←مقدمه
برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
(←مقدمه) |
||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۹: | خط ۹: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
"[[ولی فقیه]]" و "[[مرجع تقلید]]" هر دو دارای اوصاف و شرایطی هستند که در طول تاریخ [[اسلام]] مورد بحث | "[[ولی فقیه]]" و "[[مرجع تقلید]]" هر دو دارای اوصاف و شرایطی هستند که در طول تاریخ [[اسلام]] مورد بحث فقهای اسلام بوده و مباحث مفصّلی در اینباره در کتابهای [[فقهی]] ثبت و ضبط است. | ||
مهمترین این شرایط که مورد اتفاقنظر و [[اجماع]] [[علما]] و [[فقها]] قرار گرفته عبارت است از: "[[بلوغ]]، [[عقل]]، [[ایمان]]، [[عدالت]]، | مهمترین این شرایط که مورد اتفاقنظر و [[اجماع]] [[علما]] و [[فقها]] قرار گرفته عبارت است از: "[[بلوغ]]، [[عقل]]، [[ایمان]]، [[عدالت]]، مرد بودن، [[مجتهد]] مطلقبودن، زنده بودن، حلالزاده بودن، اعلمیّت، تکیه به [[دنیا]] و [[مال]] و [[ثروت]] نداشتن و داشتن ورع"<ref>مستمسک العروةالوثقی، ج۱، ص۴۰. توضیح: برخی از فقها "حریت" را نیز شرط دانستهاند و برخی نیز اعلم بودن را مستحب دانستهاند و نه واجب.</ref>. | ||
اینها شرایط مرجع تقلید و [[رهبر]] است. هرکس یکی از این صفات و شرایط را نداشته باشد، نمیتواند رهبر و مرجع تقلید شود و [[حق ولایت]] پیدا نمیکند<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۲۲۵.</ref>. | اینها شرایط مرجع تقلید و [[رهبر]] است. هرکس یکی از این صفات و شرایط را نداشته باشد، نمیتواند رهبر و مرجع تقلید شود و [[حق ولایت]] پیدا نمیکند<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۲۲۵.</ref>. | ||
== ویژگیهای | == ویژگیهای فقیه جامع الشرایط == | ||
=== [[بلوغ]] === | === [[بلوغ]] === | ||
اولین شرط [[مرجع تقلید]] شدن و [[رهبری]]، رسیدن به سن بلوغ است؛ بنابراین بچه نمیتواند مرجع تقلید باشد، دلیل این مطلب نیز [[اجماع]] فقهای [[امت]] است؛ یعنی [[فقها]] به اتفاق آرا، بلوغ را شرط [[مرجعیت]] و رهبری میدانند، حتی صاحب کتاب بسیار [[ارزشمند]] "جواهر" آن را از جمله ضروریات میداند. | اولین شرط [[مرجع تقلید]] شدن و [[رهبری]]، رسیدن به سن بلوغ است؛ بنابراین بچه نمیتواند مرجع تقلید باشد، دلیل این مطلب نیز [[اجماع]] فقهای [[امت]] است؛ یعنی [[فقها]] به اتفاق آرا، بلوغ را شرط [[مرجعیت]] و رهبری میدانند، حتی صاحب کتاب بسیار [[ارزشمند]] "جواهر" آن را از جمله ضروریات میداند. | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
دلیل این مطلب اولاً [[اجماع]] [[فقها]] و ثانیاً روایاتی است که از [[ائمه معصومین]] {{عم}} در اینباره به ما رسیده است: | دلیل این مطلب اولاً [[اجماع]] [[فقها]] و ثانیاً روایاتی است که از [[ائمه معصومین]] {{عم}} در اینباره به ما رسیده است: | ||
# [[روایت]] | # [[روایت]] [[مقبوله عمر بن حنظله]] است که [[امام صادق]] {{ع}} میفرماید: "به قضاوت و حکومت آن شخصی از شما که حدیث ما را روایت میکند، تن دردهید"<ref>{{متن حدیث|... مَنْ كَانَ مِنْكُمْ قَدْ رَوَى حَدِيثَنَا}}</ref>. | ||
# روایت دیگر [[حسنه | # روایت دیگر [[حسنه ابو خدیجه]] است که باز [[امام]] میفرماید: "به آن مردی از شما که چیزی از قضایای ما را میداند رجوع کنید و او را به حکومت و مرجعیت و افتا بپذیرید"»<ref>{{متن حدیث|... وَ لَكِنِ انْظُرُوا إِلَى رَجُلٍ مِنْكُمْ يَعْلَمُ شَيْئاً مِنْ قَضَايَانَا}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۴، باب ۱، حدیث ۵.</ref>. | ||
قید "از شما" در هر دو [[حدیث]] دلالت بر [[شرط تشیع]] و [[دوازده]] امامی بودن دارد<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۲۲۷.</ref>. | قید "از شما" در هر دو [[حدیث]] دلالت بر [[شرط تشیع]] و [[دوازده]] امامی بودن دارد<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۲۲۷.</ref>. | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
از [[پیامبر اسلام]] {{صل}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|لاَ تَصْلُحُ اَلْإِمَامَةُ إِلاَّ لِرَجُلٍ فِيهِ ثَلاَثُ خِصَالٍ وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِي اَللَّهِ وَ حِلْمٌ يَمْلِكُ بِهِ غَضَبَهُ وَ حُسْنُ اَلْوَلاَيَةِ عَلَى مَنْ يَلِي حَتَّى يَكُونَ لَهُمْ كَالْوَالِدِ اَلرَّحِيمِ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى حَتَّى يَكُونَ لِلرَّعِيَّةِ كَالْأَبِ اَلرَّحِيمِ}}؛<REF>الکافی، ج ۱، باب ما یجب من [[حق]] الامام، ح ۸، ص ۴۰۷.</REF> [[امامت]] (و [[رهبری]]) [[شایسته]] نیست جز برای کسی که سه [[خصلت]] در او باشد؛ ورعی که او از [[نافرمانی خدا]] باز دارد، حلمی که با داشتن آن بر [[خشم]] و [[غضب]] خویش غالب شود، و [[مدیریت]] خوب در قلمرو [[ولایت]] و [[سرپرستی]] خویش، تا جایی که [[مردم]] همچون [[پدری]] [[مهربان]] باشد. در [[حدیث]] دیگری، [[امام حسین]] {{ع}} این دو شرط را چنین بیان فرموده است: {{متن حدیث|مَا اَلْإِمَامُ إِلاَّ اَلْحَاكِمُ بِالْكِتَابِ اَلْقَائِمُ بِالْقِسْطِ اَلدَّائِنُ بِدِينِ اَلْحَقِّ اَلْحَابِسُ نَفْسَهُ عَلَى ذَاتِ اَللَّهِ وَ اَلسَّلاَمُ }}<REF>«تنها کسی میتواند [[امام]] و [[حاکم]] [[مسلمانان]] باشد که از روی [[قرآن]] [[حکم]] کند، مجری کامل [[عدالت]] باشد، [[متدین]] به [[دین حق]] بوده و جلو همه هواهای نفس خویش را گرفته باشد.» الارشاد فی معرفة حجج [[الله]] [[علی]] العباد، ج ۲، ص ۳۹.</REF>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۱۱-۲۲۰.</ref> | از [[پیامبر اسلام]] {{صل}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|لاَ تَصْلُحُ اَلْإِمَامَةُ إِلاَّ لِرَجُلٍ فِيهِ ثَلاَثُ خِصَالٍ وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِي اَللَّهِ وَ حِلْمٌ يَمْلِكُ بِهِ غَضَبَهُ وَ حُسْنُ اَلْوَلاَيَةِ عَلَى مَنْ يَلِي حَتَّى يَكُونَ لَهُمْ كَالْوَالِدِ اَلرَّحِيمِ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى حَتَّى يَكُونَ لِلرَّعِيَّةِ كَالْأَبِ اَلرَّحِيمِ}}؛<REF>الکافی، ج ۱، باب ما یجب من [[حق]] الامام، ح ۸، ص ۴۰۷.</REF> [[امامت]] (و [[رهبری]]) [[شایسته]] نیست جز برای کسی که سه [[خصلت]] در او باشد؛ ورعی که او از [[نافرمانی خدا]] باز دارد، حلمی که با داشتن آن بر [[خشم]] و [[غضب]] خویش غالب شود، و [[مدیریت]] خوب در قلمرو [[ولایت]] و [[سرپرستی]] خویش، تا جایی که [[مردم]] همچون [[پدری]] [[مهربان]] باشد. در [[حدیث]] دیگری، [[امام حسین]] {{ع}} این دو شرط را چنین بیان فرموده است: {{متن حدیث|مَا اَلْإِمَامُ إِلاَّ اَلْحَاكِمُ بِالْكِتَابِ اَلْقَائِمُ بِالْقِسْطِ اَلدَّائِنُ بِدِينِ اَلْحَقِّ اَلْحَابِسُ نَفْسَهُ عَلَى ذَاتِ اَللَّهِ وَ اَلسَّلاَمُ }}<REF>«تنها کسی میتواند [[امام]] و [[حاکم]] [[مسلمانان]] باشد که از روی [[قرآن]] [[حکم]] کند، مجری کامل [[عدالت]] باشد، [[متدین]] به [[دین حق]] بوده و جلو همه هواهای نفس خویش را گرفته باشد.» الارشاد فی معرفة حجج [[الله]] [[علی]] العباد، ج ۲، ص ۳۹.</REF>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۱۱-۲۲۰.</ref> | ||
عدالت از محوریترین اوصافی است که در [[فقه شیعه]] برای [[حاکم اسلامی]] فرض شده و در کنار [[فقاهت]] از ارکان شرایط [[ولایت فقیه]] برشمرده شده است. در حالی که وصف فقاهت موجب شناخت [[قوانین]] و [[مقررات الهی]] شده و [[هدایت]] جامعه به سوی اهداف عالیه [[نظام]] را تأمین میکند، وصف عدالت موجب تضمین [[سلامت]] نظام اسلامی و عدم [[انحراف]] آن به سوی [[فساد]]، [[بیعدالتی]] و [[ظلم]] گردیده و [[مساوات]]، [[برابری]] [[مردم]] در مقابل [[قانون]] و [[استبداد]] و [[دیکتاتوری]] را از بین برده، بلکه زمینه آن را محو میکند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۵۷.</ref>. [[حکومت اسلامی]] [[حکومت]] [[قانون]] است، بلکه حکومت [[قانون الهی]] است که برای [[اجرای قانون]] [[خدا]] و [[گسترش عدالت]] [[الهی]] برقرار شده است. پس ناچار در [[رهبر]] باید دو صفت موجود را داشته باشد که آن دو صفت اساس حکومت قانونی هستند و معقول نیست حکومت بدون آن دو تحقق یابد؛ یکی [[علم]] است و دیگری عدالت...<ref>ر.ک: امام خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۶۲۳ ـ ۶۲۴.</ref>. | |||
اتصاف به وصف [[عدالت]] برای [[حاکم اسلامی]] کاربردهای زیادی داشته و ثمرات بسیاری را در پی دارد. "[[زمامدار]] بایستی از کمال [[اعتقادی]] و [[اخلاقی]] برخوردار و [[عادل]] باشد و دامنش به [[معاصی]] [[آلوده]] نباشد. کسی که میخواهد “حدود” جاری کند؛ یعنی [[قانون]] جزای [[اسلام]] را به مورد [[اجرا]] گذارد، متصدی [[بیتالمال]] و [[خرج]] و دخل مملکت شود و خداوند [[اختیار]] اداره بندگانش را به او بدهد، باید [[معصیت کار]] نباشد، زمامدار اگر عادل نباشد در دادن حقوق [[مسلمین]]، اخذ [[مالیاتها]] و صرف صحیح آن و [[اجرای قانون]] [[جزا]] عادلانه [[رفتار]] نخواهد کرد و ممکن است اعوان و [[انصار]] و [[نزدیکان]] خود را بر [[جامعه]] [[تحمیل]] نماید و بیتالمال مسلمین را صرف اغراض شخصی و [[هوسرانی]] خویش کند"<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۹.</ref>.<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۲۴۶.</ref> | |||
=== مرد بودن === | === مرد بودن === | ||
خط ۷۸: | خط ۸۲: | ||
=== اعلم بودن === | === اعلم بودن === | ||
از جمله شرایط مهمی که بحث فراوان درباره آن شده، [[اعلم بودن]] است<ref>مجاهد طباطبایی، سید محمد، مفاتیح الاصول، ص۶۳۰؛ شیخ انصاری، مطارح الأنظار، ج۲، ص۶۳۸ ـ ۶۳۹؛ یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۱۹.</ref>. برخی اعلم بودن را شرط نمی دانند<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴۰، ص۴۳؛ یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۸ ـ ۵۹؛ خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، کتاب التقلید، ج۱، ص۳۵۵ و ۳۶۱ ـ ۳۶۵.</ref>. برخی نیز اعلم بودن را شرط دانستهاند<ref>منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیه، ج۲، ص۸۶، ۱۰۸ و ۱۷۸ ـ ۱۸۴.</ref>.<ref>[[احمد مهدیزاده آری|مهدیزاده آری، احمد]]، [[ولایت فقیه - مهدیزاده آری (مقاله)| مقاله «ولایت فقیه»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱۰]] ص ۳۱۶.</ref> | |||
برخی گرچه اعلمیت [[فقهی]] را در امر [[حکومت]] و [[زعامت سیاسی]] شرط ندانسته و اشتراط مرجعیت را انکار کردهاند، اما با توجه به نقش مهم [[حاکم]] در اداره صحیح [[جامعه]]، عنوان “اصلحیت” در مقابل عنوان “افقهیت” و اعلمیت فقهی مورد [[عنایت]] قرار گرفته و [[شناخت]] صحیح حکومت و جامعه و [[درک]] صحیح [[مصلحت]] را محور اساسی و وصفی لازم برای حاکم دانسته شده است و [[توانایی]] تشخیص افراد [[صالح]] از [[ناصالح]] و [[بینش]] صحیح [[اجتماعی]] و [[قدرت]] [[تصمیمگیری]] در مواقع لازم امری ضروری است<ref>صحیفه امام خمینی، ج۲۱، ص۱۷۷ ـ ۱۷۸.</ref>.<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۲۴۲.</ref> | |||
قاطبه علما و فقهای اسلام معتقدند که مرجع تقلید باید از دیگر [[مجتهدان]]، [[افضل]]، [[اعلم]] و أورع ([[باتقواتر]]) باشد. | قاطبه علما و فقهای اسلام معتقدند که مرجع تقلید باید از دیگر [[مجتهدان]]، [[افضل]]، [[اعلم]] و أورع ([[باتقواتر]]) باشد. | ||
خط ۸۷: | خط ۹۵: | ||
=== [[تدبیر]] و [[مدیریت]] === | === [[تدبیر]] و [[مدیریت]] === | ||
از شرایط اساسی که برای [[حاکم اسلامی]] به عنوان مدیر [[جامعه]] لازم محسوب میشود، توانایی تدبیر و [[مدیریت کلان جامعه]] است. با توجه به اشتراط شرط توانایی و تدبیر، [[قدرت]] [[اجتهاد]] و صفت عدالت به [[تنهایی]] برای تکیه زدن بر اریکه [[حاکمیت سیاسی]] بر جامعه کفایت نکرده، بلکه توانایی و قدرت [[اداره امور]] جامعه نیز میبایست به حاکم اضافه شده و به آن دو شرط ضمیمه شود. چه آنکه در صورت عدم توانایی و تدبیر، وی [[قادر]] نخواهد بود امورات جامعه را به سامان رسانده و عهدهدار [[زمامداری]] جامعه شود<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۲۴۹.</ref>. | |||
به [[حکم عقل]] و [[منطق]] صحیح، [[حاکم]] [[جامعه اسلامی]] باید [[توانایی]] [[مدیریت]] و [[رهبری]] را دارا باشد و در [[روایات اسلامی]] نیز به این اصل [[عقلی]] تصریح شده است. [[امیر المؤمنین]] [[امام علی]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|أَيُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَحَقَّ اَلنَّاسِ بِهَذَا اَلْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَيْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اَللَّهِ فِيهِ}}<REF>«ای [[مردم]]! [[شایستهترین]] افراد برای اینکار [[امامت]] و [[حکومت]] کسی است که بر آن تواناتر و از [[حکم خدا]] دربارۀ آن آگاهتر است» نهج البلاغه، [[خطبه ۱۷۳]].</REF>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۱۱-۲۲۰.</ref> | به [[حکم عقل]] و [[منطق]] صحیح، [[حاکم]] [[جامعه اسلامی]] باید [[توانایی]] [[مدیریت]] و [[رهبری]] را دارا باشد و در [[روایات اسلامی]] نیز به این اصل [[عقلی]] تصریح شده است. [[امیر المؤمنین]] [[امام علی]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|أَيُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَحَقَّ اَلنَّاسِ بِهَذَا اَلْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَيْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اَللَّهِ فِيهِ}}<REF>«ای [[مردم]]! [[شایستهترین]] افراد برای اینکار [[امامت]] و [[حکومت]] کسی است که بر آن تواناتر و از [[حکم خدا]] دربارۀ آن آگاهتر است» نهج البلاغه، [[خطبه ۱۷۳]].</REF>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۱۱-۲۲۰.</ref> | ||
=== جاهطلب و حریص به [[دنیا]] نباشد === | === جاهطلب و حریص به [[دنیا]] نباشد === | ||
از ویژگیهای اساسی که در [[فقه سیاسی شیعه]] برای [[حاکم اسلامی]] لازم برشمرده شده است، بیتوجهی به دنیاست، [[فقیهان]] افرادی که موصوف به صفات خاصی از قبیل زهد و [[اعراض]] از [[دنیا]]، [[منصوب]] از جانب ائمه هدی {{عم}} هستند. کسی که می خواهد [[ولی امر مسلمین]] و [[نایب]] [[امیرالمؤمنین]] باشد و در اعراض، اموال و [[نفوس]] مردم، مغانم، حدود و امثال آن دخالت کند، باید منزه بوده [[دنیا]] [[طلب]] نباشد. آن کسی که برای دنیا دست و پا میکند، هر چند در امر [[مباح]] باشد، [[امین الله]] نیست و نمیتوان به او [[اطمینان]] کرد"<ref>امام حمینی، ولایت فقیه، ص۱۴۶.</ref>.<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۲۵۰.</ref> | |||
اگر کسی از نظر [[علمی]]، به [[درجه]] [[اجتهاد]] برسد و شرایط دیگر مرجعیت نیز در او جمع باشد، اما این شرط اخیر را نداشته و دنیازده و [[عاشق]] [[جاه و مقام]] باشد و در جمعآوری [[پول]] و ثروت بکوشد، به هیچوجه نمیتوان از چنین کسی [[تقلید]] کرد و اینگونه اشخاص کم نیستند چنان که [[حدیث]] روایت شده از [[ابومحمد العسکری]] {{ع}} نیز به این [[واقعیت]] تصریح دارد. [[امام]] ضمن حدیث مفصّلی که در آن از [[مردم]] [[یهود]] [[انتقاد]] کرده و آنان را به خاطر تقلید آگاهانهای که از علمای [[منحرف]] خود میکنند مذمّت فرموده و بر تودههای مردم [[مسلمان]] هشدار میدهد که از هر عالم و فقیهی، تقلید و [[تبعیت]] نکنند بلکه از فقیهی تقلید و پیروی نمایند که حریص به دنیا نباشد و عاشق [[اسلام]] باشد و در [[راه]] اعتلای کلمه [[توحید]] و [[دین اسلام]]، تلاش و [[کوشش]] نماید. | اگر کسی از نظر [[علمی]]، به [[درجه]] [[اجتهاد]] برسد و شرایط دیگر مرجعیت نیز در او جمع باشد، اما این شرط اخیر را نداشته و دنیازده و [[عاشق]] [[جاه و مقام]] باشد و در جمعآوری [[پول]] و ثروت بکوشد، به هیچوجه نمیتوان از چنین کسی [[تقلید]] کرد و اینگونه اشخاص کم نیستند چنان که [[حدیث]] روایت شده از [[ابومحمد العسکری]] {{ع}} نیز به این [[واقعیت]] تصریح دارد. [[امام]] ضمن حدیث مفصّلی که در آن از [[مردم]] [[یهود]] [[انتقاد]] کرده و آنان را به خاطر تقلید آگاهانهای که از علمای [[منحرف]] خود میکنند مذمّت فرموده و بر تودههای مردم [[مسلمان]] هشدار میدهد که از هر عالم و فقیهی، تقلید و [[تبعیت]] نکنند بلکه از فقیهی تقلید و پیروی نمایند که حریص به دنیا نباشد و عاشق [[اسلام]] باشد و در [[راه]] اعتلای کلمه [[توحید]] و [[دین اسلام]]، تلاش و [[کوشش]] نماید. | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۲۲: | ||
# [[پرونده:1100676.jpg|22px]] [[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|'''فقه سیاسی اسلام''']] | # [[پرونده:1100676.jpg|22px]] [[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|'''فقه سیاسی اسلام''']] | ||
# [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']] | # [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']] | ||
# [[پرونده:1100677.jpg|22px]] [[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|'''فقه سیاسی امام خمینی''']] | |||
# [[پرونده:IM009957.jpg|22px]] [[احمد مهدیزاده آری|مهدیزاده آری، احمد]]، [[ولایت فقیه - مهدیزاده آری (مقاله)| مقاله «ولایت فقیه»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱۰ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۱۰''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||