شهر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== # +==منابع== {{منابع}} # )) |
(←نکات) |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[شهر در قرآن]] | پرسش مرتبط = }} | |||
== مقدمه == | |||
[[آبادانی]] و شهریت در مفهوم [[اجتماعی]] گاه با وصف [[اخلاقی]] و [[معنوی]] و مسائلی است که موجب تداوم آیادانی و [[رشد]] و ایجاد یا [[حفظ]] [[تمدن]] است. بسا شهرهایی با وصف [[آبادانی]] و رونق بوده، اما به نکات [[اخلاقی]] و [[عدالت]] و [[معنویت]] توجه نکرده و همین باعث [[تزلزل]] و زوال تدریجی آنان شده است. در این مدخل به آیاتی اشاره می‌گردد که در خطاب به [[پیامبر]] به این گذشته‌ها و یا نکات ایمنی [[معنوی]] اشاره می‌گردد: | |||
# {{متن قرآن|لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ * مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ}}<ref>«جنب و جوش کافران در شهرها تو را نفریبد * (زندگی این جهان) برخورداری اندکی است سپس جایگاه آنان دوزخ خواهد بود و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۶-۱۹۷.</ref>، | |||
# {{متن قرآن|وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى}}<ref>«و شهرهای زیر و روشده (ی قوم لوط) را نگونسار کرد» سوره نجم، آیه ۵۳.</ref>، | |||
==مقدمه== | # {{متن قرآن|وَكَانَ فِي الْمَدِينَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ}}<ref>«و در آن شهر نه دودمان بودند که در آن (سر) زمین دست به تباهی می‌زدند و کار شایسته نمی‌کردند» سوره نمل، آیه ۴۸.</ref>؛ {{متن قرآن|فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةً بِمَا ظَلَمُوا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ}}<ref>«و این خانه‌های (فرو ریخته و) خالی آنهاست برای ستمی که روا داشتند؛ بی‌گمان در این، نشانه‌ای است برای گروهی که دانایند» سوره نمل، آیه ۵۲.</ref>، | ||
# {{متن قرآن|لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ}}<ref>«همگی با شما جنگ نمی‌کنند جز در آبادی‌هایی که بارو دارد یا از پس دیوارها (ی دژ)، جنگشان میان خودشان سخت است؛ تو آنان را همراه هم می‌یابی اما دل‌هاشان از هم جداست و این بدان روست که گروهی نابخردند» سوره حشر، آیه ۱۴.</ref>، | |||
#{{متن قرآن|لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ * مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ}}<ref>«جنب و جوش کافران در شهرها تو را نفریبد * (زندگی این جهان) برخورداری اندکی است سپس جایگاه آنان دوزخ خواهد بود و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۶-۱۹۷.</ref> | # {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ}}<ref>«و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى}}<ref>«و شهرهای زیر و روشده (ی قوم لوط) | |||
#{{متن قرآن|وَكَانَ فِي الْمَدِينَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ}}<ref>«و در آن شهر نه دودمان | == نکات == | ||
#{{متن قرآن|لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ}}<ref>«همگی با شما جنگ نمی‌کنند جز در آبادی‌هایی که بارو دارد یا از پس دیوارها (ی دژ)، جنگشان | |||
#{{متن قرآن|وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ}}<ref>«و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.</ref> | |||
==نکات== | |||
در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است: | در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است: | ||
#شهرهای اطراف [[مکه]]، محل [[تجارت]] [[کافران]] در زمان [[پیامبر]]: {{متن قرآن|لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ * مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ}}<ref>«جنب و جوش کافران در شهرها تو را نفریبد * (زندگی این جهان) برخورداری اندکی است سپس جایگاه آنان دوزخ خواهد بود و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۶-۱۹۷.</ref> | # شهرهای اطراف [[مکه]]، محل [[تجارت]] [[کافران]] در زمان [[پیامبر]]: {{متن قرآن|لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ * مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ}}<ref>«جنب و جوش کافران در شهرها تو را نفریبد * (زندگی این جهان) برخورداری اندکی است سپس جایگاه آنان دوزخ خواهد بود و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۶-۱۹۷.</ref>، | ||
# [[بصره]] شهری آباد در زمان‌های گذشته و زیرو شدن آن، با [[عذاب الهی]]: {{متن قرآن|وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى}}<ref>«و شهرهای زیر و روشده (ی قوم لوط) | # [[بصره]] شهری آباد در زمان‌های گذشته و زیرو شدن آن، با [[عذاب الهی]]: {{متن قرآن|وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى}}<ref>«و شهرهای زیر و روشده (ی قوم لوط) را نگونسار کرد» سوره نجم، آیه ۵۳.</ref>» در برخی از [[روایات]] از مؤتفکه به عنوان [[شهر بصره]] یاد شده و [[دلیل]] آن در [[خطبه]] [[حضرت]] است که در خطاب به [[مردم بصره]] می‌گوید: یا أهل المؤتفکة"<ref>نورالثقلین ج ۵، ص ۱۷۲ ح ۱۰۵-۱۰۶.</ref>. | ||
#وجود بقایای | # وجود بقایای شهر حِجر تا عصر [[پیامبر اکرم]] و امکان [[مشاهده]] آن برای [[مردم]]: «{{متن قرآن|وَكَانَ فِي الْمَدِينَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ}}<ref>«و در آن شهر نه دودمان بودند که در آن (سر) زمین دست به تباهی می‌زدند و کار شایسته نمی‌کردند» سوره نمل، آیه ۴۸.</ref>.... ؛ {{متن قرآن|فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةً بِمَا ظَلَمُوا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ}}<ref>«و این خانه‌های (فرو ریخته و) خالی آنهاست برای ستمی که روا داشتند؛ بی‌گمان در این، نشانه‌ای است برای گروهی که دانایند» سوره نمل، آیه ۵۲.</ref>، | ||
# [[یهود]] و [[منافقان]] فقط ازپشت دیوارهای قریه‌ها وقلعه‌هایشان جرئت [[جنگیدن]] باپیامبر ومسلمین را دارند و از [[جنگیدن]] در فضای باز خودداری می‌کنند و از [[پیامبر]] و [[مسلمانان]] می‌ترسند: «{{متن قرآن|لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ}}<ref>«همگی با شما جنگ نمی‌کنند جز در آبادی‌هایی که بارو دارد یا از پس دیوارها (ی دژ)، جنگشان | # [[یهود]] و [[منافقان]] فقط ازپشت دیوارهای قریه‌ها وقلعه‌هایشان جرئت [[جنگیدن]] باپیامبر ومسلمین را دارند و از [[جنگیدن]] در فضای باز خودداری می‌کنند و از [[پیامبر]] و [[مسلمانان]] می‌ترسند: «{{متن قرآن|لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ}}<ref>«همگی با شما جنگ نمی‌کنند جز در آبادی‌هایی که بارو دارد یا از پس دیوارها (ی دژ)، جنگشان میان خودشان سخت است؛ تو آنان را همراه هم می‌یابی اما دل‌هاشان از هم جداست و این بدان روست که گروهی نابخردند» سوره حشر، آیه ۱۴.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص۸۳۹.</ref>. | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']] | # [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{مدینه}} | |||
[[رده: | |||
[[رده:شهرها]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۸
شهر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شهر در قرآن - پرسش مرتبط نداردمقدمه
آبادانی و شهریت در مفهوم اجتماعی گاه با وصف اخلاقی و معنوی و مسائلی است که موجب تداوم آیادانی و رشد و ایجاد یا حفظ تمدن است. بسا شهرهایی با وصف آبادانی و رونق بوده، اما به نکات اخلاقی و عدالت و معنویت توجه نکرده و همین باعث تزلزل و زوال تدریجی آنان شده است. در این مدخل به آیاتی اشاره می‌گردد که در خطاب به پیامبر به این گذشته‌ها و یا نکات ایمنی معنوی اشاره می‌گردد:
لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ * مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ
[۱]،- وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى[۲]،
- وَكَانَ فِي الْمَدِينَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ[۳]؛ فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةً بِمَا ظَلَمُوا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ[۴]،
- لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ[۵]،
- وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ[۶].
نکات
در آیات فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
- شهرهای اطراف مکه، محل تجارت کافران در زمان پیامبر: لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ * مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ[۷]،
- بصره شهری آباد در زمان‌های گذشته و زیرو شدن آن، با عذاب الهی: وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى[۸]» در برخی از روایات از مؤتفکه به عنوان شهر بصره یاد شده و دلیل آن در خطبه حضرت است که در خطاب به مردم بصره می‌گوید: یا أهل المؤتفکة"[۹].
- وجود بقایای شهر حِجر تا عصر پیامبر اکرم و امکان مشاهده آن برای مردم: «وَكَانَ فِي الْمَدِينَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ[۱۰].... ؛ فَتِلْكَ بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةً بِمَا ظَلَمُوا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ[۱۱]،
- یهود و منافقان فقط ازپشت دیوارهای قریه‌ها وقلعه‌هایشان جرئت جنگیدن باپیامبر ومسلمین را دارند و از جنگیدن در فضای باز خودداری می‌کنند و از پیامبر و مسلمانان می‌ترسند: «لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ[۱۲].[۱۳].
منابع
پانویس
- ↑ «جنب و جوش کافران در شهرها تو را نفریبد * (زندگی این جهان) برخورداری اندکی است سپس جایگاه آنان دوزخ خواهد بود و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۶-۱۹۷.
- ↑ «و شهرهای زیر و روشده (ی قوم لوط) را نگونسار کرد» سوره نجم، آیه ۵۳.
- ↑ «و در آن شهر نه دودمان بودند که در آن (سر) زمین دست به تباهی می‌زدند و کار شایسته نمی‌کردند» سوره نمل، آیه ۴۸.
- ↑ «و این خانه‌های (فرو ریخته و) خالی آنهاست برای ستمی که روا داشتند؛ بی‌گمان در این، نشانه‌ای است برای گروهی که دانایند» سوره نمل، آیه ۵۲.
- ↑ «همگی با شما جنگ نمی‌کنند جز در آبادی‌هایی که بارو دارد یا از پس دیوارها (ی دژ)، جنگشان میان خودشان سخت است؛ تو آنان را همراه هم می‌یابی اما دل‌هاشان از هم جداست و این بدان روست که گروهی نابخردند» سوره حشر، آیه ۱۴.
- ↑ «و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.
- ↑ «جنب و جوش کافران در شهرها تو را نفریبد * (زندگی این جهان) برخورداری اندکی است سپس جایگاه آنان دوزخ خواهد بود و این بستر، بد است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۶-۱۹۷.
- ↑ «و شهرهای زیر و روشده (ی قوم لوط) را نگونسار کرد» سوره نجم، آیه ۵۳.
- ↑ نورالثقلین ج ۵، ص ۱۷۲ ح ۱۰۵-۱۰۶.
- ↑ «و در آن شهر نه دودمان بودند که در آن (سر) زمین دست به تباهی می‌زدند و کار شایسته نمی‌کردند» سوره نمل، آیه ۴۸.
- ↑ «و این خانه‌های (فرو ریخته و) خالی آنهاست برای ستمی که روا داشتند؛ بی‌گمان در این، نشانه‌ای است برای گروهی که دانایند» سوره نمل، آیه ۵۲.
- ↑ «همگی با شما جنگ نمی‌کنند جز در آبادی‌هایی که بارو دارد یا از پس دیوارها (ی دژ)، جنگشان میان خودشان سخت است؛ تو آنان را همراه هم می‌یابی اما دل‌هاشان از هم جداست و این بدان روست که گروهی نابخردند» سوره حشر، آیه ۱۴.
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص۸۳۹.