(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
#تغییر_مسیر [[عباس بن علی (ابهام‌زدایی)]]
{{مدخل مرتبط
|نام مدخل =
|لغت =
|قرآن =
|نهج البلاغه =
|حدیث =
|روایات =
|معارف دعا و زیارات =
|تاریخ اسلامی =
|تراجم و رجال =
|کلام اسلامی =
|فلسفه اسلامی =
|عرفان اسلامی =
|سیره پیامبر خاتم =
|معارف و سیره علوی =
|معارف و سیره حسنی =
|معارف و سیره حسینی = دارد
|معارف و سیره رضوی =
|معارف مهدویت =
|اخلاق اسلامی =
}}
==ولادت و نسب==
[[حضرت اباالفضل]]، عباس بن علی{{ع}} در روز ۴ [[شعبان]] سال ۲۶ هجری در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد و فرزند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و مادرش [[فاطمه کلابیه]] ([[ام البنین]]) است. عبّاس در لغت، به‌معنای شیر بیشه، شیری که شیران از او بگریزند است<ref>لغت‌نامه دهخدا.</ref>. زمانی که [[امیرالمؤمنین]] [[شهید]] شد، [[عباس]] چهارده ساله بود و در [[کربلا]] ۳۴ سال داشت. ایشان چهره‌ای زیبا و قامتی [[رشید]] و شجاعتی کم‌نظیر داشت. به خاطر سیمای جذابش او را “[[قمر بنی هاشم]]” می‌گفتند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶.</ref>.
==کنیه و القاب==
کنیه ایشان “ابوالفضل” و “ابو فاضل” بود و از معروف‌ترین لقب‌هایش، قمر بنی هاشم، سقّاء، صاحب لواء الحسین، [[علمدار]]، ابو القربه، [[عبد صالح]]، [[باب الحوائج]] و... است. [[عباس]] با لبابه، دختر [[عبیدالله بن عباس]] (پسر عموی پدرش) [[ازدواج]] کرد و از این [[ازدواج]]، دو پسر به نام‌های عبیدالله و [[فضل]] یافت. بعضی دو پسر دیگر برای او به نام‌های [[محمّد]] و [[قاسم]] ذکر کرده‌اند<ref> [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶.</ref>.
==حضرت عباس و حادثه [[کربلا]]==
در حادثه [[کربلا]] او و سه [[برادر]] دیگرش حضور داشتند و [[جان]] خود را فدای [[امام حسین]]{{ع}} کردند. [[عباس]]{{ع}} در [[کربلا]] به عنوان [[پرچمدار سپاه سیدالشهدا]]{{ع}} بود. نقش او در حادثه [[عاشورا]] بسیار مهم بود و وجودش مایه خاطر جمعی [[اهل‌بیت]] و موجب [[هراس]] [[دشمنان]] می‌شد. ایشان غیر از تهیّۀ آب، نگهبانی خیمه‌ها و امور مربوط به [[آسایش]] و [[امنیّت]] [[خاندان]] [[حسین]]{{ع}} را بر عهده داشت و تا زنده بود، [[دودمان امامت]]، [[آسایش]] و [[امنیت]] داشتند<ref>{{عربی|اليوم نامت أعين بك لم تنم * * * و تسهدت أخرى فعز منامها}}.</ref>.
وقتی [[علمدار]] [[کربلا]] از [[امام حسین]]{{ع}} [[اذن]] میدان طلبید، [[حضرت]] از او خواست برای [[کودکان]] [[تشنه]] و خیمه‌های بی‌آب، آب تهیّه کند. [[ابوالفضل]]{{ع}} به [[فرات]] رفت و مشک آب را پر کرد و در بازگشت به خیمه‌ها با [[سپاه]] [[دشمن]] که [[فرات]] را در محاصره داشتند درگیر شد و دست‌هایش [[قطع]] گردید و به [[شهادت]] رسید. البته پیش از آن نیز چندین نوبت هم‌رکاب با [[سیدالشهدا]] به میدان رفته و با [[سپاه]] [[یزید]] جنگیده بود. [[عباس]]، [[مظهر]] [[ایثار]] و [[وفاداری]] و گذشت بود. وقتی وارد [[فرات]] شد، با آنکه [[تشنه]] بود، اما بخاطر [[تشنگی]] برادرش [[حسین]]{{ع}} آب نخورد و خطاب به خویش چنین گفت: {{متن حدیث|يا نفس من بعد الحسين هونى * و بعده لا كنت ان تكونى هذا الحسين وارد المنون * و تشربين بارد المعين تاللّه ما هذا فعال دينى}} و [[سوگند]] یاد کرد که آب ننوشد<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۴۱.</ref>. وقتی [[دست]] راستش [[قطع]] شد، این [[رجز]] را می‌خواند: {{متن حدیث| وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي * إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي وَ عَنْ إِمَامٍ صَادِقِ الْيَقِينِ * نَجْلِ النَّبِيِّ الطَّاهِرِ الْأَمِينِ}} و چون [[دست]] چپش [[قطع]] شد، چنین گفت: {{متن حدیث| يَا نَفْسُ لَا تَخْشَيْ مِنَ الْكُفَّارِ * وَ أَبْشِرِي بِرَحْمَةِ الْجَبَّارِ مَعَ النَّبِيِّ السَّيِّدِ الْمُخْتَارِ * قَدْ قَطَعُوا بِبَغْيِهِمْ يَسَارِي فَأَصْلِهِمْ يَا رَبِّ حَرَّ النَّارِ}}.
[[شهادت]] [[عباس]]، برای [[امام حسین]] بسیار ناگوار و شکننده بود. جمله پرسوز [[امام]]، وقتی که به بالین [[عباس]] رسید، این بود: {{متن حدیث|الْآنَ انْكَسَرَ ظَهْرِي وَ قَلَّتْ حِيلَتِي وَ شَمِتَ بِي عَدُوِّي}}<ref>معالی السبطین، ج۱، ص۴۴۶؛ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۳۰.</ref>. پیکرش، کنار “نهر علقمه” ماند و [[سیدالشهدا]] به سوی [[خیمه]] آمد و [[شهادت]] او را به [[اهل بیت]] خبر داد. هنگام [[دفن]] [[شهدای کربلا]] نیز، در همان محل [[دفن]] شد. از این رو امروز [[حرم]] [[ابا الفضل]]{{ع}} با [[حرم]] [[سیدالشهدا]] فاصله دارد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵.</ref>.
==مقام عباس بن علی==
[[مقام]] والای [[عباس بن علی]]{{ع}} بسیار است. زیارتی که از قول [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده گویای این مطلب است: {{متن حدیث|السَّلاَمُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، الْمُطِيعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ... أُشْهِدُ اللهَ أَنَّكَ مَضَيْتَ عَلَى مَا مَضَى بِهِ الْبَدْرِيُّونَ وَ الْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ، الْمُنَاصِحُونَ فِي نُصْرَةِ أَوْلِيَائِهِ الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ...}}<ref>مفاتیح الجنان، ص۴۳۵.</ref>. این زیارت [[تأیید]] و تأکیدی بر [[مقام عبودیت]] و [[صلاح]] و [[طاعت]] او و نیز تداوم خطّ [[مجاهدان]] [[بدر]] و مبارزان با [[دشمن]] و [[یاوران]] [[اولیاء]] [[خدا]] و مدافعان از [[دوستان]] خداست. [[امام سجاد]]{{ع}} نیز سیمای درخشان [[عباس بن علی]] را اینگونه ترسیم فرموده است: {{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاسَ فَلَقَدْ آثَرَ وَ أَبْلَى وَ فَدَى أَخَاهُ بِنَفْسِهِ حَتَّى قُطِعَتْ يَدَاهُ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِمَا جَنَاحَيْنِ يَطِيرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِكَةِ فِي الْجَنَّةِ كَمَا جَعَلَ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَنْزِلَةً يَغْبِطُهُ بِهَا جَمِيعُ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۱۵۵.</ref> که در آن نیز [[مقام]] [[ایثار]]، گذشت، [[فداکاری]]، جانبازی، [[قطع]] شدن دستانش و یافتن بال پرواز در [[بهشت]]، همبال با [[جعفر]] طیّار و [[فرشتگان]] مطرح است و اینکه: عمویم [[عباس]]، نزد [[خدای متعال]]، مقامی دارد که [[روز قیامت]]، همۀ [[شهیدان]] به آن [[غبطه]] می‌خورند و [[رشک]] می‌برند.
در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نیز از زبان [[حضرت مهدی]]{{ع}} به او اینگونه [[سلام]] داده شده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَى أَبِي الْفَضْلِ الْعَبَّاسِ بْنِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ الْمُوَاسِي أَخَاهُ بِنَفْسِهِ الْآخِذِ لِغَدِهِ مِنْ أَمْسِهِ الْفَادِي لَهُ الْوَاقِي السَّاعِي إِلَيْهِ بِمَائِهِ الْمَقْطُوعَةِ يَدَاهُ...}}<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۶۶.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۱۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۴۵.</ref>.
