نعمان بن عجلان زرقی انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ']]↵رده:قبیله نامعلوم' به ']]'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-\n{{امامت}} +{{امامت}}))
جز (جایگزینی متن - ']]↵رده:قبیله نامعلوم' به ']]')
برچسب: واگردانی دستی
 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = نعمان بن عجلان زرقی انصاری | مداخل مرتبط = [[نعمان بن عجلان زرقی انصاری در تاریخ اسلامی]] - [[نعمان بن عجلان زرقی انصاری در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
{{جعبه اطلاعات اصحاب
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[نعمان بن عجلان زرقی انصاری در تاریخ اسلامی]] - [[نعمان بن عجلان زرقی انصاری در تراجم و رجال]]</div>
| نام = نعمان بن عجلان زرقی انصاری
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| مشهور به =
| نام تصویر = تصویر نمادین جنگ صفین.jpg
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = تصویر نمادین جنگ صفین
| نام کامل = نعمان بن عجلان زرقی انصاری
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = 
| لقب = 
| اهل = 
| از قبیله = 
| از تیره = 
| پدر =   
| مادر = 
| همسر = [[خوله بنت قیس]]
| پسر = 
| دختر = 
| خواهر =
| برادر = 
| خویشاوندان =
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد =   
| محل زندگی = 
| تاریخ درگذشت =     
| محل درگذشت =
| تاریخ شهادت =
| محل شهادت = 
| طول عمر = 
| محل دفن = 
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] }}
| از طبقه =
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ احد]] | [[جنگ صفین]] }}
| نقش‌ها = 
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه| [[فرماندار بحرین]] | [[فرماندار عمان]] }}
| علت شهرت = 
| علت درگذشت =
| علت شهادت = 
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او =   
| آخرین راوی از او =
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
نعمان [[فرزند]] عجلان زُرقی از [[اصحاب]] [[انصار]] [[پیامبر]]{{صل}} و مورد توجه و دعای آن [[حضرت]] بود. وی پس از [[جنگ احد]] و [[شهادت]] [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزۀ]] [[سیدالشهدا]] با [[خوله بنت قیس]]، [[همسر]] [[حمزه]]، [[ازدواج]] کرد و همواره زبان گویا و شاعر [[انصار]] و در میان [[قوم]] خود از [[احترام]] خاصی برخوردار بود<ref>اسدالغابه، ج۵، ص۲۶؛ الاصابه، ج۶، ص۴۴۶.</ref>.
نعمان بن عجلان زُرقی از [[اصحاب]] [[انصار]] [[پیامبر]] {{صل}} و مورد توجه و دعای آن [[حضرت]] بود. وی پس از [[جنگ احد]] و [[شهادت]] [[حمزة بن عبدالمطلب]] با [[خوله بنت قیس]]، [[همسر]] [[حمزه]]، [[ازدواج]] کرد و همواره زبان گویا و شاعر [[انصار]] و در میان [[قوم]] خود از [[احترام]] خاصی برخوردار بود<ref>اسدالغابه، ج۵، ص۲۶؛ الاصابه، ج۶، ص۴۴۶.</ref>.


نعمان در عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} در زمرۀ [[شیعیان]] و [[یاران]] آن [[حضرت]] درآمد و در [[جنگ صفین]] شرکت کرد، و از [[کارگزاران]] [[حکومت]] آن [[حضرت]] در استان [[بحرین]] بود<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۴، ص۴۵۲؛ رجال طوسی، ص۶۰ ش۲.</ref>. اما در پایان به خاطر [[مال و منال]] [[دنیا]] [[دل]] از آن [[حضرت]] [[برید]] و به [[معاویه]] ملحق شد.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۳.</ref>
نعمان در عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]] {{ع}} در زمرۀ [[شیعیان]] و [[یاران]] آن [[حضرت]] درآمد و در [[جنگ صفین]] شرکت کرد، و از [[کارگزاران]] [[حکومت]] آن [[حضرت]] در استان [[بحرین]] بود<ref>ر. ک: تاریخ طبری، ج۴، ص۴۵۲؛ رجال طوسی، ص۶۰ ش۲.</ref>. اما در پایان به خاطر [[مال و منال]] [[دنیا]] [[دل]] از آن [[حضرت]] [[برید]] و به [[معاویه]] ملحق شد.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۳.</ref>


==سخنی در [[اعتقاد]] او به [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}==
== سخنی در [[اعتقاد]] او به [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} ==
[[شیخ مفید]] وی را از [[اصحاب]] [[انصار]] [[رسول خدا]]{{صل}} می‌داند و می‌نویسد: او با [[امام علی]]{{ع}} [[بیعت]] کرد که تا پای [[جان]] از [[ولایت]] آن [[حضرت]] [[دفاع]] نماید<ref>الجمل، ص۱۰۵.</ref>. نعمان در زمره کسانی بود که [[نامه]] [[حکمیت]] را به عنوان [[شاهد]] [[امضا]] کرد<ref>وقعة صفین، ص۵۰۶ - ۵۰۷.</ref>.
[[شیخ مفید]] وی را از [[اصحاب]] [[انصار]] [[رسول خدا]] {{صل}} می‌داند و می‌نویسد: او با [[امام علی]] {{ع}} [[بیعت]] کرد که تا پای [[جان]] از [[ولایت]] آن [[حضرت]] [[دفاع]] نماید<ref>الجمل، ص۱۰۵.</ref>. نعمان در زمره کسانی بود که [[نامه]] [[حکمیت]] را به عنوان [[شاهد]] [[امضا]] کرد<ref>وقعة صفین، ص۵۰۶ - ۵۰۷.</ref>.


از آنچه در [[تاریخ]] آمده تردیدی نیست که وی در ابتدا مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] [[امام]]{{ع}} بود، و بر همین اساس [[حضرت]] او را در سال ۳۶ [[هجری]] بر عمان و [[بحرین]] به [[امارت]] گماشت، و اشعار او در [[صفین]] حکایت از [[ایمان]] و [[اعتقاد]] او به [[وصایت]] و [[جانشینی]] [[امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} بعد از [[پیامبر]]{{صل}} دارد<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۱۴۹.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۳-۱۳۸۴.</ref>
از آنچه در [[تاریخ]] آمده تردیدی نیست که وی در ابتدا مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] [[امام]] {{ع}} بود، و بر همین اساس [[حضرت]] او را در سال ۳۶ [[هجری]] بر عمان و [[بحرین]] به [[امارت]] گماشت، و اشعار او در [[صفین]] حکایت از [[ایمان]] و [[اعتقاد]] او به [[وصایت]] و [[جانشینی]] [[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} بعد از [[پیامبر]] {{صل}} دارد<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۱۴۹.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۳-۱۳۸۴.</ref>


==[[نامه]] [[امام]]{{ع}} به نعمان==
== [[نامه]] [[امام]] {{ع}} به نعمان ==
[[امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} هنگامی که عازم [[صفین]] و قصد [[جنگ]] با [[شامیان]] را داشت، نعمان بن عجلان زرقی انصاری را به [[فرمانداری بحرین]] [[منصوب]] کرد و [[عمر بن ابی سلمه مخزومی]] را برای [[یاری]] خود در [[جنگ]] با [[شامیان]] از [[بحرین]] برکنار و به جانب [[کوفه]] فراخواند، [[نامه]] [[امام]]{{ع}}<ref>ظاهراً این نامه امام{{ع}} و انتصاب نعمان به فرمانداری بحرین بعد از جنگ صفین است که حضرت پس از حکمیت قصد جنگ با معاویه را داشت.</ref> به [[عمر بن ابی سلمه]] و [[انتصاب]] نعمان به [[فرمانداری بحرین]] چنین است: "اما بعد، من نعمان بن عجلان زُرَقی را [[والی]] [[بحرین]] قرار دادم و دست تو را بدون آن‌که [[نکوهش]] برایت باشد از [[فرمانداری]] آن دیار کوتاه نمودم، زیرا تو به [[نیکی]] [[حکومت]] کردی و [[حق]] [[امانت]] را ادا نمودی، بنابراین به سوی ما حرکت کن بی آن‌که به تو [[گمان]] [[بدی]] داشته باشم و با تو را [[سرزنش]] یا متهم و گناهکارت بدانم، زیرا من [[تصمیم]] گرفته‌ام به سوی [[ستمکاران]] [[اهل شام]] بروم و دوست دارم تو با من باشی چرا که تو از کسانی هستی که در [[نبرد]] با [[دشمن]] پشت من به وجود تو نیرومند می‌گردد و در برپاداشتن ستون‌های [[دین]] [[یاور]] و [[پشتیبان]] من خواهی بود"<ref>{{عربی|أما بعد، فإني قد وليت نعمان بن عجلان الرزقي علی البحرين، و نزعت يدك بلا ذم لك، ولا تكذيب عليك، فلقد أحسنت الولاية، و أديت الأمانة فأقبل غير ظنين و لا ملوم، ولا منهم و لا مأثوم، فلقد أردت المسير الی ظلمة أهل الشام، و أحببت أن تشهد معي، فإنك ممن استظهر به علی جهاد العدو و إقامة عمود الدين إن شاء الله}}؛ نهج البلاغه، نامه ۴۲.</ref>؛
[[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} هنگامی که عازم [[صفین]] و قصد [[جنگ]] با [[شامیان]] را داشت، نعمان بن عجلان زرقی انصاری را به [[فرمانداری بحرین]] [[منصوب]] کرد و [[عمر بن ابی سلمه مخزومی]] را برای [[یاری]] خود در [[جنگ]] با [[شامیان]] از [[بحرین]] برکنار و به جانب [[کوفه]] فراخواند، [[نامه]] [[امام]] {{ع}}<ref>ظاهراً این نامه امام {{ع}} و انتصاب نعمان به فرمانداری بحرین بعد از جنگ صفین است که حضرت پس از حکمیت قصد جنگ با معاویه را داشت.</ref> به [[عمر بن ابی سلمه]] و [[انتصاب]] نعمان به [[فرمانداری بحرین]] چنین است: «اما بعد، من نعمان بن عجلان زُرَقی را [[والی]] [[بحرین]] قرار دادم و دست تو را بدون آن‌که [[نکوهش]] برایت باشد از [[فرمانداری]] آن دیار کوتاه نمودم، زیرا تو به [[نیکی]] [[حکومت]] کردی و [[حق]] [[امانت]] را ادا نمودی، بنابراین به سوی ما حرکت کن بی آن‌که به تو [[گمان]] [[بدی]] داشته باشم و با تو را [[سرزنش]] یا متهم و گناهکارت بدانم، زیرا من [[تصمیم]] گرفته‌ام به سوی [[ستمکاران]] [[اهل شام]] بروم و دوست دارم تو با من باشی چرا که تو از کسانی هستی که در [[نبرد]] با [[دشمن]] پشت من به وجود تو نیرومند می‌گردد و در برپاداشتن ستون‌های [[دین]] [[یاور]] و [[پشتیبان]] من خواهی بود»<ref>{{عربی|أما بعد، فإني قد وليت نعمان بن عجلان الرزقي علی البحرين، و نزعت يدك بلا ذم لك، ولا تكذيب عليك، فلقد أحسنت الولاية، و أديت الأمانة فأقبل غير ظنين و لا ملوم، ولا منهم و لا مأثوم، فلقد أردت المسير الی ظلمة أهل الشام، و أحببت أن تشهد معي، فإنك ممن استظهر به علی جهاد العدو و إقامة عمود الدين إن شاء الله}}؛ نهج البلاغه، نامه ۴۲.</ref>؛


از این [[نامه]] استفاده می‌شود که [[حضرت]] به نعمان و نیز به [[عمر بن ابی‌سلمه]] [[اعتماد]] داشته، لذا نعمان را به [[حکومت]] [[بحرین]] گماشت و [[عمر بن ابی سلمه]] را به نزد خود برای [[جنگ]] با [[شامیان]] فراخواند.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۴-۱۳۸۵.</ref>
از این [[نامه]] استفاده می‌شود که [[حضرت]] به نعمان و نیز به [[عمر بن ابی‌سلمه]] [[اعتماد]] داشته، لذا نعمان را به [[حکومت]] [[بحرین]] گماشت و [[عمر بن ابی سلمه]] را به نزد خود برای [[جنگ]] با [[شامیان]] فراخواند.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۴-۱۳۸۵.</ref>


==خلافکاری نعمان و فرار به نزد [[معاویه]]==
== خلافکاری نعمان و فرار به نزد [[معاویه]] ==
نعمان سرانجام به [[انحراف]] رفت و موقعی که به [[مقام]] [[فرمانداری بحرین]] [[منصوب]] شد، [[خیال]] کرد [[بیت‌المال]] [[مسلمانان]] از آن اوست لذا هر کس از افراد [[طایفه]] بنی زریق نزد او می‌آمدند، مقداری از [[بیت‌المال]] را به او می‌داد<ref>اسدالغابه، ج۵، ص۲۶.</ref> و مقداری هم برای خودش برمی‌داشت - و مخفی می‌کرد - لذا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} وقتی از دستبرد او به [[بیت‌المال]] [[آگاه]] شد، طی نامه‌ای او را ملامت و [[سرزنش]] کرد و برای او چنین نوشت: "اما بعد، کسی که نسبت به [[امانت]] کوتاهی کند، و به [[خیانت]] رغبت و [[تمایل]] نشان دهد و نفس و [[دین]] خود را منزه و [[پاکیزه]] نگرداند او در [[دنیا]] به خود ضرر رسانده و به آنچه بعداً گرفتار آن می‌شود تلخ‌تر و بادوام‌تر و بدتر و طولانی‌تر خواهد بود؛ بنابراین از [[خدا]] به [[ترس]]، همانا تو از قبیله‌ای هستی که دارای [[صلاح]] و [[شایستگی]] هستند، رفتارت طوری باشد که من نسبت به تو [[ظنّ]] و [[گمان]] [[نیکو]] داشته باشم، و به آنچه بدان به من خبر رسیده، اگر راست است برگرد و نظر مرا درباره خودت [[تغییر]] ده، [[خراج]] منطقه‌ات را بررسی کن و برای من [[نامه]] بنویس تا [[رأی]] خود را برایت اعلام کنم، ان شاء [[الله]]."<ref>{{متن حدیث|أما بعد، فإنه من استهان بالأمانة و رغب في الخيانة و لم ننزة (منها) نفسه و دينه، فقد أخل بنفسه في الدنيا، و ما يشفي عليه بعد أمر و أبقی و أطول و أشقی، فخف الله إنك من عشيرة ذات صلاح...}}؛</ref>
نعمان سرانجام به [[انحراف]] رفت و موقعی که به [[مقام]] [[فرمانداری بحرین]] [[منصوب]] شد، [[خیال]] کرد [[بیت‌المال]] [[مسلمانان]] از آن اوست لذا هر کس از افراد [[طایفه]] بنی زریق نزد او می‌آمدند، مقداری از [[بیت‌المال]] را به او می‌داد<ref>اسدالغابه، ج۵، ص۲۶.</ref> و مقداری هم برای خودش برمی‌داشت - و مخفی می‌کرد - لذا [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} وقتی از دستبرد او به [[بیت‌المال]] [[آگاه]] شد، طی نامه‌ای او را ملامت و [[سرزنش]] کرد و برای او چنین نوشت: «اما بعد، کسی که نسبت به [[امانت]] کوتاهی کند، و به [[خیانت]] رغبت و [[تمایل]] نشان دهد و نفس و [[دین]] خود را منزه و [[پاکیزه]] نگرداند او در [[دنیا]] به خود ضرر رسانده و به آنچه بعداً گرفتار آن می‌شود تلخ‌تر و بادوام‌تر و بدتر و طولانی‌تر خواهد بود؛ بنابراین از [[خدا]] به [[ترس]]، همانا تو از قبیله‌ای هستی که دارای [[صلاح]] و [[شایستگی]] هستند، رفتارت طوری باشد که من نسبت به تو [[ظنّ]] و [[گمان]] [[نیکو]] داشته باشم، و به آنچه بدان به من خبر رسیده، اگر راست است برگرد و نظر مرا درباره خودت [[تغییر]] ده، [[خراج]] منطقه‌ات را بررسی کن و برای من [[نامه]] بنویس تا [[رأی]] خود را برایت اعلام کنم، ان شاء [[الله]].»<ref>{{متن حدیث|أما بعد، فإنه من استهان بالأمانة و رغب في الخيانة و لم ننزة (منها) نفسه و دينه، فقد أخل بنفسه في الدنيا، و ما يشفي عليه بعد أمر و أبقی و أطول و أشقی، فخف الله إنك من عشيرة ذات صلاح...}}؛</ref>


وقتی [[نامه]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} به دست نعمان رسید و از متن آن [[آگاه]] شد، دانست که [[حضرت]] از [[خیانت]] او به [[بیت‌المال]] [[آگاه]] شده است، - و متأسفانه به جای چاره‌جویی و عذرخواهی و جبران کج‌روی‌ها - از [[بحرین]] فرار کرد و به [[معاویه]] پیوست<ref>ر.ک: تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۰۱.</ref>.
وقتی [[نامه]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به دست نعمان رسید و از متن آن [[آگاه]] شد، دانست که [[حضرت]] از [[خیانت]] او به [[بیت‌المال]] [[آگاه]] شده است - و متأسفانه به جای چاره‌جویی و عذرخواهی و جبران کج‌روی‌ها - از [[بحرین]] فرار کرد و به [[معاویه]] پیوست<ref>ر. ک: تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۰۱.</ref>.


آری، او که سالیان درازی در زمره [[یاران امام]] به [[حق]] [[حضرت علی]]{{ع}} بود برای چند روز [[دنیا]] و کمی از [[مال و منال]] آن [[فریب]] خورد و از جاده [[حق]] فاصله گرفت و در دامان [[معاویه]] و [[جهنمی]] که پایان ندارد گام نهاد<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۵-۱۳۸۶.</ref>
آری، او که سالیان درازی در زمره [[یاران امام]] به [[حق]] [[حضرت علی]] {{ع}} بود برای چند روز [[دنیا]] و کمی از [[مال و منال]] آن [[فریب]] خورد و از جاده [[حق]] فاصله گرفت و در دامان [[معاویه]] و [[جهنمی]] که پایان ندارد گام نهاد<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۳۸۵-۱۳۸۶.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[خوله بنت قیس]] (همسر)
{{پایان مدخل وابسته}}


==منابع==
== منابع ==
* [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']]
{{منابع}}
#[[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']]
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


 
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:امام علی]]
[[رده:نعمان بن عجلان زرقی انصاری]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:فرماندار بحرین و عمان]]
۴۱۵٬۰۷۸

ویرایش