←شرطیت عصمت
برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
|||
خط ۲۷۴: | خط ۲۷۴: | ||
# '''[[فاضل مقداد]]'''<ref>فاضل مقداد دانشمندی فقیه، اصولی و متکلم بوده است. ایشان کتابهایی در اعتقادات تألیف کرده است که هر چند در محافل و حوزههای علمی شهرت چندانی ندارند؛ ولی در زمره کتابهای بسیار مهم و ارزشمند محسوب میشود.</ref>: ایشان در شرح عبارت علامه حلی میگوید: {{عربی|أصحابنا حكموا بعصمتهم مطلقاً، قبل النبوة و بعدها}}<ref>إرشاد الطالبیین إلی نهج المسترشدین، ص۳۰۴.</ref>؛ [[علماء]] [[شیعه]] به [[عصمت امامان]] به طور مطلق، چه قبل و چه پس از [[نبوت]] [[حکم]] کردهاند. از نظر ایشان، [[پیامبران]] در حوزههایی همچون: [[عقاید]]، [[افعال]]، [[تبلیغ دین]] و امور [[عرفی]] [[عصمت]] دارند. بر این اساس، برخی از [[عالمان شیعه]] معتقدند که معصوم در موضوعات و مصادیق نیز دچار اشتباه نمیشود. | # '''[[فاضل مقداد]]'''<ref>فاضل مقداد دانشمندی فقیه، اصولی و متکلم بوده است. ایشان کتابهایی در اعتقادات تألیف کرده است که هر چند در محافل و حوزههای علمی شهرت چندانی ندارند؛ ولی در زمره کتابهای بسیار مهم و ارزشمند محسوب میشود.</ref>: ایشان در شرح عبارت علامه حلی میگوید: {{عربی|أصحابنا حكموا بعصمتهم مطلقاً، قبل النبوة و بعدها}}<ref>إرشاد الطالبیین إلی نهج المسترشدین، ص۳۰۴.</ref>؛ [[علماء]] [[شیعه]] به [[عصمت امامان]] به طور مطلق، چه قبل و چه پس از [[نبوت]] [[حکم]] کردهاند. از نظر ایشان، [[پیامبران]] در حوزههایی همچون: [[عقاید]]، [[افعال]]، [[تبلیغ دین]] و امور [[عرفی]] [[عصمت]] دارند. بر این اساس، برخی از [[عالمان شیعه]] معتقدند که معصوم در موضوعات و مصادیق نیز دچار اشتباه نمیشود. | ||
# '''[[مرحوم مجلسی]]''': ایشان به نقل از کتاب «[[عقائد]] [[شیخ صدوق]]» مینویسد: «[[عقیده]] ما درباره [[پیامبران]]، فرستادگان، [[پیشوایان]] و [[ملائکه]] این است که اینان از هر [[پلیدی]]، پاکند و مرتکب [[گناهان]] کوچک و بزرگ نمیشوند».<ref>الإعتقادات فی دین الإمامیة، ص۹۶.</ref>. [[علامه مجلسی]] تصریح میکند که این تعریفی که شیخ صدوق از عصمت به دست داده است، مورد اتفاق تمامی [[علماء]] [[شیعه]] و از [[ضروریات مذهب امامیه]] است. ایشان مینویسد: عصمت به این معنا در [[شأن]] [[اهلبیت]] {{عم}}، به [[دلیل اجماع]] و [[روایات]] بسیار ثابت شده است، به طوری که این [[اعتقاد]] در زمره [[ضروریات مذهب امامیه]] به شمار میرود. [[علماء]] [[شیعه]] برای [[اثبات عصمت]]، به دلیلهای عقلی نیز [[استدلال]] میکنند<ref>{{عربی|"و بعدها قول أئمتنا {{عم}} بذلك المعلوم لنا قطعاً بإجماع أصحابنا رضوان الله عليهم، مع تأيّده بالنصوص المتظافرة حتى صار ذلك من قبيل الضروريات في مذهب الإمامية. و قد استدل عليه أصحابنا بالدلائل العقلية"}}، بحار الأنوار، ج۱۱، ص۹۱.</ref>.<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[عصمت از منظر فریقین (کتاب)|عصمت از منظر فریقین]]، ص ۵۱.</ref> | # '''[[مرحوم مجلسی]]''': ایشان به نقل از کتاب «[[عقائد]] [[شیخ صدوق]]» مینویسد: «[[عقیده]] ما درباره [[پیامبران]]، فرستادگان، [[پیشوایان]] و [[ملائکه]] این است که اینان از هر [[پلیدی]]، پاکند و مرتکب [[گناهان]] کوچک و بزرگ نمیشوند».<ref>الإعتقادات فی دین الإمامیة، ص۹۶.</ref>. [[علامه مجلسی]] تصریح میکند که این تعریفی که شیخ صدوق از عصمت به دست داده است، مورد اتفاق تمامی [[علماء]] [[شیعه]] و از [[ضروریات مذهب امامیه]] است. ایشان مینویسد: عصمت به این معنا در [[شأن]] [[اهلبیت]] {{عم}}، به [[دلیل اجماع]] و [[روایات]] بسیار ثابت شده است، به طوری که این [[اعتقاد]] در زمره [[ضروریات مذهب امامیه]] به شمار میرود. [[علماء]] [[شیعه]] برای [[اثبات عصمت]]، به دلیلهای عقلی نیز [[استدلال]] میکنند<ref>{{عربی|"و بعدها قول أئمتنا {{عم}} بذلك المعلوم لنا قطعاً بإجماع أصحابنا رضوان الله عليهم، مع تأيّده بالنصوص المتظافرة حتى صار ذلك من قبيل الضروريات في مذهب الإمامية. و قد استدل عليه أصحابنا بالدلائل العقلية"}}، بحار الأنوار، ج۱۱، ص۹۱.</ref>.<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[عصمت از منظر فریقین (کتاب)|عصمت از منظر فریقین]]، ص ۵۱.</ref> | ||
=== فرق [[عصمت]] با [[عدالت]] === | |||
در میان [[مشاغل]] [[جامعه]]، برای آن دسته از شغلها و منصبها که حساسیت بالاتری دارند؛ مثل [[امامت جماعت]] و [[جمعه]]، [[قضاوت]]، [[مرجعیت]] و [[رهبری]] [[امت]] شرایطی در نظر گرفتهاند که از جمله آنها "[[عدالت]]" است. از سویی [[امام]] نیز از آن جهت که رهبری مذهبی امت و قضاوت در [[امور اجتماعی]] [[مردم]] را برعهده دارد، این موضوع را در [[ذهن]] به وجود میآورد که، شاید مراد از شرط [[عصمت]] برای امام، همان عدالت باشد، لذا این نکته، محتاج بحث و بررسی است. | |||
در یک [[تبیین]] میتوانیم میان عصمت و عدالت، دو وجه امتیاز و افتراق قائل شویم و یک وجه اشتراک. [[علامه طباطبایی]] در مورد وجه امتیاز این دو میفرماید: با داشتن عصمت، [[صدور گناه]] ممتنع میگردد، ولی با وجود عدالت، صدور گناه ممتنع نیست. [[خداوند]] به [[معصومین]] ملکهای [[علمی]] [[عطا]] کرد که آنها را از وقوع در [[گناه]] و [[ارتکاب معاصی]] بازمیدارد، و با این [[ملکه]] علمی صدور [[گناهان]] [[صغیره]] و [[کبیره]] از آنها ممتنع میگردد و به همین وصف ([[امتناع]] صدور گناه) از عدالت ممتاز میگردد، چون عدالت، صدور گناه را ممتنع نمیکند<ref>المیزان، ج۱۱، ص۱۶۲.</ref>. | |||
[[سید مرتضی]] نیز با بیانی دیگر به همین وجه امتیاز اشاره میکند و میگوید: "بین عصمت و عدالت شدت و [[ضعف]] در رتبه است؛ یعنی عصمت مطلق، عالیترین مرتبه تقوای عالیه است که صدور گناه از [[معصوم]] امتناع دارد، ولی با عدالت یا [[عصمت نسبی]] صدور گناه ممتنع نیست"<ref>رسائل المرتضی، ج۳، ص۳۲۶.</ref>. | |||
وجه دوم امتیاز میان عصمت و عدالت را [[آیتالله]] [[جوادی آملی]] چنین تبیین میکند: "عصمت، ملکه علمی و عملی است که [[انسان]] را از [[جهل]]، [[خطا]]، [[سهو]] و [[نسیان]] و مغالطه در [[اندیشه]] [[حفظ]] میکند، ولی عدالت، فقط ملکه عملی است که انسان از گناه عمدی بازمیدارد"<ref>تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج۹، ص۱۵-۱۶.</ref>. | |||
البته تنها اشتراک میان عصمت و عدالت در همان رتبه پایین عصمت، یعنی عدالت است که اجتناب از [[معاصی]] است. | |||
با توجه به این مطالب میتوان گفت که هر معصومی دارای عدالت است، ولی هر عادلی معصوم نیست»<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]] ص ۵۶.</ref>. | |||
== مصادیق عصمت == | == مصادیق عصمت == |