برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }}
| | #تغییر_مسیر [[بدل بن محبر]] |
| == آشنایی اجمالی ==
| |
| بدل بن البحیر<ref>ر.ک: أ. منابع [[شیعی]]: [[تنقیح المقال]]، ج۱۲، ص۵۶، ش۲۹۱۳؛ الإفصاح عن أحوال الرواة الصحاح، ج۱، ص۱۷۸، ش۱۶۰؛ أضبط المقال فی ضبط أسماء الرجال، ص۳۳.
| |
| ب. منابع [[سنّی]]: التاریخ [[الکبیر]]، ج۲، ص۱۵۰، ش۲۰۱۳؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۳۹، ش۱۷۴۸؛ الثقات ([[ابن حبان]])، ج۸، ص۱۵۳؛ التعدیل و التجریح، ج۱، ص۴۲۸، ش۱۶۸؛ إکمال الکمال، ج۷، ص۲۹۳؛ [[تهذیب الکمال]]، ج۴، ص۲۸، ش۶۴۷؛ الکاشف فی معرفة من له روایة فی کتب السته، ج۱، ص۲۶۴، ش۵۴۴؛ المغنی فی الضعفاء، ج۱، ص۱۵۴، ش۸۵۸؛ تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۳۸۳، ش۳۸۱؛ [[میزان]] الاعتدال، ج۱، ص۳۰۰، ش۱۱۳۸؛ [[تاریخ الإسلام]]، ج۱۵، ص۸۱؛ إکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۵۸، ش۶۸۵؛ توضیح المشتبه، ج۱، ص۳۹۵؛ [[تهذیب]] التهذیب، ج۱، ص۳۷۱، ش۷۸۲؛ لسان [[المیزان]]، ج۷، ص۱۸۳، ش۲۴۰۶.</ref>، تنها در یک [[سند روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به گزارش از [[تأویل الآیات الظاهرة]] آمده است:
| |
| | |
| {{متن حدیث|قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْعَبَّاسِ رَحِمَهُ اَللَّهُ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَلْعَزِيزِ بْنُ يَحْيَى عَنْ هِشَامِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عَلِيٍّ اَلْمُعَلِّمِ عَنْ بَدَلِ بْنِ اَلْمُحَبَّرِ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ مُجَاهِدٍ قَالَ: قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|أَفَمَنْ وَعَدْنَاهُ وَعْدًا حَسَنًا فَهُوَ لَاقِيهِ}}<ref>آیا آنکه بدو وعده‌ای نیکو داده‌ایم و او آن را خواهد دید چون کسی است که او را از کالای زندگانی این جهان برخوردار کرده‌ایم؛ سوره قصص، آیه ۶۱.</ref> نَزَلَتْ فِي عَلِيٍّ وَ حَمْزَةَ عَلَيْهِمَا السَّلاَمُ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۰، ص۸۸ به گزارش از تأویل الآیات الظاهره، ج۱، ص۲۵۸، ح۱.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 448.</ref>
| |
| | |
| ==شرح حال [[راوی]]==
| |
| عنوان یاد شده، مصحّف [[بدل بن المحبر]]<ref>{{عربی|بدل بن المحبر بضم المیم و فتح المهملة و الموحدة}}. (شعب الإیمان، ج۵، ص۲۶۲، ش۶۶۰۲).</ref> است، چنانکه در منبع اصلی و در [[کتاب‌های رجالی]] اینگونه ثبت شده است<ref> ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۵۰، ش۲۰۱۳؛ مقدمة فتح الباری، ابن حجر، ص۳۹۰.</ref>.
| |
| | |
| نام کامل راوی، [[ابوالمنیر بدل بن المحبر البصری الیربوعی التمیمی]] است که حدود سال ۱۳۵ هجری [[قمری]]<ref>ر.ک: تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۳۸۳، ش۳۸۱.</ref> در [[شهر بصره]] به [[دنیا]] آمده است<ref>ر.ک: الثقات (ابن حبان)، ج۸، ص۱۵۳.</ref>. کنیه‌اش «ابو المنیر»<ref>ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۵۰، ش۲۰۱۳؛ خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۵۴.</ref> است و با کنیه‌های «ابو کریب»<ref>ر.ک: الثقات (ابن حبان)، ج۸، ص۱۵۳.</ref> و «ابو الحسن» <ref>ر.ک: إکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۵۸، ش۶۸۵.</ref> نیز از وی یاد شده است. برای بدل بن المحبر در [[کتاب‌های رجالی]]، القابی همچون الیربوعی<ref>ر.ک: شعب الإیمان، ج۵، ص۲۶۲، ش۶۶۰۲.
| |
| [[سمعانی]]: {{عربی|الیربوعی: بفتح الیاء المنقوطة بنقطتین من تحتها و سکون الراء و ضم الباء المنقوطة بنقطة و فی آخرها العین المهملة، هذه النسبة إلی بنی یربوع و هو بطن من تمیم}}. (الأنساب (سمعانی)، ج۱۳، ص۴۸۸، ش۵۳۱۳).</ref>، «التمیمی»<ref>ر.ک: مقدمه فتح [[الباری]]، ص۳۹۰.
| |
| سمعانی: {{عربی|التمیمی: بفتح التاء المنقوطة باثنتین من فوقها و الیاء المنقوطة باثنتین من تحتها بین المیمین المکسورتین، هذه النسبة إلی تمیم، و المنتسب إلیها جماعة من الصحابة و التابعین و إلی زماننا هذا، و سمعان الذی ننتسب نحن إلیه بطن من تمیم أیضاً و ثم تمیم آخر و هو تمیم بن مرة}}. (الأنساب (سمعانی)، ج۳، ص۷۶، ش۷۳۷).</ref>، «البصری»<ref>ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۵۰، ش۲۰۱۳.</ref> و «الواسطی»<ref>ر.ک: [[تهذیب الکمال]]، ج۴، ص۲۸، ش۶۴۷.
| |
| سمعانی: {{عربی|الواسطی: بکسر السین و الطاء المهملتین، هذه النسبة إلی خمسة مواضع، أولها واسط العراق... و الثانی منسوب إلی واسط الرقة.... و الثالث واسط نوقان، وهی قریة علی باب نوقان طوس... و الرابع منسوب إلی واسط مرزاباد، وهی قریة بالقرب من مطیراباذ... و الخامس إلی واسط، و هی قریة ببلخ}}. (الأنساب (سمعانی)، ج۵، ص۵۶۱).</ref> ذکر شده است.
| |
| | |
| نام جدّ بدل بن المحبر، «المنبه» بوده و برخی نیز «المنیر» ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: إکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۵۸، ش۶۸۵.</ref>. بدل بن المحبر از شیوخ [[بخاری]] بوده و بخاری شش [[حدیث]] از وی نقل کرده است<ref>إکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۵۸، ش۶۸۵.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 449-450.</ref>
| |
| | |
| ==[[طبقه راوی]]==
| |
| [[تاریخ]] دقیق ولادت و [[وفات]] بدل بن المحبر دانسته نیست. [[ذهبی]] در این زمینه دو سخن دارد:
| |
| #بدل بن المحبر حدود سال ۲۱۵ هجری [[قمری]] تقریباً در ۸۰ سالگی از [[دنیا]] رفته است<ref>{{عربی|فقد بدل فی حدود سنة خمسعشرة و مائتین و قد قارب حدود الثمانین}}. (ر.ک: تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۳۸۳، ش۳۸۱؛ خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۵۴).</ref>
| |
| #مشخص نیست او در کجا و در چه [[تاریخی]] [[وفات]] کرده است<ref>{{عربی|بدل فقد و لا یدری أین مات، ولا أرخه أحد}}. (تاریخ الإسلام، ج۱۵، ص۸۲).</ref>. برخی نیز نوشته‌اند که وی در [[جوانی]] [[غرق]] شده است<ref>ر.ک: سؤالات الأجری لأبیداود (سلیمان بن الأشعث)، ج۲، ص۱۲۲، ش۱۳۱۲.</ref>. | |
| | |
| با توجه به حدود سال وفات بدل بن المحبر می‌‌توان او را از [[راویان]] طبقه ششم دانست.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 450.</ref>
| |
| | |
| ==[[استادان]] و [[شاگردان راوی]]==
| |
| در [[اسناد روایات]]، بدل بن المحبر از افراد بسیاری [[روایت]] کرده است؛ مانند [[بخاری]]، [[أبو مسلم ابراهیم بن عبدالله الکجی]]، [[ابراهیم بن محمد بن الحسن الحریری]]، [[ابراهیم بن المستمر العروقی]]، [[أبو الأزهر أحمد بن الأزهر النیسابوری]]، [[احمد ابن یوسف السلمی]]، [[اسحاق بن ابراهیم الصواف]]، [[الحسن بن یحیی الرزی]]، [[الحسین بن معدان]]، [[أبو بکر حفص بن عمر السیاری]]، [[حماد بن الحسن بن عنبسة الوراق]]، [[زید بن الحریش الأهوازی]]، [[سفیان بن زیاد بن آدم العقیلی]]، [[أبو بدر عباد بن الولید الغبری]]، [[أبو یحیی عبدالله بن أحمد بن أبی مسرة المکی]]، [[عبدالله بن إسحاق الجوهری بدعه]]، [[عبدالله بن خازم الأبلی]]، [[عبدالله بن الصباح العطار]] و [[عبدالله بن محمد بن عیشون الحرانی]]<ref>ر.ک: تهذیب الکمال، ج۴، ص۲۹، ذیل ش۶۴۷.</ref> که از استادان [[حدیثی]] وی به شمار می‌روند.
| |
| | |
| اشخاص بسیاری نیز از بدل بن المحبر روایت کرده‌اند که از [[شاگردان]] حدیثی وی به شمار می‌روند؛ نظیر [[إسماعیل بن مسلم العبدی]]، [[أبو جعفر جسر بن فرقد القصاب]]، [[جویریة بن بشیر]]، [[حرب بن أبی العالیه]]، [[حرب بن میمون الأنصاری]]، [[الخیل بن أحمد الأزدی صاحب العروض]]، [[زائدة بن قدامه]]، [[أبی علی سعید بن زون الثعلبی]]، [[سعید بن الفضل الزهری]]، [[شداد بن سعید أبی طلحة الراسبی]]، [[شعبة بن الحجاج]]، [[عباد بن راشد]]، [[عبدالسلام بن عجلان]]، [[عبدالملک بن الولید بن معدان]]، [[معاذ بن العلاء المازنی]]، [[معدی بن سلیمان صاحب الطعام]]، [[المفضل بن لاحق]]، [[بشر بن المفضل]]، [[أبی المقدام هشام بن زیاد]]، [[أبی الحارث الکرمانی]] و [[أم الحکم بنت ذکوان]]<ref>ر.ک: تهذیب الکمال، ج۴، ص۲۹، ذیل ش۶۴۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 451-452.</ref>
| |
| | |
| ==[[مذهب]] [[راوی]]==
| |
| ذکر نام راوی در [[کتاب‌های رجالی]] [[اهل سنت]] و عدم یادکرد وی در [[کتاب‌های رجالی شیعه]]، نیز ملاحظه [[روایات]] وی، از جمله [[روایت]] او در وصف [[ابوبکر]]<ref>{{متن حدیث|حدثنا بدل بن المحبر: أخبرنا شعبة عن سعد بن إبراهیم، قال: سمعت عروة بن الزبیر، عن عائشة أن النبی{{صل}} قال لها: مری أبا بکر یصلی بالناس. قالت: إنه رجل أسیف متی یقم مقامک رق فعاد فعادت}}. (صحیح البخاری، ج۴، ص۱۲۲)؛ {{عربی|أن أبا بکر صلی بالناس فی وجع رسول الله{{صل}} و کان رسول الله{{صل}} فی الصف و هکذا رواه بدل بن المحبر عن شعبة}}. (السنن الکبری (بیهقی)، ج۳، ص۸۳).</ref>، [[گواه]] روشنی بر [[سنّی]] بودن بدل بن المحبر است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 452.</ref>
| |
| | |
| ==جایگاه [[حدیثی]] راوی==
| |
| بیشتر [[رجالیان اهل سنت]]، با تعابیر گوناگونی به [[ستایش]] بدل بن المحبر پرداختند و او را [[توثیق]] کردند؛ مانند [[صدوق]]<ref>میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۰۰، ش۱۱۳۸.</ref>، «ثقة»<ref>الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۳۹، ش۱۷۴۸.</ref>، {{عربی|"ثقة حافظ"}}<ref>إکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۵۸، ش۶۸۵.</ref>، {{عربی|"ليس به بأس"}}<ref>إکمال تهذیب الکمال، ج۲، ص۳۵۸، ش۶۸۵.</ref> و {{عربی|"الحافظ الثبت"}}<ref>تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۳۸۳، ش۳۸۱.</ref>.
| |
| | |
| در مقابل، برخی وی را [[تضعیف]] کرده‌اند؛ مانند [[ذهبی]]<ref>ر.ک: المغنی فی الضعفاء، ج۱، ص۱۵۴، ش۸۵۸.</ref> و [[دارقطنی]]<ref>ر.ک: مقدمة فتح الباری، ص۳۹۰.</ref>.
| |
| | |
| [[ابن حجر]] درباره تضعیف دارقطنی می‌نویسد: {{عربی|"فقال: ضعيف حدث عن زائدة بحديث لم يتابع عليه حديث ابن عقيل عن ابن عمر. قلت: والحديث المذكور رواه البزار قال: حدثنا بدل ثنا زائدة عن ابن عقيل عن ابن عمر أنّ رسول الله{{صل}} أمره أن ينادی في الناس أنّ من شهد أن لا إله إلا الله دخل الجنة الحديث"}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۳۷۱، ش۷۸۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 452-453.</ref>
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| # [[پرونده: IM009728.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|'''رجال تفسیری ج۴''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| [[رده:رجال]]
| |
