ابی بن مالک قشیری عامری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - 'احمدبن' به 'احمد بن') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابی بن مالک قشیری عامری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
وی [[ابی بن مالک بن عمرو بن ربیعة بن عبدالله بن کعب بن ربیعة]] از [[بنو عامر بن صعصعه]] از [[قبایل یمنی]] است. کنیه‌اش ابومالک و به قُشَیری و حَرَشی نیز منسوب است که قشیری را همان [[عامر بن صعصعه]] و یا قشیری و حرشی دو [[برادر]] از [[فرزندان]] [[کعب بن ربیعه]] بوده‌اند <ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۱.</ref>، قشیری را همان عامری دانسته‌اند. حرشی نیز به جرشی<ref>طوسی، ص۲۳.</ref>، جوشی<ref>تفرشی، ج۱، ص۹۸؛ بروجردی، ج۲، ص۱۲۲.</ref> و جرشمی<ref>اردبیلی، ج۱، ص۳۹.</ref> تصحیف شده است. | وی [[ابی بن مالک بن عمرو بن ربیعة بن عبدالله بن کعب بن ربیعة]] از [[بنو عامر بن صعصعه]] از [[قبایل یمنی]] است. کنیه‌اش ابومالک و به قُشَیری و حَرَشی نیز منسوب است که قشیری را همان [[عامر بن صعصعه]] و یا قشیری و حرشی دو [[برادر]] از [[فرزندان]] [[کعب بن ربیعه]] بوده‌اند <ref>ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۱.</ref>، قشیری را همان عامری دانسته‌اند. حرشی نیز به جرشی<ref>طوسی، ص۲۳.</ref>، جوشی<ref>تفرشی، ج۱، ص۹۸؛ بروجردی، ج۲، ص۱۲۲.</ref> و جرشمی<ref>اردبیلی، ج۱، ص۳۹.</ref> تصحیف شده است. | ||
[[ابن معین]] برخلاف مشهور نام او را [[عمرو بن مالک]] دانسته و بیان داشته که ابی بن مالک [[اشتباه]] است و در میان [[صحابه]] کسی به این نام نیست<ref>ابویعلی، ج۲، ص۲۲۷؛ ابن حمزه، ص۱۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۵.</ref>. نام‌های دیگری چون «مالک بن عمرو»، «مالک بن حارث» و «مالک بن مالک» نیز آمده که صحیح از میان این اسامی چنان که [[بخاری]] و دیگران گفته‌اند همان ابی بن مالک است<ref>بخاری، ج۲، ص۴۰؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۱؛ ذهبی، ج۱، ص۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳-۱۸۳ و ج۵، ص۵۴۷.</ref>. | [[ابن معین]] برخلاف مشهور نام او را [[عمرو بن مالک]] دانسته و بیان داشته که ابی بن مالک [[اشتباه]] است و در میان [[صحابه]] کسی به این نام نیست<ref>ابویعلی، ج۲، ص۲۲۷؛ ابن حمزه، ص۱۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۵.</ref>. نام‌های دیگری چون «مالک بن عمرو»، «مالک بن حارث» و «مالک بن مالک» نیز آمده که صحیح از میان این اسامی چنان که [[بخاری]] و دیگران گفته‌اند همان ابی بن مالک است<ref>بخاری، ج۲، ص۴۰؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۱؛ ذهبی، ج۱، ص۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳-۱۸۳ و ج۵، ص۵۴۷.</ref>. | ||
وی از اصحابی بود<ref>ابن | وی از اصحابی بود<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۳، ص۲۹۰.</ref> که در [[بصره]] سکونت یافت<ref> ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۲.</ref> و به همین مناسبت او را [[بصری]] می‌‌گفتند <ref>ابن عبد البر، ج۱، ص۱۶۵.</ref>. | ||
[[روایت]] وی از [[رسول خدا]]{{صل}} چنین است: «هر کس [[پدر]] و [[مادر]] یا یکی از آن دو را داشته باشد با این حال وارد [[دوزخ]] شود [[خداوند]] او را (از [[رحمت]] خود) دورگرداند» <ref>{{متن حدیث|من أدرك والديه أو أحدهما، ثم دخل النار من بعد ذلك فأبعده الله و أسحقه}}؛ ابن جعد، ص۱۵۰؛ بخاری، ج۲، ص۴۰؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۴۴؛ طبرانی، ج۱، ص۲۰۲؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۶.</ref>. تنها [[راوی]] این [[حدیث]] از او، [[زرارة بن أوفی]] است<ref> | [[روایت]] وی از [[رسول خدا]] {{صل}} چنین است: «هر کس [[پدر]] و [[مادر]] یا یکی از آن دو را داشته باشد با این حال وارد [[دوزخ]] شود [[خداوند]] او را (از [[رحمت]] خود) دورگرداند» <ref>{{متن حدیث|من أدرك والديه أو أحدهما، ثم دخل النار من بعد ذلك فأبعده الله و أسحقه}}؛ ابن جعد، ص۱۵۰؛ بخاری، ج۲، ص۴۰؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۴۴؛ طبرانی، ج۱، ص۲۰۲؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۶.</ref>. تنها [[راوی]] این [[حدیث]] از او، [[زرارة بن أوفی]] است<ref>احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۴۴.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.</ref> به نقل از [[ابن سکن]] <ref>[[سعید بن عثمان]]، م ۳۵۳ مؤلف الحروف بالصحابة</ref>، [[سند روایت]] را از [[زرارة بن اوفی]] به ابی بن مالک صحیح دانسته، و [[بغوی]] و دیگران هم این را ترجیح داده‌اند. | ||
از [[ابوزید]] نقل شده است که [[مروان بن قیس دوسی]]<ref>ر.ک: مروان بن قیس؛ ابن حجر، ج۶، ص۶۶.</ref> برای [[دیدار]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[هجرت]] کرد و در مسیرش به شترهای ثقیف برخورد نمود و آنها را رم داد. ثقیفیان بر او [[حمله]] کردند و [[زن]] و فرزند و شترش را گرفتند. او نزد رسول خدا{{صل}} - که از حنین برمی‌گشت و به قصد [[طائف]] در حرکت بود از عمل ثقیفیان [[شکایت]] کرد. [[حضرت]] به او فرمود: به جای خانواده‌ات، به اول کسی که برخورد کردی، او را [[اسیر]] بگیر. در برخی از نقل‌ها آمده است که اگر به دو [[نوجوان]] از [[قبیله | از [[ابوزید]] نقل شده است که [[مروان بن قیس دوسی]]<ref>ر. ک: مروان بن قیس؛ ابن حجر، ج۶، ص۶۶.</ref> برای [[دیدار]] [[رسول خدا]] {{صل}} [[هجرت]] کرد و در مسیرش به شترهای ثقیف برخورد نمود و آنها را رم داد. ثقیفیان بر او [[حمله]] کردند و [[زن]] و فرزند و شترش را گرفتند. او نزد رسول خدا {{صل}} - که از حنین برمی‌گشت و به قصد [[طائف]] در حرکت بود از عمل ثقیفیان [[شکایت]] کرد. [[حضرت]] به او فرمود: به جای خانواده‌ات، به اول کسی که برخورد کردی، او را [[اسیر]] بگیر. در برخی از نقل‌ها آمده است که اگر به دو [[نوجوان]] از [[قبیله هوازن]] برخورد کردی، آنان را دستگیر کن. مروان، ابی بن مالک<ref>ابن هشام، ج۴، ص۹۲۳؛ ابن شبه، ج۲، ص۴۴۲.</ref> و حیده<ref>ابن حجر، ج۶، ص۶۶.</ref> را اسیر کرد تا اینکه خانواده‌اش را برگردانند. [[ضحاک بن قیس]] با ثقیفیان [[گفتگو]] کرد تا اینکه آنان، [[خانواده]] مروان را فرستادند و او هم اُبی را [[آزاد]] کرد. در درگیری میان او و [[ضحاک]]، ضحاک اشعاری خواند تا خاطره گذشته را زنده کند. [[ابن هشام]]<ref>ابن هشام، ج۴، ص۹۲۳.</ref> اشعار او را آورده است.<ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ابی بن مالک قشیری عامری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۰۶
ابی بن مالک قشیری عامری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابی بن مالک قشیری عامری در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
وی ابی بن مالک بن عمرو بن ربیعة بن عبدالله بن کعب بن ربیعة از بنو عامر بن صعصعه از قبایل یمنی است. کنیه‌اش ابومالک و به قُشَیری و حَرَشی نیز منسوب است که قشیری را همان عامر بن صعصعه و یا قشیری و حرشی دو برادر از فرزندان کعب بن ربیعه بوده‌اند [۱]، قشیری را همان عامری دانسته‌اند. حرشی نیز به جرشی[۲]، جوشی[۳] و جرشمی[۴] تصحیف شده است.
ابن معین برخلاف مشهور نام او را عمرو بن مالک دانسته و بیان داشته که ابی بن مالک اشتباه است و در میان صحابه کسی به این نام نیست[۵]. نام‌های دیگری چون «مالک بن عمرو»، «مالک بن حارث» و «مالک بن مالک» نیز آمده که صحیح از میان این اسامی چنان که بخاری و دیگران گفته‌اند همان ابی بن مالک است[۶].
وی از اصحابی بود[۷] که در بصره سکونت یافت[۸] و به همین مناسبت او را بصری می‌‌گفتند [۹].
روایت وی از رسول خدا (ص) چنین است: «هر کس پدر و مادر یا یکی از آن دو را داشته باشد با این حال وارد دوزخ شود خداوند او را (از رحمت خود) دورگرداند» [۱۰]. تنها راوی این حدیث از او، زرارة بن أوفی است[۱۱]. ابن حجر[۱۲] به نقل از ابن سکن [۱۳]، سند روایت را از زرارة بن اوفی به ابی بن مالک صحیح دانسته، و بغوی و دیگران هم این را ترجیح داده‌اند.
از ابوزید نقل شده است که مروان بن قیس دوسی[۱۴] برای دیدار رسول خدا (ص) هجرت کرد و در مسیرش به شترهای ثقیف برخورد نمود و آنها را رم داد. ثقیفیان بر او حمله کردند و زن و فرزند و شترش را گرفتند. او نزد رسول خدا (ص) - که از حنین برمی‌گشت و به قصد طائف در حرکت بود از عمل ثقیفیان شکایت کرد. حضرت به او فرمود: به جای خانواده‌ات، به اول کسی که برخورد کردی، او را اسیر بگیر. در برخی از نقل‌ها آمده است که اگر به دو نوجوان از قبیله هوازن برخورد کردی، آنان را دستگیر کن. مروان، ابی بن مالک[۱۵] و حیده[۱۶] را اسیر کرد تا اینکه خانواده‌اش را برگردانند. ضحاک بن قیس با ثقیفیان گفتگو کرد تا اینکه آنان، خانواده مروان را فرستادند و او هم اُبی را آزاد کرد. در درگیری میان او و ضحاک، ضحاک اشعاری خواند تا خاطره گذشته را زنده کند. ابن هشام[۱۷] اشعار او را آورده است.[۱۸]
منابع
پانویس
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۱.
- ↑ طوسی، ص۲۳.
- ↑ تفرشی، ج۱، ص۹۸؛ بروجردی، ج۲، ص۱۲۲.
- ↑ اردبیلی، ج۱، ص۳۹.
- ↑ ابویعلی، ج۲، ص۲۲۷؛ ابن حمزه، ص۱۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۵.
- ↑ بخاری، ج۲، ص۴۰؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۱۷۱؛ ذهبی، ج۱، ص۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳-۱۸۳ و ج۵، ص۵۴۷.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۳، ص۲۹۰.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۲.
- ↑ ابن عبد البر، ج۱، ص۱۶۵.
- ↑ «من أدرك والديه أو أحدهما، ثم دخل النار من بعد ذلك فأبعده الله و أسحقه»؛ ابن جعد، ص۱۵۰؛ بخاری، ج۲، ص۴۰؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۴۴؛ طبرانی، ج۱، ص۲۰۲؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۲۱؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۴۴.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۱۸۳.
- ↑ سعید بن عثمان، م ۳۵۳ مؤلف الحروف بالصحابة
- ↑ ر. ک: مروان بن قیس؛ ابن حجر، ج۶، ص۶۶.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۹۲۳؛ ابن شبه، ج۲، ص۴۴۲.
- ↑ ابن حجر، ج۶، ص۶۶.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۹۲۳.
- ↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ابی بن مالک قشیری عامری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۶.