاره می‌شود: | ||
#[[ابراهیم بن شیبه اصفهانی]]: [[ابراهیم]] را، به ویژه به سبب نامه‌ای که به امام هادی{{ع}} نوشته و در آن از [[عقاید انحرافی]] [[غالیان]] پرسیده است، [[اهل تقوی]] و [[دیانت]] شمرده و گفته‌اند این امر بر نهایت [[احتیاط]] ابراهیم در دینمداری دلالت می‌کند و از آن [[نیکو]] بودن او استشمام می‌شود<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج۱، ص۲۰.</ref>. | #[[ابراهیم بن شیبه اصفهانی]]: [[ابراهیم]] را، به ویژه به سبب نامه‌ای که به امام هادی{{ع}} نوشته و در آن از [[عقاید انحرافی]] [[غالیان]] پرسیده است، [[اهل تقوی]] و [[دیانت]] شمرده و گفته‌اند این امر بر نهایت [[احتیاط]] ابراهیم در دینمداری دلالت می‌کند و از آن [[نیکو]] بودن او استشمام می‌شود<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج۱، ص۲۰.</ref>. | ||
#[[ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]: گفته‌اند وی کتابی با عنوان [[البشارات (کتاب)|البشارات]] داشته است<ref>نجاشی، رجال، ص۱۶.</ref>. همچنان که او را از [[ممدوحین]] (ستوده‌شدگان) دانسته‌اند<ref>ابن داوود، رجال، ص۳۴.</ref>. | #[[ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]: گفته‌اند وی کتابی با عنوان [[البشارات (کتاب)|البشارات]] داشته است<ref>نجاشی، رجال، ص۱۶.</ref>. همچنان که او را از [[ممدوحین]] (ستوده‌شدگان) دانسته‌اند<ref>ابن داوود، رجال، ص۳۴.</ref>. | ||
#[[احمد بن اسحاق بن عبدالله اشعری قمی]]: وی را از [[اصحاب امام جواد]]{{ع}} و امام هادی{{ع}} و از [[یاران خاص]] [[امام عسکری]]{{ع}} دانسته و گفته‌اند: فرستاده [[مردم]] [[قم]] ([[خدمت]] [[امامان]]{{عم}})<ref>نجاشی، رجال، ص۹۱.</ref> و شیخ [[اهل قم]] بود؛ از این رو، از هر سه [[امام]] [[روایت]] نقل کرده است<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ص۶۳.</ref>. وی را مورد [[اعتماد]]، [[نیکوکار]]، [[جلیل‌القدر]] و صاحب کتاب دانسته‌اند<ref>شبستری، النور الهادی، ص۳۶.</ref>. کتاب [[علل الصوم و مسائل الرجال لابی‌الحسن الثالث (کتاب)|علل الصوم و مسائل الرجال لابی‌الحسن الثالث]]{{ع}} از جمله کتاب‌های او هستند<ref>نجاشی، رجال، ص۹۱.</ref>. او پس از [[سال ۲۶۰ ق]]، در بازگشت از خدمت امام عسکری{{ع}} در [[شهر]] [[حُلوان]] (نزدیک سر پل ذهاب) درگذشت و همان‌جا [[دفن]] شد و بنا بر [[نقلی]] در قم درگذشت و در آنجا به | #[[احمد بن اسحاق بن عبدالله اشعری قمی]]: وی را از [[اصحاب امام جواد]]{{ع}} و امام هادی{{ع}} و از [[یاران خاص]] [[امام عسکری]]{{ع}} دانسته و گفته‌اند: فرستاده [[مردم]] [[قم]] ([[خدمت]] [[امامان]]{{عم}})<ref>نجاشی، رجال، ص۹۱.</ref> و شیخ [[اهل قم]] بود؛ از این رو، از هر سه [[امام]] [[روایت]] نقل کرده است<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ص۶۳.</ref>. وی را مورد [[اعتماد]]، [[نیکوکار]]، [[جلیل‌القدر]] و صاحب کتاب دانسته‌اند<ref>شبستری، النور الهادی، ص۳۶.</ref>. کتاب [[علل الصوم و مسائل الرجال لابی‌الحسن الثالث (کتاب)|علل الصوم و مسائل الرجال لابی‌الحسن الثالث]]{{ع}} از جمله کتاب‌های او هستند<ref>نجاشی، رجال، ص۹۱.</ref>. او پس از [[سال ۲۶۰ ق]]، در بازگشت از خدمت امام عسکری{{ع}} در [[شهر]] [[حُلوان]] (نزدیک سر پل ذهاب) درگذشت و همان‌جا [[دفن]] شد و بنا بر [[نقلی]] در قم درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد<ref>شبستری، النور الهادی، ص۳۶.</ref>. البته برخی گفته‌اند وی پس از [[شهادت امام حسن عسکری]]{{ع}} [[وفات]] کرده و بخشی از عصر [[غیبت صغری]] را نیز [[درک]] کرده است<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۵۴.</ref>. | ||
#[[احمد بن حمزة بن یسع بن عبدالله قمی]]: وی را مورد اعتماد دانسته‌اند<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۳.</ref>. وی کتابی به نام [[النوادر (کتاب)|النوادر]] داشته است<ref>نجاشی، رجال، ص۹۰.</ref>. | #[[احمد بن حمزة بن یسع بن عبدالله قمی]]: وی را مورد اعتماد دانسته‌اند<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۳.</ref>. وی کتابی به نام [[النوادر (کتاب)|النوادر]] داشته است<ref>نجاشی، رجال، ص۹۰.</ref>. | ||
#[[احمد بن محمد بن خالد قمی برقی]]: وی از اصحاب امام هادی{{ع}}<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۳.</ref> و مورد اعتماد بود؛ اما از [[ضعیفان]] روایت نقل کرده و به [[روایات]] مرسل نیز اعتماد می‌کرد<ref>نجاشی، رجال، ص۷۶.</ref>. تصنیفات او به یکصد کتاب می‌رسد که مهم‌ترین آنها کتاب مشهور [[المحاسن]] است. وی به سال ۲۷۴ یا ۲۸۰ ق، درگذشت<ref>نجاشی، رجال، ص۷۷.</ref>. | #[[احمد بن محمد بن خالد قمی برقی]]: وی از اصحاب امام هادی{{ع}}<ref>طوسی، رجال، ص۳۸۳.</ref> و مورد اعتماد بود؛ اما از [[ضعیفان]] روایت نقل کرده و به [[روایات]] مرسل نیز اعتماد می‌کرد<ref>نجاشی، رجال، ص۷۶.</ref>. تصنیفات او به یکصد کتاب می‌رسد که مهم‌ترین آنها کتاب مشهور [[المحاسن]] است. وی به سال ۲۷۴ یا ۲۸۰ ق، درگذشت<ref>نجاشی، رجال، ص۷۷.</ref>. | ||