خمس در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۳
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شیعه}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = خمس
| موضوع مرتبط = خمس
| عنوان مدخل  = [[خمس]]
| عنوان مدخل  = خمس
| مداخل مرتبط = [[خمس در لغت]] - [[خمس در قرآن]] - [[خمس در حدیث]] - [[خمس در فقه اسلامی]] - [[خمس در فقه سیاسی]] - [[خمس در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[خمس در معارف و سیره نبوی]] - [[خمس در معارف و سیره علوی]]
| مداخل مرتبط = [[خمس در لغت]] - [[خمس در قرآن]] - [[خمس در حدیث]] - [[خمس در فقه اسلامی]] - [[خمس در فقه سیاسی]] - [[خمس در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[خمس در معارف و سیره نبوی]] - [[خمس در معارف و سیره علوی]] - [[خمس در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[خمس]] در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم، و در اصطلاح، یکی از [[درآمدهای عمومی]] است که در زمینه‌های معینی مانند [[غنایم جنگی]]، گنج‌ها، [[معادن]]، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی [[تشریع]] شده است. پیش از [[اسلام]] در [[سرزمین]] [[عربستان]]، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنان‌که از [[ادبیات]] [[عصر جاهلی]]<ref>ر. ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به دست می‌آید، چیز دیگری به نام «[[مرباع]]» بود که شباهت‌های بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع- همان طور که اسم آن نشان می‌دهد- ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته می‌شد و به [[رئیس]] [[قبیله]] اختصاص داشت. در برخی متون [[تاریخی]] نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در [[عصر جاهلیت]] و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر. ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.</ref>.<ref>[[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۷، ص ۳۸۹.</ref>
[[خمس]] در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم و در اصطلاح، یکی از [[درآمدهای عمومی]] است که در زمینه‌های معینی مانند [[غنایم جنگی]]، گنج‌ها، [[معادن]]، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی [[تشریع]] شده است.  
 
پیش از [[اسلام]] در سرزمین [[عربستان]]، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنان‌که از ادبیات [[عصر جاهلی]]<ref>ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به دست می‌آید، چیز دیگری به نام «[[مرباع]]» بود که شباهت‌های بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع ـ همان طور که اسم آن نشان می‌دهد ـ ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته می‌شد و به [[رئیس]] [[قبیله]] اختصاص داشت. در برخی متون [[تاریخی]] نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در [[عصر جاهلیت]] و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر. ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.</ref>.<ref>[[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)| دانشنامه امام علی ج۷]]، ص ۳۸۹.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۷٬۲۲۵

ویرایش